عباس رهامی
فهرست عنوان‌ها
در مورد لاغری و تغذیه همیشه تحقیقات زیادی انجام می‌شود. در نتیجه نگرش ما نسبت به عملکرد بدنمان و غذاهایی که می‌خوریم دائماً در حال تغییر است. یکی از نتیجه گیری‌های علمی اخیر در این زمینه نشان می‌دهد، اگر چه کاهش وزن محدودیتی ندارد ولی حداکثر چربی که یک نفر می‌تواند در یک ماه از دست بدهد محدود است. ولی از طرفی ما همه داستان کسایی که در یک ماه چند کیلو لاغرتر شده‌اند را هم شنیده‌ایم . پس تکلیف چیست؟ لاغری تا چه حد امکان پذیر است؟ کاهش وزن و کاهش چربی چه تفاوتی دارند؟ با روکیدا همراه باشید
حداکثر کاهش وزن 1 کیلوگرم در ماه؟
خوب همه ما تبلیغات مختلف رژیم‌ها و روش‌های مختلف لاغری با تضمین کاهش وزن چند کیلویی در ماه را دیده‌ایم. بعضی تبلیغات هم به ما قول می‌دهند در یک هفته چند کیلو وزن کم کنید. تبلیغات لزوماً درست نیستند. همین‌طور اطلاعات علمی که به دست ما می‌رسد. چون بسیاری از این اطلاعات واقعاً علمی نیستند. ولی ما اینجا قرار است موضوع را با دید و منطق علمی بررسی کنیم. پس سراغ تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است می‌رویم.
برخی منابع می‌گویند که حداکثر چربی بدن در ماه 1 کیلوگرم است. ماه گذشته در یکی از ژورنال‌های معتبر پزشکی (British Journal of Clinical Pharmacology) مقاله‌ای چاپ شد و محققین این تحقیقات اعلام کردند که امکان ندارد کسی بتواند بیشتر از 1 کیلوگرم در ماه چربی از دست دهد! خوب این دقیقاً یکی از همان موارد پخش شدن اطلاعات اشتباه علمی است که گفتیم. اگر درست و کامل موضوع را بررسی کنید متوجه می‌شوید که این موضوع در هیچ بخشی از مقاله یا تحقیقات یا نتایج مطرح نشده است! در حقیقت این حرف مربوط به یکی از مصاحبه‌هایی است که رسانه‌ها با محققین داشتند. نکته دیگر این است که این تحقیقات در مادرید اسپانیا انجام شده که یعنی تحقیقات به زبان اسپانیایی بوده است. اگر باز هم وارد جزئیات شویم می‌بینیم که در واقع خود محققین گفته‌اند که این خبر اصلاً درست نیست و نتیجه ترجمه‌ها و انتقال اشتباه مفهوم بوده است!
چیزی که این جا با آن رو به رو هستیم یک اشتباه ساده است که باعث شده اخبار و اطلاعات ظاهراً علمی ولی کاملاً اشتباه در تمام جهان پخش شود!
ولی تحقیقات در اصل چه می‌گویند؟ تحقیقاتی که انجام شده نشان می‌دهد که یک ورزشکار حرفه‌ای در آزمایشات توانسته است در بیشترین حالت 0.75 گرم در هر دقیقه با ورزش کردن متوسط، بسوزاند. این مقدار برای غیر ورزشکاران حدود 0.5 گرم در دقیقه یا 30 گرم در هر ساعت است.
حالا برگردیم به موضوع اصلی. چقدر چربی می‌شود سوزاند؟
با ورزش کردن حداکثر چقدر چربی می‌سوزانیم؟
با اعداد و ارقامی که در این مطالعه پیشنهاد شده است می‌شود این طور برداشت کرد که برای سوزاندن 450 گرم چربی باید حدود 15 ساعت ورزش با شدت متوسط انجام داد. یعنی اگر روزانه یک ساعت ورزش کنید، احتمالاً می‌توانید در آخر ماه حدود 1 کیلوگرم چربی بسوزانید. و هر چه مقدار ورزش روزانه از این بیشتر شود، طبیعتاً چربی سوزی ماهانه هم بیشتر می‌شود. ولی تنها راه از دست دادن چربی ورزش کردن نیست. با کمتر خوردن غذا و دریافت انرژی کمتر هم می‌شود چربی‌ها را سوزاند و بخشی از آن را به انرژی قابل استفاده تبدیل کرد. ولی در عمل همه چیز به این سادگی نیست. شاید بشود از نظر تئوری به‌راحتی یک کیلوگرم چربی در ماه از دست داد ولی در عمل همه میدانیم این کار چقدر سخت است. از آن بدتر اینکه بدن ما عملاً آن طور که ما دوست داریم رفتار نمی‌کند.
در واقعیت از دست دادن بیشتر از یک کیلوگرم چربی در ماه هم بسیار کم اتفاق می‌افتد و هم بسیار سخت است. چرا؟ به این دلیل که هر چه سرعت کاهش وزن بیشتر باشد احتمال اینکه در این میان چربی کمتری برای تبدیل به انرژی استفاده شود هم بیشتر می‌شود. یعنی شاید بتوانید بیشتر از یک کیلوگرم در ماه کاهش وزن داشته باشید ولی مسئله مهم این است که چقدر از این کاهش وزن مربوط به چربی است؟!! بگذارید نگاه بهتری به ماجرا بیندازیم.
چربی سوزی یا عضله سوزی؟
بیشتر رژیم‌هایی غذایی به ما وعده کاهش وزن چند کیلویی در ماه می‌دهند. ما هم این را دیده‌ایم و شاید تجربه هم کرده باشیم. اگر سفت و سخت رژیم غذایی یا ورزش را دنبال کنیم می‌بینیم که امکان پذیر است و چندان چیز دور از دسترسی نیست. ولی تا به حال فکر کرده‌اید این وزنی که از دست می‌دهید از کجای بدنتان کاهش پیدا می‌کند؟ آیا همه وزن از دست رفته چربی است؟ خیر! احتمالاً در بهترین حالت 25 درصد از این کاهش وزن مربوط به چربی‌هایتان است. پس بهتر است از این جا به بعد را با دقت بیشتر بخوانید!!
در حقیقت بیشتر وزنی که در کاهش وزن‌های سریع از دست می‌دهید مربوط به آب و بافت‌های عضلانی است! بله ماهیچه‌ها! یعنی آخرین گزینه‌ای که کسی حاضر است برای کاهش وزن از دست بدهد.
ولی حقیقت تلخ این است که هر چه کاهش وزن سریع‌تری داشته باشید، احتمالاً چربی کمتری هم می‌سوزانید و قطعاً نگه داشتن این روند کاهش وزن در طولانی مدت هم سخت‌تر خواهد شد.
شاید علت اصلی بازگشت وزن و افزایش مجدد وزن هم همین باشد. یعنی به‌جای تمرکز بر کاهش بافت‌های مورد نیاز و عضلات باید کاری کنیم که چربی‌های اضافی را از بین ببریم. و این به این معنی است که احتمالاً سرعت کاهش وزن مناسب چیزی در حدود 1 کیلوگرم در ماه باید باشد نه در هفته! به‌علاوه اینکه یک عادت و رفتار کلی برای کاهش وزن و کنترل تغذیه ایجاد خواهیم کرد که از چرخه‌های نوسانی افزایش و کاهش وزن ما را رها می‌کند.
تنها کاری که باید بکنید کمی صبر داشتن و البته استقامت زیاد است. روند کند کاهش وزن برای بیشتر مردم سخت و طاقت فرسا است ولی راه درست همین است. شاید ترک کردن چند عادت رایج اشتباه اولین قدم برای کاهش وزن تدریجی باشد:
- جلوی تلویزیون یا کامپیوتر و … دائماً خوراکی نخورید. همین خوراکی‌های به‌ظاهر کم و ریز مقدار زیادی کالری به بدنتان وارد می‌کنند بدون اینکه حتی حسشان کنید.
میوه و سبزی بیشتر بخورید که هم مقوی هستند و هم بخشی از حجم معده را پر می‌کنند. در نتیجه احتمالاً کمتر سراغ غذاهای چرب و شیرین خواهید رفت.
ظرف غذایتان را کمی کوچک‌تر انتخاب کنید. باید قبول کنید وقتی ظرف غذایتان بزرگ است، تمایل بیشتری برای پر کردن و در نتیجه خوردن غذای بیشتر پیدا می‌کنید.
بدنتان را خشک و کم آب نگه ندارید. بیشتر ما به آب نوشیدن عادت نداریم. در حالی که بیشتر فعالیت‌های بدن با استفاده از آب انجام می‌شود. علاوه بر این که خوردن آب خودش به احساس سیری بیشتر یا در واقع جلوگیری از گرسنگی کاذب جلوگیری می‌کند.
بین دوره‌های کاهش وزن فاصله بگذارید. اگر موفق شدید کاهش وزن داشته باشید، بهتر است کمی استراحت کنید و وزنتان را ثابت نگه دارید و بعد دوباره به کاهش وزن بیشتر دست بزنید.
با رعایت کردن این موارد و تغییر آرام‌آرام و تک‌تک این عادت‌ها، تغییرات را مشاهده می‌کنید و کاهش وزن دیگر آن‌قدر سخت و طاقت فرسا نخواهد بود. به‌علاوه اینکه بهتر است به‌کلی این ماجرا را در قالب کم خوردن، ریاضت کشیدن و رژیم گرفتن نبینید. شما صرفاً عادت‌های تغذیه‌ای‌تان را اصلاح می‌کنید و سعی می‌کنید سالم‌تر زندگی کنید.
منبع: scientificamerican.com
