زهرا چنگیز نایین
در دنیای پیشرفته امروز، کمتر کسی پیدا می‌شود که در طول روز بارها در معرض تابش نور آبی قرار نگرفته باشد. درحالی‌که در بسیاری از تحقیقات به این حقیقت اشاره‌شده است که نور آبی منتشرشده از تلویزیون‌ها، کامپیوترها، گوشی‌های هوشمند و تبلت ها ساعت بیولوژیکی بدن را دچار اختلال می‌کنند اما در هیچ‌یک از این تحقیقات میزان و چگونگی آسیب‌رسانی این طیف خاص از نور به چشم انسان مشخص نشده است. با توجه به مطالعاتی که به‌تازگی در دانشگاه تولدو اسپانیا انجام‌شده است اکنون می‌توانیم از چگونگی آسیب‌رسانی نور آبی نیز پرده‌برداری کنیم. آجیت کاروناراتن، یکی از محققان این تحقیق، می‌گوید: ما به‌طور مداوم در معرض نور آبی قرار داریم که قرنیه چشم و حتی لنز نمی‌توانند آن را منعکس کنند. بینایی ما اساساً به مولکول‌هایی تحت عنوان شبکیه متکی است که سبب می‌شوند نوری دیده شود و اطلاعات بصری به‌طور مؤثر به مغز فرستاده شوند.
کاروناراتن همچنین متذکر شد: آنچه برای دیدن نیاز است یک ذخیره دائمی از مولکول‌های شبکیه است. سلول‌های Photoreceptor که در چشم تولید می‌شوند و می‌توانند نور را به سیگنال‌هایی تبدیل کنند و آن‌ها را جهت تحریک فرآیندهای زیستی به مغز بفرستند، عملاً بدون مولکول‌های شبکیه بی‌مصرف خواهند بود.
در این مطالعه به این حقیقت پی برده شد که مولکول‌های شبکیه در حضور نور آبی در مقابل بدن قرار می‌گیرند و مواد شیمیایی تولید می‌کنند که سبب نابودی سلول‌های Photoreceptor می‌شود. کاسون راتنایاک، از دیگر محققان این پروژه، می‌گوید: این یک فرآیند سمی است. اگر شما نور آبی را به شبکیه خود بتابانید، شبکیه نیز شروع به نابودی سلول‌های Photoreceptor می‌کند. نکته قابل‌توجه این است که این سلول‌ها پس از نابودی دوباره در چشم تولید نمی‌شوند.
بنا بر همین تحقیق مشخص شد که بیماری دژنراسیون وابسته به سن ماکولا زمانی رخ می‌دهد که توانایی محافظت سیستم ایمنی بدن در برابر اثرات ترکیب ساخته‌شده توسط شبکیه و نور آبی به آهستگی کاهش می‌یابد. البته در این پروژه یک آنتی‌اکسیدان طبیعی به نام آلفا توکوفرول که مشتقی از ویتامین E است نیز یافت شد که از بدن در برابر این فرآیند نابودکننده تا حدودی محافظت می‌کند. جالب است بدانید که محققان خاطرنشان کردند که دیگر طیف‌های قابل‌مشاهده نور مانند سبز، زرد یا قرمز، تأثیری همچون تأثیر نور آبی بر شبکیه چشم را ندارند.
پس از این تحقیق که نتایج مهمی نیز به همراه داشت گام بعدی دانشمندان اندازه‌گیری سطوح مختلف نور آبی است که از دستگاه‌هایی چون گوشی‌های هوشمند و تبلت ها ساطع می‌شود تا از طریق آن بتوانیم به چگونگی واکنش مستقیم چشم‌ها در برابر تابش نور آبی دست‌یابیم. جان پایتون، از محققان این مطالعه موفق، می‌گوید: برخی از شرکت‌ها و برندهای تلفن همراه هوشمند قابلیت فیلترهای نور آبی را به صفحه‌نمایش خود اضافه کرده‌اند که ایده خوبی به نظر می‌رسد.
شاید از نتایج واضح این تحقیق ایجاد بینش صحیح از چگونگی بروز بیماری دژنراسیون وابسته به سن ماکولا است که خالی از لطف نیست. چشمان ما در طول زندگی نه‌تنها به سبب استفاده از صفحه‌نمایش‌ها بلکه به سبب تابش نور خورشید همواره در معرض نور آبی قرار دارند. این مکانیسم تازه کشف‌شده نشان می‌دهد که فرآیند دژنراتیو حاصل از ترکیب ماده شیمیایی ساخته‌شده در شبکیه و نور آبی در یک بازه زمانی طولانی بر دید افراد تأثیر می‌گذارد. در حقیقت سرعت این فرایند بسیار کند است و با افزایش میزان استفاده از صفحه‌نمایش‌های هوشمند احتمال وقوع آن تقویت می‌گردد.
