سوگند صفری

درباره محبوب ترین کامپیوترها در تاریخ چه می دانید؟ احساس نوستالژی برای کامپیوترهای کلاسیک، احساسی تند و تیز است که البته دلیل موجهی هم دارد. بسیاری از افرادی که بعد ها صنعت تکنولوژی را به شکلی که امروزه می شناسیم، خلق کردند، کار خود را با دستگاه ها و اکسسوری هایی شبیه به همین ها شروع کرده بودند.

با پایین آمدن قیمت کامپیوتر های شخصی که وسیله ای ضروری برای دسترسی به اینترنت در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی بودند، مدل های تکی جای خود را به برندهای بزرگتر دادند. کمپانی Dell دیگر خودش را به زحمت نمی انداخت تا نام مدل های خاص را تبلیغ کند بلکه تنها یک ویژگی را برای جذب مشتری تبلیغ میکرد: ارزان بودن. زمانی که اپل با تولید آی مک و بعد ها مک بوک و مک بوک پرو به بازار برگشت، افراد دو دسته بودند: یا طرفدار مک یا طرفدار PC. حالا این PC چه Dell بود چه HP یا ASUS، فرق زیادی نداشت.

اما زمانی که بازار کامپیوترهای شخصی ابتدایی تر، کوچکتر و گران قیمت تر بود، اوضاع متفاوت بود. کامپیوتر شخصی همه چیز شما بود. در اواخر دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، خرید کامپیوتر یک سرمایه گذاری بزرگ بود، که احتمالا هزاران دلار هزینه داشت و تعیین میکرد که تا چند سال آینده از چه نوع نرم افزار هایی استفاده می کردید. در نتیجه، علاقمندان به کامپیوتر، طرفدار مدل های خاصی بودند و به آن ها وفادار می ماندند.

جنگ بین طرفداران IBM، صاحبان Tandy، دوستداران اپل و حامیان سرسخت Commodore  از هر مباحثه ای که میان طرفداران مک و PC می بینیم، پر شور تر بود. در نتیجه، این سیستم های اولیه تاثیر بزرگی روی اولین کاربران کامپیوترهای خانگی داشته و نسلی از برنامه نویسان خوره تکنولوژی را خلق کردند. از هر یک از این افراد که درباره اولین کامپیوترشان (محبوب ترین کامپیوترها) بپرسید، مدل آن کامپیوتر را به صورت دقیق به شما خواهند گفت.

تعداد اندکی از مدل های شدیدا پرطرفدار به فروش میلیونی رسیدند. در این مقاله ده تا از محبوب ترین کامپیوترهایی که تا به حال ساخته شده را مرور می کنیم. شاید کامپیوتر مورد علاقه شما هم بین همین ها باشد.

۱۰. Timex Sinclair 1000

ZX81 در حقیقت یک سال زودتر یعنی در ۱۹۸۱ در انگلستان روانه بازار شد. این کامپیوتر تنها زمانی وارد بازار آمریکا شد که Sinclair با Timex قرار داد امضا کرد.

در سال ۱۹۸۱، کمپانی Sinclair کامپیوتری را با قیمتی که حتی امروز که ۳۰ سال از آن زمان گذشته نیز قیمتی سرسام آور است، ۹۹.۹۵ دلار، روانه بازار کرد. Timex Sinclair 1000 که با نام ZX81 نیز شناخته می شد یک کامپیوتر کوچک بود مبتنی بر BASIC بود که ۲ کیلوبایت رم داشت و به یک پردازنده ۳.۲۵ مگاهرتزی مجهز بود. این کامپیوتر حتی با استانداردهای سال ۱۹۸۱ هم کامپیوتر کندی بود اما با این حال حدود ۱۰۰ دلار قیمت داشت. همین امر این کامپیوتر را برای دوستداران کامپیوتر که نمی توانستند هزار دلار خرج یک کامپیوتر شخصی کنند، به یکی از محبوب ترین کامپیوترها و نقطه شروع جذابی تبدیل کرده بود.

در آمریکا بیش از ۶۰۰ هزار واحد از این کامپیوتر به فروش رفت. Timex Sinclair 1000 به کند بودن معروف بود. چون این کامپیوتر تنها چهار چیپ داشت، کل کار پردازش و تازه سازی صفحه نمایش خارجی ای که به آن متصل می شد، روی دوش سی پی یو دستگاه بود. رفتن روی حالت FAST کار محاسبات را سریع تر می کرد اما باعث می شد نرخ تازه سازی نمایشگر تا حد زیادی پایین بیاید. خوشبختانه این کامپیوتر از ابزارهای گسترشی زیادی مثل فلاپی درایو و افزونه رم پشتیبانی می کرد، که تا حد زیادی عملکرد آن را بهبود می بخشیدند.

۹. Tandy TRS-80

این عکس مدل TRS-80 100 است، یکی از مدل های TRS-80 با صفحه نمایش ال سی دی است.

سال ها پیش Radio Shack تحت برند خود کامپیوتر می فروخت و بسیار هم موفق بود. در دهه ۱۹۷۰، زمانی که نوار کاست ها و نه فلاپی دیسک ها، وسیله اصلی ذخیره سازی برای کامپیوتر ها بودند، Tandy یک کامپیوتر شخصی به نام TRS-80 را به بازار عرضه کرد. به لطف TRS-80 که یکی از محبوب ترین کامپیوترهای آن زمان بود، نام Tandy به بزرگی نام IBM یا اپل یا Commodore در بازار کامپیوتر دهه ۱۹۸۰ شد.

TRS-80 در سال ۱۹۷۷ به بازار عرضه شد، قبل از آن که بازار کامپیوتر های خانگی به رونق و رشد چندانی برسد. Tandy نخستین مدل این کامپیوتر را با ۴ کیلوبایت رم، یک پردازنده ۱.۷ مگاهرتزی و یک مانیتور ۱۲ اینچی، به قیمت ۶۰۰ دلار به فروش می رساند. این کامپیوتر در مدل های بعدی که ۳۰۰ دلار افزایش قیمت داشتند، به قابلیت های بیشتری همچون پشتیبانی از فلاپی دیسک، پورت های بیشتر و حافظه بیشتر مجهز شد.

TRS-DOS امروزی (سیستم عاملی دیسک) پیش از MS-DOS، سیستم عامل محبوبی بود. این سیستم عامل ابتدایی مایکروسافت شباهت هایی با TRS-DOS دارد. البته جای تعجب نیست چون Tandy بیش از ۲۰۰ هزار واحد از این کامپیوترها فروخت و با سیستم هایی همچون کامپیوتر ۱۹۸۰ Color یا CoCo موفقیتی که با TRS-80 به دست آورده بود را ادامه داد.

۸. MSX

روی این کامپیوتر بازی Jet Set Willy که نسخه بعدی Manic Miner بود اجرا شده است.

با وجودی که بازارهای آمریکایی و اروپایی تحت سلطه کمپانی هایی همچون IBM، Commodore، Sinclair  و اپل بود، ژاپن در دهه ۸۰ میلادی غول های سخت افزاری خودش را داشت. MSX یک کامپیوتر منحصر به فرد است، چون نام این کامپیوتر که هم می تواند مخفف Microsoft Extended Basic و هم مخفف Machines with Software Exchangeability باشد در حقیقت روی تعدادی از سیستم های مشابه که توسط کمپانی های ژاپنی همچون توشیبا و سونی تولید شده بود نیز گذاشته شده است.

MSX طوری طراحی شده بود که به یک استاندارد سخت افزاری تبدیل شود و تولید آن به رهبری کازوهیکو نیشی، معاون مایکروسافت در ژاپن صورت گرفت. این کامپیوتر از BASIC مایکروسافت استفاده می کرد و به اندازه بعضی کامپیوتر های دهه ۱۹۸۰ گران قیمت نبود. از زمان عرضه MSX در سال ۱۹۸۳، بیش از ۵ میلیون واحد از این کامپیوتر به فروش رسیده است. MSX هرگز به یک استاندارد سخت افزاری بین المللی تبدیل نشد، اما در ژاپن موفقیت زیادی کسب کرده و به یکی از محبوب ترین کامپیوترها تبدیل شد. همانطور که بسیاری از طرفداران پر و پا قرص بازی های ویدئویی می دانند، بازی Metal Gear قبل از نینتندو فامیکوم، روی MSX منتشر شده بود.

۷. NEC PC-98

خط تولید NEC PC-98 در ژاپن محبوبیت چشمگیری کسب کرده بود.

با وجودی که MSX مجموعه ای از محبوب ترین کامپیوترهای ژاپنی را تشکیل می داد که نقطه اشتراک آن ها استانداردهای سخت افزاری مشابه بود، NEC PC-98 به تنهایی توانست موفقیت عظیمی کسب کند. PC-98 که در سال ۱۹۸۲ به بازار آمد، به یک سی پی یو ۵ مگاهرتزی ۸۰۸۶ اینتل مجهز بوده، دو کنترلر نمایشگر و ۱۲۸ کیلوبایت رم پایه داشت. PC-98 در زمان خودش یک کامپیوتر قدرتمند بود و برند NEC در آن زمان به لطف موفقیتی که کسب کرده بود با حدود ۵۰ درصد از سهم بازار، بر بازار ژاپن سلطه داشت.

با وجودی که بازار کامپیوتر در دهه ۱۹۸۰ در نهایت تحت سلطه کامپیوتر های IBM و نسخه های کپی شده از IBM قرار گرفت، معماری منحصر به فرد NEC در ژاپن فرمانروایی می کرد. سری  PC-98 طی بیش از یک دهه، موفق به فروش بیش از ۱۵ میلیون سیستم شد. با این حال NEC در این دوران بارها کامپیوترهایش را به روز رسانی کرد، و PC-98 اصلی که در سال ۱۹۸۲ وارد بازار شده بود با این حجم زیاد به فروش نرفت.

با این وجود NEC در دهه ۱۹۸۰ برجسته ترین کمپانی کامپیوتری ژاپن بود که سیستم هایی برابر با کامپیوترهای IBM تولید می کرد.

۶. iMac

در این تصویر مشخص نیست اما دسته بالای iMac های همه کاره حمل آن ها را آسان می کرد.

iMac از این قانون کامپیوترهای مدرن که هیچ مدلی آنقدر منحصر به فرد یا محبوب نبود تا با تعداد طرفداران کامپیوترهای پیشگام دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی برابر کند، مستثنی است. هدف اپل هم همین بود. زمانی که اپل iMac را در سال ۱۹۹۸ به بازار عرضه کرد، با انتقاد از رنگ بژ کامپیوترهای کسل کننده آن زمان، بدنه رنگی iMac را تبلیغ کرد. امروزه اپل از ظاهر رنگارنگ برای iMac فاصله گرفته اما برگ برنده این کامپیوترها تغییری نکرده است. برگ برنده iMac داشتن یک طراحی ساده همه کاره است که همه قطعات کامپیوتر را داخل بدنه مانیتور جا می دهد: حمل و نقل و راه اندازی آسان.

iMac سرآغاز عصری جدید برای اپل بود که موفقیتی عظیم در محصولات “i” مثل آیپاد و آیفون را به همراه داشت. iMac هرگز یک خط تولید بسیار موفق نبود بلکه اپل چند سال بعد با لپ تاپ های مک بوک و مک بوک پرو توانست به موفقیتی چشمگیر دست پیدا کند. اما این کامپیوتر نخستین کامپیوتر اپل بود که پس از سال ها موفق شد سلطه بی چون و چرای مایکروسافت در بازار کامپیوترهای دهه ۱۹۹۰ را خدشه دار کند.

iMac نشان تجاری اپل را به عنوان یک کمپانی مُد گرا که ارزش سرمشق گرفتن را دارد، باز تعریف کرد. در سال ۱۹۹۹، اپل از دو کمپانی کامپیوتری که از ظاهر iMac تقلید کرده بودند شکایت کرد. اپل برای کمپین تبلیغاتی iMac صد میلیون دلار هزینه کرده بود. با در نظر گرفتن موفقیت اپل در تقریبا کلیه محصولاتی که پس از iMac به بازار عرضه کرد، می توان گفت این کمپین تبلیغاتی ارزش هزینه نگفتی که برایش شده بود را داشته است.

۵. Commodore Amiga

کامپیوتر Amiga سرعت بالا و گرافیک با کیفیت را با قیمتی مقرون به صرفه فراهم می کرد.

Amiga 500 که در سال ۱۹۸۷ به بازار عرضه شد، رد پای کامپیوترهای بسیار موفقی همچون Commodore 64 و  Apple II را دنبال می کرد. این کامپیوتر جدیدتر، سریع تر و بهتر بود: Amiga 500 از سی پی یو های ۸ بیتی به سی پی یو های ۳۲ بیتی با ۷ مگاهرتز سرعت جهش کرد. این کامپیوتر ۵۱۲ کیلوبایت رم داشت و از ۴۰۹۶ رنگ و یک فلاپی درایو ۳.۵ اینچی پشتیبانی می کرد. نسبت به این امکانات، قیمت ۷۰۰ دلاری آن کاملا مقرون به صرفه بود.

طراحی کامپیوتر Amiga استفاده از چندین پردازنده کمکی که به کارهایی همچون صدا و ویدئو اختصاص داده شده بودند را ممکن می ساخت و همین امر به سرعت بالای آن کمک می کرد. دیگر لازم نبود واحد پردازنده مرکزی (سی پی یو) همه این کار ها را به تنهایی انجام دهد. Commodore طی دهه پیش رو چندین مدل از سری کامپیوترهای Amiga را به بازار عرضه کرد اما مدل ارزان قیمت Amiga 500 از همه محبوب تر بود. Amiga یک پلتفرم نرم افزاری بسیار محبوب برای گیمینگ و برنامه های ساخت ویدئو و صدا بود. به لطف پردازنده های کمکی، Amiga برای کار های گرافیکی و انیمیشن که پیش از این اجرای آن ها روی کامپیوترهای خانگی امکان پذیر نبود، قدرت کافی را داشت.

به طور کلی، قریب به ۶ میلیون واحد از کامپیوتر های سری Amiga که یکی از محبوب ترین کامپیوترهای تاریخ است، به فروش رسید. این عدد برای کامپیوترهای عرضه شده در دهه ۱۹۸۰ آمار فوق العاده خوبی بود.

۴. Apple II

استیو وازنیک، طراح سری Apple I و Apple II، در این تصویر Apple IIe را نشان می دهد.

در سال ۱۹۷۷، همان سالی که کمپانی Sinclair کامپیوتر صد دلاری Timex Sinclair 1000 را به بازار عرضه نمود، اپل کامپیوتر  Apple II را تولید کرد. این کامپیوتر که در فهرست محبوب ترین کامپیوترهای اپل رتبه دوم را داشت، با قیمت هزار و سیصد دلار، نسبت به کامپیوتر Sinclair کمی گران قیمت تر بود. اما این که یکی از این دو کمپانی دیگر وجود ندارد و دیگری ثروتمندترین کمپانی در جهان است، دلیلی دارد.

Apple II موفقیتی فوق العاده به دست آورد. این کامپیوتر مبتنی بر طراحی  Apple I با حفظ یک پردازنده ساده ۱ مگاهرتزی و ۴ کیلوبایت رم، به یک کیس و کیبورد مجهز شده بود.

هشت شیار ارتقا روی برد Apple II، قابلیت شخصی سازی این کامپیوتر را برای علاقمندان به این حوزه به طور قابل توجهی بالا برده بود. همچنین سیستم Apple II توانایی پیکربندی با ۴۸ کیلوبایت رم را داشت. این مقدار رم در سال ۱۹۷۷ خیلی زیاد بود. اما این نرم افزار بود که Apple II را تا این اندازه متمایز ساخت. استیو وازنیک برای این کامپیوتر یک درایو جانبی برای ۵ فلاپی ۱/۴ اینچی مقرون به صرفه طراحی کرد که  Disk II نام داشت و تولید آن به لطف یک رویکرد نرم افزاری برای خواندن و رایت دیسک، هزینه نسبتا پایینی داشت. از این مهم تر، نرم افزار صفحه گسترده VisiCalc این کامپیوتر را به یک ابزار قدرتمند برای شرکت هایی تبدیل کرد که مشکلی با پرداخت بیش از هزار دلار بری هر کامپیوتر نداشتند.

Apple II به مدت پنج سال یکی از پرفروش ترین و محبوب ترین کامپیوترهای بازار بود و در بازار جوان کامپیوتر آن زمان بیش از ۱ میلیون کامپیوتر را به فروش رساند. این امر زمینه را برای مدل های فرعی مانند Apple IIe فراهم کرده و اپل را در لیست Fortune 500 قرار داد. اپل در سال ۱۹۸۳ مکینتاش را به بازار عرضه کرده و تا ۱۹۸۷ یک میلیون واحد از این کامپیوتر را فروخته بود. با وجودی که نام مکینتاش هنوز هم شناخته شده است، Apple II تاثیر قابل توجهی بر صنعت کامپیوتر به همراه داشت.

۳. ZX Spectrum

این کامپیوتر  ZX Spectrum در سال ۲۰۰۶ در موزه علوم لندن به نمایش گذاشته شد.

با وجودی که کمپانی Sinclair با عرضه کامپیوتر Timex Sinclair 1000 در ایالات متحده موفقیت های زیادی کسب کرد، اما بزرگترین دستاوردش در این صنعت، کامپیوتر های ZX Spectrum بودند که چند سال بعد، در ۱۹۸۲ وارد بازار شدند. طراحی این کامپیوتر شباهت زیادی به مدل های قبلی داشت: یک کامپیوتر کوچک، مقرون به صرفه (۱۲۵ پوند در انگلستان) که در بدنه اش یک کیبورد داشت. با این حال Spectrum به لطف رم ۱۶ کیلوبایتی و کیبورد سخت افزاری خوبش (Timex که در انگلستان با عنوان ZX-81 شناخته می شد، یک کیبورد ممبرین پلاستیکی ضعیف داشت) نسبت به مدل های قبلی خیلی بهتر بود.

کامپیوترهای ZX Spectrum در سراسر جهان موفقیت زیادی کسب کردند و بیش از ۵ میلیون واحد از آن ها به فروش رسید. اما Spectrum اولین کامپیوتری است که کامپیوترهای شخصی (PC) را در انگلستان به خانه ها آورد. ZX Spectrum اولین مدلی بود که در انگلستان به عنوان کامپیوتر خانگی خریداری می شد. Spectrum باعث ایجاد صد ها یا حتی هزاران شغل شد، چون علاقمندان به کامپیوتر به لطف مقرون به صرف بودن این کامپیوتر ها، می توانستند علاقه خود را به کار های کامپیوتری کشف کنند. کل عرصه IT و بازی های کامپیوتری در بریتانیا، با ZX Spectrum شروع شد.

۲. IBM PC

در تصویر مارک کریک، سناتور آمریکایی را می بینید که یک فلاپی دیسک ۳.۵ اینچی را از کامپیوتر IBM PC خارج می کند. این کامپیوتر تاریخی در بیست و پنجمین سالگرد جنبش امنیت ارتباطات الکترونیکی در سال ۲۰۱۱ به نمایش گذاشته شد.

همه کامپیوتر های شخصی امروزی که مک نیستند، اساسا از جمله کامپیوترهای IBM محسوب می شوند. این کامپیوتر های مبتنی بر اینتل و ویندوز که از دهه ۱۹۹۰ بازار را تحت سلطه خود در آورده اند، از کامپیوترهای  IBM PC که نخستین بار در سال ۱۹۸۱ به بازار عرضه شدند، ریشه می گیرند.  IBM PC دارای یک پردازنده ۸۰۸۸ اینتل ۴.۷۷ مگاهرتزی و ۱۶ کیلوبایت رم بود. مدل ۵۱۵۰ IBM  اولین تلاش این کمپانی برای ورود به بازار کامپیوترهای شخصی نیست. آن ها در سال ۱۹۷۵ یک کامپیوتر شخصی گران قیمت عرضه کرده بودند اما این کامپیوتر موفقیت زیادی کسب نکرد. این سیستم سریع ترین سیستم در آن زمان نبود اما به پردازنده ۱۶ بیتی اینتل مجهز بود که از پردازنده های قدیمی تر ۸ بیتی اکثر کامپیوترهای آن زمان بهتر بود. و علی رغم جدیدتر بودن چیپ، از یک باس ۸ بیتی استفاده می کرد که آن را با قطعات و حافظه های جانبی آن زمان سازگار می ساخت.

کانفینگ پایه IBM PC حدود هزار و ششصد دلار قیمت داشت که برای یک کامپیوتر قدرتمند در آن زمان مبلغ معقولی به حساب می آمد. این کامپیوتر محبوبیت زیادی کسب کرد و به یکی از محبوب ترین کامپیوترها تبدیل شد. نرم افزار این سیستم به طور اختصاصی طوری کدگذاری شده بود که از طراحی IBM بهره گرفته و عملکرد پردازنده اینتل ۸۰۸۸ آن را به حداکثر برساند. بنابراین سایر کمپانی ها بایوس IBM را کپی کرده و نسخه هایی شبیه به IBM PC ساختند.

طی چند سال، همه کامپیوترهای x86 (آن هایی که از پردازنده های اینتل استفاده می کردند) با IBM PC سازگار شدند و طراحی آن ها تقریبا با IBM PC یکسان بود. همه این کامپیوترها دارای MS-DOS بودند و قلمرو x86 PC تبدیل به استاندارد رسمی شد. این که IBM PC محبوب ترین کامپیوتری که تا به حال ساخته شده نیست، تنها یک دلیل دارد: کمپانی های زیادی نسخه مشابه آن را ساختند.

۱. Commodore 64

Commodore 64 هرگز در اروپا یا آسیا به اندازه ایالات متحده محبوبیت نیافت با این حال موفق شد کاربران زیادی را به خود جذب کند. در این عکس کودکان آلمانی را مشاهده می کنید که یک مدل از Commodore 64 را در سال ۱۹۸۵ امتحان می کنند.

Commodore 64 محبوب ترین کامپیوتری است که تا به حال به فروش رسیده است.  Commodore 64 که در سال ۱۹۸۲ به بازار عرضه شد به یک سی پی یو ۱ مگاهرتزی و دو برگ برنده اصلی مجهز بود: چیپ صدای قدرتمند و قابل برنامه نویسی و گرافیک قدرتمند برای کامپیوترهای سال ۱۹۸۲. از آن بهتر، قیمت  Commodore 64 تنها ۵۹۵ دلار بود و به رم ۶۴ کیلوبایتی مجهز بود (بر همین اساس نامگذاری شد).  Commodore 64 قابلیت اتصال به تلویزیون را داشت. قابلیت اتصال به تلویزیون باعث می شد بتوانید از این کامپیوتر به عنوان یک کنسول بازی هم استفاده کنید.

وقتی Commodore 64 در سال ۱۹۸۲ وارد بازار شد، قابلیت های گرافیکی این کامپیوتر به راحتی محبوب ترین کامپیوترهای آن دوره مثل  Apple II را شکست می داد. Commodore 64 به علت قیمت مقرون به صرفه اش، فروش بالایی هم داشت. با پایین آمدن هزینه های تولید کامپیوتر، Commodore قیمت این مدل را پایین تر آورد و همین باعث شد محبوبیتش را در دهه ۱۹۸۰ حفظ کند. تولید این کامپیوتر تا سال ۱۹۹۴ ادامه یافت.

مودم های مقرون به صرفه Commodore 64 را به ابزاری عالی برای استفاده از اینترنت تبدیل کرد. این کامپیوتر مثل اکثر سیستم های آن دوران از زبان برنامه نویسی BASIC استفاده می کرد که پلتفرم نرم افزاری محبوبی بود. Commodore 64 در انتهای دوران تولیدش بیش از هر کامپیوتر دیگری در طول تاریخ به فروش رفته بود. برآورد ها از ۱۲ میلیون تا ۳۰ میلیون واحد متغیر است. به احتمال زیاد طی این دوران ۱۷ میلیون واحد از کامپیوتر Commodore 64 به فروش رسیده است.

منبع: howstuffworks