طاهر مهدی پناه
بدون در نظر گرفتن شرایط فرهنگی و جغرافیایی، مشخص شده است که زنان دارای میانگین امید به زندگی حدود ۴ سال بیشتر از مردان هستند و این موضوع به کروموزوم دوم X آنها ربط داده شده است. جالب است بدانید که همین وضعیت در بین گونه‌های حیوانی دیگر نیز وجود دارد.
تاکنون دلیل خاصی برای طولانی‌تر بودن عمر زنان نسبت به مردان پیدا نشده است و در گذشته برخی تصور می‌کردند که این امر به شیوه زندگی فرد بستگی دارد. دانشمندان می‌گویند که ممکن است این موضوع به مکانیسم ژنتیکی ربط داشته باشد. در یک تحقیق جدید، محققان دریافتند که موشهای دارای دو کروموزوم X، بدون در نظر گرفتن سایر عوامل بیولوژیکی، طول عمر بیشتری دارند.
محققان می گویند این یافته‌ها نشان می‌دهد که کروموزوم دوم X ممکن است طول عمر را کنترل کرده و توضیح خوبی برای طول عمر بیشتر زنان باشد.
کروموزوم دوم X عامل طول عمر بیشتر
تمامی پستانداران با دو کروموزوم جنسی متولد می‌شوند. زنان دارای دو کروموزوم X هستند، در حالی که مردان دارای یک X و یک Y. کروموزومها برای زنده ماندن ضروری هستند و حاوی ژن‌های مهم مرتبط با مغز هستند. از سوی دیگر، کروموزوم‌های Y تنها در مردان یافت می‌شوند و برای بقاء حیاتی نیستند. کروموزوم‌های Y دارای ژن‌های نسبتاً کمتری نسبت به ویژگی‌های جنسی ثانویه مانند جنسیت‌های مردانه و موهای صورت هستند.
محققان برای بررسی ارتباط میان کروموزومها و بقای عمر، کروموزوم‌های گونه‌های مختلف موشهای آزمایشگاهی که دارای خصوصیات ژنتیکی مشابه بودند را مورد آزمایش قرار دادند. برخی از این موش‌ها دارای خصوصیات ژنتیکی زنانه یعنی دو کروموزوم X و یک تخمدان و برخی خصوصیات مردانه یعنی دو کروموزوم X و دارای بیضه بودند.
محققان دریافتند که موش‌هایی که به صورت طبیعی دارای دو کروموزوم X و همچنین تخمدان هستند، طول عمر کمتری نسبت به موشهای دیگر دارند. بدون در نظر گرفتن وجود تخمدان، موش‌هایی که دارای دو کروموزوم X بودند و خصوصیات زنانه از خود نشان می‌دادند، تمایل بیشتری به داشتن عمر بالاتر داشتند. در میان این گروه از موش‌ها، اثر طول عمر از ۲۱ ماهگی شروع می‌شود و تا پایان عمر موش وجود دارد.
محققان می گویند که نتایج آزمایش‌های آنها ثابت می‌کند که کروموزوم دوم X نقش مستقیمی در طول عمر طولانی‌تر دارد.
دنا دوبل، یک متخصص مغز و اعصاب و سرپرست این گروه آزمایشی می گویند: این آزمایش نشان می‌دهد که هورمون‌های تولید شده توسط گونه‌های ماده در موشهای دارای کروموزوم دوم X بیشتر بوده و باعث افزایش طول عمر آنها می‌شود. در واقع این هورمون بر روی روند رشد موش‌ها تأثیر گذاشته و مسیرهای بیولوژیکی خاصی در طول حیات آنها ایجاد می‌کند.
دانشمندان به طور دقیق نمی‌دانند که آیا کروموزوم دوم X در طول عمر بیشتر نقش دارد یا خیر. ممکن است که این کروموزوم و بیان ژنتیکی آن اثر محافظتی داشته باشد که باعث افزایش طول عمر می‌شود. تئوری دیگر این است که حضور کروموزوم y به نوعی مضر است و بر رفتار سایر قسمت‌ها تأثیر گذار است.
دیوال در مورد این تحقیقات می‌گوید: وقتی که همه چیز در هنگام پیری اتفاق می‌افتد، داشتن یک کروموزوم X بیشتر و تنوع بیان آن می‌تواند واقعاً در زندگی مفید باشد.
منبع: discovermagazine
