نقد و بررسی کارت گرافیک Nvidia GeForce RTX 3060

GeForce RTX 3060 با قیمت 329 دلار بالاخره معماری نسل جدید Ampere GPU انویدیا را به تولید انبوه رسانده است – حداقل روی کاغذ.

معمولا، عرضه کارت گرافیک های کلاس 60 انویدیا هیجان زیادی را بر می انگیزد. این گرافیک ها عمدتا پرفروش ترین کارت گرافیک های نسل  GeForce هستند. در حال حاضر کارت گرافیک ها چند ماهی است که کمیاب شده اند. علت این مسئله ترکیبی است از تقاضای بسیار زیاد، مشکلات ناشی از همه گیری ویروس Covid-19، محبوبیت ناگهانی رمزارزها که باعث شده است ماینرها به سمت خرید کارت گرافیک هجوم ببرند، و کمبود قطعات. قیمتی که انویدیا روی این کارت گرافیک گذاشته است نسبت به قیمت معمول بالاتر است (GTX 1060 که این کارت گرافیک جایگزین آن خواهد بود به قیمت 80 دلار پایین تر به بازار عرضه شده بود). این یک طوفان تمام عیار است، و اوضاع آنقدر خراب است که انویدیا کارت گرافیک قدیمی GTX 1050 را از بازنشستگی درآورده است.

بگذریم. GPU جدید انویدیا چگونه است؟ در این مقاله این کارت گرافیک جدید را با هم بررسی می کنیم. این کارت گرافیک مبتدی 329 دلار قیمت گذاری شده است. اگر بخواهیم این کارت گرافیک را در یک کلمه خلاصه کنیم باید بگوییم که کارت گرافیک «خوبی» است. با این حال ارزش آن را دارد که درباره یکسری ویژگی های نهفته اش بحث کنیم.

مشخصات، ویژگی ها و قیمت GeForce RTX 3060

انویدیا GeForce RTX 3060 Ti را بر خلاف انتظار پیش از RTX 3060 به بازار عرضه کرد. نسخه Ti این کارت گرافیک به قابلیت فوق العاده گیمینگ 1440p مجهز است. مدل مقرون به صرفه تر این کارت گرافیک یعنی GeForce RTX 3060 به راحتی و بدون مشکل امکان گیمینگ 1080p را دارد، با این حال 1440p هم در اکثر موارد امکان پذیر است. RTX 3060 به یک GPU کاملا متفاوت مجهز است: چیپ گرافیک GA106 که کوچکتر از چیپ GA104 یافت شده در مدل 500 دلاری Ti کارت گرافیک RTX 3070 است. به همین علت، با وجودی که RTX 3060 و 3060 Ti نام یکسانی گرفته اند اما تفاوت های بزرگی با هم دارند.

در تصویر زیر مقایسه کارت گرافیک GeForce RTX 3060 با RTX 3060 Ti را مشاهده می کنید.

و مقایسه با نسل قبلی این کارت گرافیک ها یعنی GeForce RTX 2060 که 350 دلار قیمت داشت

بوست کلاک (boost clock)  GeForce RTX 3060 در مقایسه با مدل Ti بالاتر است – که هنگام گیمینگ سنگین اهمیت پیدا می کند – اما هسته های CUDA آن به طور قابل توجهی کمتر هستند. این امر باعث می شود عملکرد کلی این کارت گرافیک در گیمینگ پایین تر از 3060 Ti باشد. با این وجود این کارت گرافیک در بخش هایی که آن ها را هدف گرفته، رقیب ضعیفی نیست.

جالب توجه ترین بخش از طراحی RTX 3060 حافظه آن است. این GPU با 12 گیگابایت GDDR6 VRAM همراه شده است که از 8 گیگابایت رم GDDR6 در RTX 3060 Ti و 3070 و حتی 10 گیگابایت رم کارت گرافیک قدرتمند RTX 3080 بالاتر است (البته رم کارت گرافیک اخیر از نوع بسیار سریع تر GDDR6X است). واضح است که تصمیم AMD برای ارتقا چشمگیر حافظه کارت گرافیک های جدید سری Radeon RX 6000 این کمپانی، انویدیا را غافلگیر کرده است. باس مموری 192 بیتی RTX 3060 می تواند ظرفیت 6 یا 12 گیگابایتی را تحمل کند و حدس می زنیم که قبل از معرفی سری جدید AMD قرار بر این بوده که RTX 3060 فقط 6 گیگابایت حافظه داشته باشد.

این تغییر احتمالا از نظر بازاریابی تصمیم درستی است – کارت گرافیک Radeon RX 6700 XT کمپانی AMD بی شک به 12 گیگابایت رم مجهز خواهد بود – اما از نظر عملی، کمی عجیب است. حافظه 12 گیگابایتی برای گیمینگ 1080p که انویدیا ادعا می کند این کارت گرافیک برای آن ساخته شده، بیش از حد زیاد است. اگر بازی را تا 1440p بالا ببریم، اغلب برای رسیدن به 60 فریم در ثانیه در آن رزولوشن باید گرافیک را پایین بیاوریم، که این کار نیاز به حافظه را کاهش می دهد. اگر این پاسخ عجولانه ای به حرکت AMD نبود، 8 گیگابایت حافظه هم می توانست کافی باشد و هم هزینه کمتری داشته باشد. 6 گیگابایت حافظه حالا که بعضی بازی ها از مرز 8 گیگابایتی هم رد می شوند، کم است. با این حال هر چه که باشد، از این که RTX 3060 با 12 گیگابایت حافظه به فروش می رسد خوشحالیم. بیش از حد بالا بودن بهتر از کم بودن است.

GeForce RTX 3060 نخستین کارت گرافیک کامپیوتری انویدیا است که با پیروی از حافظه دسترسی هوشمند یا Smart Access Memory کارت گرافیک AMD (که حول محور ReBAR است) از قابلیت PCIe Resizable BAR پشتیبانی می کند. Resizable BAR به CPU اجازه می دهد به جای این که در قالب تکه های 256 مگابایتی به حافظه کارت گرافیک دسترسی داشته باشد، آن را به طور کامل تحت نظر بگیرد. این قابلیت منجر به ارتقا عملکرد سیستم های سازگار با این ویژگی می شود. بخش اعظم این ارتقا در حد متوسط است (همانطور که در حافظه دسترسی هوشمند RX 6900 XT شاهد آن بودیم)، اما در بازی های مناسب با تنظیمات گرافیکی و رزولوشن متناسب، می تواند به 10 درصد هم برسد. بهبود ناشی از ReBAR بسیار متغیر است.

برای فعال سازی پشتیبانی از Resizable BAR باید CPU و مادربرد سازگار داشته باشید. AMD این کار را با پردازنده های Ryzen 5000 و مادربردهای X570/B550 انجام داده است با این وجود سازگاری با این ویژگی از طریق به روز رسانی های بایوس به طیف متنوعی از پلتفرم های اینتل نیز آمده است. عکس بالا سخت افزار های کامپیوتری که در حال حاضر از این تکنولوژی پشتیبانی می کنند را نشان می دهد. پشتیبانی این قطعات بسته به تامین کننده آن ها و حتی در مادربردهای مختلف، متغیر است. اگر می خواهید از این ویژگی استفاده کنید، به دنبال یک آپدیت بایوس سازگار برای مادربرد خودتان بگردید. در حال حاضر انویدیا سازگاری با ReBAR را تنها در هشت مدل فعال کرده است بنابراین کاربرد این ویژگی در حال حاضر بسیار محدود است. انویدیا اعلام کرده است که به زودی بازی های جدید را در لیست سفیدش قرار خواهد داد. (Smart Access Memory در کارت گرافیک های AMD برای همه بازی ها قابل استفاده است.)

انویدیا یک محدود کننده هش ریت را هم اضافه کرده که کارکرد این کارت گرافیک را برای ماینینگ اتریوم به نصف کاهش می دهد. این امر احتمالا ماینر های رمزارز را از به کار بردن این کارت گرافیک باز می دارد.

بی شک، مثل همه کارت گرافیک های مدرن GeForce، کارت گرافیک RTX 3060 نیز شامل جدیدترین هسته های رهگیری پرتو (ray tracing) و تنسور (tensor) است. و از کلیه ویژگی های گسترده و مفید انویدیا همچون Shadowplay، DLSS، Nvidia Broadcast، Nvidia Reflex، G-Sync و غیره پشتیبانی می کند.

EVGA RTX 3060 XC با طراحی گیمینگ و بدنه مشکی

انویدیا برای RTX 3060 از مدل های شیک Founders Edition رونمایی نخواهد کرد، در عوض کار رقابت در بازار داغ کارت گرافیک را به کارت گرافیک های سفارشی شرکایش محول کرده است (مثلا GTX 1060 و RTX 2060 FE).

کارت گرافیک گیمینگ XC Black Gaming به قطعات RTX 3060 مجهز است و به ما کمک می کند تا عملکرد پایه RTX 3060 را بسنجیم. البته اگر کارت گرافیک های سری  RTX 30 و Radeon RX 6000 را در نظر بگیریم، انتظار داریم سازندگان کارت گرافیک بیشتر تمرکز (و بازده تولیدی) خود را روی مدل های سفارشی گران قیمت تر متمرکز کنند. مثل کارت گرافیک اورکلاک شده 390 دلاری EVGA RTX 3060 XC. اکثر مدل های سفارشی اولیه RTX 3060 در فروشگاه ها با قیمت نزدیک به 500 دلار به فروش می رسند.

EVGA کارت گرافیک XC Black Gaming را علی رغم قیمت اولیه اش، بسیار خوب طراحی کرده است. این کارت گرافیک بسیار خنک و بی صدا کار می کند. بر خلاف اکثر کارت گرافیک های سفارشی سری RTX 30، طراحی کارت گرافیک XC Black دارای همان ضخامت دو شکافی سنتی است که بدون هیچ مشکلی در کیس اکثر کامپیوتر ها جا خواهد شد، به ویژه از آنجایی که این کارت 7.94 اینچ طول دارد – که از 10.5 اینچ معمول بسیار کوتاه تر است. این کارت گرافیک تنها به یک کانکتور پاور 8 پینی نیاز دارد که به منبع تغذیه توصیه شده 550 وات یا بیشتر متصل می شود.

اقداماتی که برای کاهش قیمت روی این کارت گرافیک صورت گرفته را می توان به راحتی تشخیص داد. پوشش کارت گرافیک پلاستیکی است و از نور RGB استفاده نشده است. برای پنهان کردن مدار هم هیچ روکشی به کار نرفته. البته مطابق با چیزی که در کارت گرافیک های جدید سری RTX 30 شاهد هستیم، داخل برد مدار PCB یک برش قرار گرفته که اجازه می دهد هوا از هیت سینک به بیرون کارت جریان پیدا کند. نداشتن روکش برد باعث می شود در عصری که داشتن روکش برد برای کارت گرافیک ها یک استاندارد به حساب می آید، RTX 3060 XC ظاهر چندان جذابی نداشته باشد. اما غیر از این مورد، نمی توان ایراد زیادی به طراحی کاملا مشکی این کارت گرافیک گرفت. این کارت گرافیک مثل سایر کارت گرافیک های استاندارد سری  RTX 30 یک پورت HDMI 2.1 و سه پورت صفحه نمایش (DisplayPorts) دارد.

EVGA برای پشتیبانی از سخت افزارهایش از گارانتی و خدمات مشتریانی استفاده می کند که طرفداران زیادی در جامعه گیمر ها دارد.

نقاط قوت و ضعف GeForce RTX 3060 در یک نگاه

منبع: pcworld