دروغهای کوچک، زمینهساز دروغهای بزرگتر هستند. بیگمان این جمله را بارها و بارها در زمان کودکی یا بزرگسالی شنیدهاید. جملهای که میزان منفور و زشت بودن دروغگویی را بیان میکند. درحالیکه بسیاری معتقدند که دروغهای کوچک تأثیر چندانی در رفتار ایجاد نمیکنند و سخنان گذشتگان در مورد تأثیر دروغهای کوچک صحت ندارد اما بهتازگی تحقیقاتی در این زمینه صورت گرفته است که نشان میدهد دروغهای کوچک ازنظر عصبشناسی سبب ایجاد یک انحراف اخلاقی و بروز بیتفاوتی میشود.
طبق مقاله منتشرشده در مجله Nature Neuroscience مغز ما تمایل عجیبی به ناسازگاریها و انحرافات رفتاری دارد. بهطوریکه پس از تداوم در انجام کارهای نادرست نسبت به اعمال درست بیاعتنا میشود. این واکنش مغز در مورد دروغ و دروغگویی نیز صادق است. محققان دانشگاه کالج لندن (UCL) برای اثبات این ادعا دست به انجام آزمایشی زدهاند که نتایج بسیار جالبی به همراه داشته است.
در این آزمایش که بر روی 80 شرکتکننده اجرا شده است هر یک از افراد میبایست تعداد سکههای موجود در یک ظرف شیشهای را تخمین میزدند و آن را به اطلاع شریک مالیشان که تصویر واضحی از ظرف شیشهای نداشت میرساندند. در ابتدا نسبت به عمل هریک از گروه شرکتکنندگان سه عکسالعمل متفاوت اعمال شد. به هریک از شرکتکنندگان و شرکای مالی گروه اول که تخمین نزدیکی از تعداد سکهها داشتند سود یا پول یکسانی تعلق گرفت. در گروه دوم اما یکی از شرکا یا شرکتکنندگان پول یا سود بیشتری نسبت به دیگری دریافت کرد و در گروه سوم اگر یکی از شرکتکننده یا شریک مالی تخمین دقیقی از تعداد سکهها میزد سود دیگری از سود حدس زننده تأمین میشد. با ادامه یافتن آزمایش، نتایج جالبتر شد. شرکتکنندگان شروع به دروغگویی و اعلام تخمینهای بالا و گاهی اغراقآمیز کردند. بیشترین میزان دروغگویی در گروهی که هم به شرکتکننده و هم به شریک مالی سود میرسید به چشم میخورد. گروههایی که به خودشان سود میرسید و شریکانشان دچار ضرر میشدند نیز از این قاعده مستثنا نبودند و تخمینهای اغراقآمیز میزدند. در بررسی و مقایسه آزمایش MRI که از ابتدای انجام این آزمایش از مغز این افراد تهیهشده بود نتیجه جالبی استخراج شد.
مطابق نتیجه این آزمایش در هنگام استفاده از نخستین دروغ، آمیگدال (بخشی از مغز که مسئول احساساتی مانند ترس و لذت است) فعال شده اما بهتدریج و با افزایش میزان دروغگویی از فعالیت این بخش از مغز کاسته شده است. دکتر نیل گرت، رئیس دانشکده روانشناسی تجربی کالج لندن (UCL) در توجیه چنین نتیجهای بیان کرد:
احتمال دارد که واکنش خفیف مغز به اعمال نادرستی که بهصورت مداوم انجام میشود منجر به کاهش پاسخ عاطفی مغز به این اعمال شود. در این راستا آمیگدال است که به ما گوشزد میکند که کاری که در حال انجام آن هستیم نادرست است؛ بنابراین زمانی که به هشدارهای آمیگدال بیتوجهی میشود این بخش از مغز انسان نیز از فعالیت خود میکاهد.
