فرشته داورپناه
به لطف جهش تکاملی ما برای راه رفتن روی دو پا کمردرد در بین انسان‌ها بسیار رایج است.
بر اساس مطالعه ای که در سال 2006 توسط مجله‌ی Spine انجام شد، کمردرد فوق العاده شایع است و 26 درصد از آمریکایی‌ها در مدت سه ماه حداقل یک روز کامل کمردرد را گزارش کرده اند. بر اساس مطالعه ای که در سال 2014 به کوشش مجله Annals of the Rheumatic Diseases انجام شد، کمردرد علت اصلی ناتوانی در سراسر جهان است.
چرا انسان اینقدر دچار کمردرد می‌شود؟
جرمی دی سیلوا، دیرینه شناس دانشگاه دارتموث می‌گوید: “زیرا ما روی دو پا راه می‌رویم.” وی در مصاحبه ای با Live Science گفت که قبل از اینکه انسان ایستاده راه رفتن را شروع کند، اجداد پستاندارانش ده‌ها یا صدها میلیون سال روی چهار پا می‌دویدند. پستاندارانی با این شکل بدنی دارای ستون فقرات افقی هستند که به صورت پل معلق عمل می‌کند و بالا تنه‌ی آن‌ها را بالا نگه می‌دارد.
دی سیلوا در ادامه افزود: بدن نیاکان بشر حدود 7 میلیون سال پیش، حالت عمودی تری پیدا کرد. ستون فقرات آن‌ها عمودی شد و به آن‌ها اجازه داد تا روی دو پا حرکت کنند. کارشناسان در مورد چرایی تکامل انسان‌ها برای تبدیل شدن به موجودی دوپا اتفاق نظر ندارند، اما یکی از نظریه‌های اصلی این است که این تبدیل به انتقال آن‌ها از جنگل‌ها به ساوانا کمک کرده است. اگرچه این سازگاری به شکوفایی انسان‌ها کمک کرد، اما هزینه‌های گزافی را نیز به همراه داشت.
دی سیلوا می‌گوید: “از آنجا که تکامل فقط می‌تواند روی آناتومی‌های و اشکال قبلی کار کند، این ستون فقرات ماست که تکامل با آن هماهنگ شده است. و این به اندازه‌ی کافی خوب است. منظور من این است که ما هنوز هم وجود داریم و منقرض نشده ایم. اما این بدان معنا نیست که ما هیچ مشکلی نداریم. تکامل منجر به خوب بودن برای زنده ماندن می‌شود اما به آسایش شما منجر نمیشود.”
بروس لاتیمر انسان شناس جسمامی دانشگاه کیس وسترن رزرو در اوهایو، ستون فقرات را به عنوان یک سری فنجان (مهره) و بشقاب (دیسک بین مهره‌ها) که روی هم قرار گرفته اند، توصیف کرد. اکثر مردم دارای 24 عدد از این فنجان‌ها و 23 عدد دیسک هستند. رباط‌ها و ماهیچه‌ها به تثبیت این سازه کمک می‌کنند ، اما چون عمودی است دیسک‌ها مستعد لغزش هستند و ما مستعد کمردرد.
دی سیلوا ادامه می‌دهد: “انسان‌ها تنها پستاندارانی هستند که با افزایش سن باز هم اطلاعاتی درباره‌ی آن‌ها داریم، می‌توانیم شکستگی خود به خود مهره‌هایمان را فقط با داشتن وزنی که در بالای هر مهره پی در پی به آن فشار می‌آورد متوجه شویم.”
منحنی طبیعی ستون فقرات انسان نیز مشکلاتی را ایجاد می‌کند. ستون فقرات به منظور تعادل وزن، انعطاف پذیری و جلوگیری از انسداد مجرای زایمان خم می‌شود. اما به دلیل این خم شدن، افراد مستعد ابتلا به منحنی‌های شدیدتری مانند کیفوز یا گوژپشتی (انحنای قسمت فوقانی ستون فقرات به بیرون) یا اسکولیوز (انحنای جانبی ستون فقرات) هستند. ستون فقرات در هر منحنی هم مستعد شکستگی است.
زندگی مدرن در کشورهای صنعتی نیز نقش مهمی دارد. ماهیچه‌های مرکزی کمر را تثبیت می‌کنند ، اما بسیاری از افراد قسمت‌های میانی ضعیفی دارند. دی سیلوا می‌گوید: “اگر تمام روز پشت میز کار نشسته اید، خم شده اید و از عضلات کمر کار نمی‌کشید ، آن‌ها به راحتی تحت فشار قرار می‌گیرند.” دی سیلوا گفت اگرچه عوامل متعددی برای کمردرد وجود دارد اما تکامل عامل اصلی آن است. بر اساس مطالعه ای که در سال 1983 به وسیله‌ی مجله آمریکایی انسان شناسی جسمانی انجام شد، نیاکان قدیمی ما – از جمله استرالوپیتکوس لوسی، نیز مشکل کمردرد داشتند.
با این حال، همه دوپاها به اندازه انسان کمردرد ندارند. برخی از پرندگان بزرگ زمینی مانند شترمرغ بدون هیچ مشکلی روی دو دست خود به صورت قائم راه می روند. دی سیلوا می‌گوید: “تا آنجا که من می‌دانم، شترمرغ‌ها نیازی به مراجعه به متخصص ستون فقرات برای کمردرد ندارند.”
یکی از دلایل آن این است که ستون فقرات این پرنده بیشتر مورب است تا عمودی، بنابراین بیشتر به عنوان پل معلق عمل می‌کند تا برج فنجان و بشقاب. همچنین شترمرغ زمان بیشتری برای تکامل کمری با عملکرد بالا داشته است.
دی سیلوا می‌گوید: “آن‌ها حدود 200 میلیون سال زودتر از ما شروع به تکامل کردند. وقتی صحبت از اسکلت یک موجود دوپا می‌شود، ما به نوعی بچه‌های جدیدی از نسل آن‌ها هستیم.”
