یک گروه از دانشگاه لنچستر در انگلستان کشف کرده‌اند که دارویی که برای درمان دیابت نوع3 ساخته شده بود ممکن است بتواند برای مقابله با از دست دادن حافظه که منجر به بیماری آلزایمر می‌شود، کمک کند. تحقیقات آنها در مجله‌ی Brain Research منتشر شده است.
این دارو دارویی با گیرنده‌ی سه‌گانه است که از ترکیب فاکتورGLP-1 و GIP و گلوکاگون تشکیل شده تا از مغز در برابر انحطاط محافظت کند. محققان این دارور را روی موش‌های آزمایشگاهی دارای ژن‌هایی که منجر به بیماری آلزایمر در انسان می‌شود، آزمایش کرده‌اند. این ژن‌ها به طور ارثی منتقل می‌شود و عامل نوعی از آلزایمر هستند که موروثی است.
محققان موش‌هایی که در یک ماز آبی به دنبال راه خروج هستند را مورد بررسی قرار دادند. آنها متوجه شدند موش‌هایی که با ترکیب داروهای دیابت درمان شده‌اند عملکرد بهتری در یافتن مسیر از خود نشان دادند و حافظه‌یشان هم بهبود یافته بود. به نظر می‌رسد این دارو نه تنها به طور قابل‌ملاحظه‌ای از مغز محافظت می‌کند بلکه برخی از تخریب‌های پیش‌رونده‌ی حاصل از پلاک آمیلوئید را که عصب‌های بیمار آلزایمر را نابود کرده بود، بازگردانی می‌کند.
کریستین هولسچر از اعضای این گروه به مجله‌ی Futurism گفته است : “روشی که این دارو اثر می‌کند این است که به عصب‌ها کمک می‌کند تا عملکردشان را بازیابی و بازسازی کنند. این دارو نمی‌تواند عصب‌های مرده را زنده کند. وقتی یک عصب از بین می‌رود برای همیشه از بین رفته است. هر چند عصب‌های تحت فشار زیادی وجود دارند که زنده‌اند اما دیگر عملکرد مناسبی ندارند. اینجاست که فرصت برای بهبود ایجاد می‌شود.”
پروفسور هولسچر افزود: “اولین آزمایش‌های کلینیکی نشان می‌دهد این دارو تاثیر مشابهی در انسان دارد و صرفا یک نتیجه‌ی اتفاقی و ساختگی روی چند موش آزمایشگاهی نیست. فاز دوم آزمایش‌های کلینیکی روی بیماران پارکینسونی نتایج بسیار مطلوبی را نشان می‌دهد. بنابراین به پاسخ قطعی نزدیک هستیم.”
به دلیل اینکه آلزایمر یک عامل خطرساز در بیماری دیابت است، برخی از دانشمندان امیدوارند که داروهای دیابت بتوانند برای درمان بیماران اعصاب نیز موثر باشد. طبق این تحقیقات پیوند میان این دو می‌تواند این باشد که سیگنال‌های انسولین در مغز بیماران آلزایمری بسیار ضعیف است. هر چند این گفته به معنای این نیست که همه‌ی داروهای دیابتی می‌تواند روی بیماری‌های مغزی هم تاثیر بگذارد.
پرفسور هالسچر می‌گوید “ما تعداد زیادی از این داروهای دیابت را آزمایش کردیم اما همه‌ی آنها این تاثیر محافظت کنندگی از مغز را ندارند. برای مثال متفورمین روی بیماران آلزایمری آزمایش شد اما هیچ نتیجه‌ای نداشت.” داروهایی که موثر واقع می‌شوند آن دسته از داروها هستند که از آگونیست‌های هورمون‌های رشد تشکیل شده‌اند که این داروها برای کنترل سطح گلوکز در بیماران دیابتی استفاده می‌شوند.
خوش‌بینی محتاطانه درباره تاثیر دارو در جلوگیری از زوال حافظه
هر چند که گروه محققان دانشگاه لنچستر قول این دارو را داده‌اند اما این دارو کاستی‌ها و نقص‌هایی دارد.
دین هارتلی مدیر پیشگام علمی در اتحادیه آلزایمر به مجله‌ی Futurism گفته است “اطلاعات حیوانات نشان می‌دهد که این روش می‌تواند یک راه درمان بالقوه برای درمان آلزایمر باشد اما این آزمایش‌ها با یک پلیمر خاص و به صورت روزانه تزریق شده‌اند که در محیط کلینیک چندان قابل‌اطمینان نیستند.” او همچنین اذعان کرد که مدل‌های حیوانی از زمان‌های گذشته در پیش‌بینی اثربخشی درمان‌های بیماری آلزایمر نامناسب بوده‌اند.
ایزر ماسلیا مدیر بخش علوم اعصاب انستیتوی ملی سالمندان به نتایج این تحقیقات خوش‌بینی محتاطانه‌ای دارد.
او به مجله‌ی Futurism گفت: “نتایج آنها نیاز فوری به گسترش درمان آلزایمر را نشان می‌دهد. هرچند نیاز به تحقیقات جزئی‌تری برای مشخص کردن اثر این دارو وجود دارد. برای مثال اینکه این دارو روی کدام دسته از بیماری‌های آلزایمری تاثیر بیشتری خواهد داشت؟”
احتمالا پاسخ به این سوال ماسلیا و دیگر پرسش‌ها در تحقیقات بعدی داده خواهد شد. به محض اینکه آزمایش‌های فاز2 کامل شوند، احتمالا آزمایش‌های فاز3 روی انسان‌ها شروع خواهد شد. در صورت موفقیت در این مرحله این ترکیب دارویی جدید می‌تواند مجوز درمان بیماری آلزایمر را دریافت کند. هالسچر می‌گوید: “برنامه‌ی زمانی به کمک‌های مالی وابسته است. این فاکتور همیشه عامل محدودکننده است. ممکن است این برنامه‌ها طی سه سال به پایان برسد اما پنج سال مدت زمان واقع‌بینانه‌تری است.”
به طور تقریبی می‌توان گفت در سراسر جهان 44میلیون نفر دچار بیماری آلزایمر هستند اما این بیماری زندگی تعداد بسیاری زیادی از مردم را تحت‌تاثیر قرار می دهد. در کنار فرد بیمار، اقوام و دوستان هم از مشاهده‌ی اینکه عزیزان‌شان در حال از دست دادن توانایی تشخیص هستند، رنج می‌کشند. اگر تحقیقات تیم دانشگاه لنچستر بتواند روند از دست رفتن حافظه ناشی از بیماری آلزایمر را معکوس کند، تاثیر شگرفی خواهد گذاشت.
