شهر افسانه‌ای بابل کجا بود و آیا هنوز وجود دارد؟ + تصاویر

شهر بابل در اوج شکوه خود در قرن هفتم و ششم قبل از عصر حاضر (B.C.E) بزرگترین و ثروتمندترین شهر دنیای باستان بود.

این شهر تحت سلطه شاه بی‎رحم و جاه‎طلب نبوکدنصر دوم، سرزمین وسیعی به اندازه شیکاگو فعلی را در کشور کنونی عراق اشغال کرده بود و با معابد سر به فلک کشیده و کاخ‎های باشکوه به جهانیان فخر می‎ورزید و ضخامت دیوارهای شهر به حدی بوده است که انگاری دو ارابه در کنار یکدیگر حرکت می‎کنند.

طبق افسانه‎ها، این شهر ممکن است خانه باغ‎های معلق بابل بوده باشد، یکی از هفت عجایب جهان باستان و همچنین یک معبد آسمان‎خراش جاه‎‌طلبانه که به باور برخی از مورخان الهام‎بخش برج‎های مقدس بابل بوده است.

اما شکوه شهر افسانه‎ای بابل کوتاه مدت بوده است. طبق گفته پیش‎گویان کتاب عهد عتیق، این شهر بزرگ در 539 قبل از عصر جاری به دست مردم پارس سقوط کرد و به آهستگی در طول قرن‎ها به واسطه هجوم و اشغال خارجی‎ها تکه‎تکه شد.

با آن که بابل در سال 2019 در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت، ولی چیزی از آن امپراطوری غیرقابل توقف که تاریخ‎شناسان یونان را مبهوت کرده بود و دشمنان را به بردگی می‎گرفت باقی نمانده است که معروف‎ترین آن‎ها امپراتوری‎ خاندان پادشاهی یهودا است.

اگر سری به بابل که در 85 کیلومتری جنوب بغداد قرار گرفته است بزنید، بازسازی نه چندان جالب این شهر را توسط صدام حسین در دهه 70 میلادی می‎بینید که به واسطه دهه‎ها جنگ بخشی از آن نابود شده است. پایانی تلخ برای یک شهر افسانه‎ای.

حمورابی و قانون او

نبوکدنصر مشهورترین حاکم بابل بود ولی اولین شاه این شهر به شمار نمی‎رود. چندین امپراتور در طول هزاران سال در سرزمین بین رودخانه‎های دجله و فرات به اوج رفتند و سپس سقوط کردند.

قدیمی‎ترین شاهی که قبایل در حال جنگ Mesopotamian را متحد کرد تا یک شهر قدرتمند شکل بگیرد شاه معروف حمورابی در قرن 18 پیش از عصر جاری بود.

نه تنها حمورابی با موفقیت در طول 43 سال حکومت خود سخت‎ترین دشمنان بابل را شکست داد یا با آن‎ها اتحاد برقرار کرد، بلکه همچنین بابل را به مکانی برای نمایش نوآوری‎های مهندسی دوران باستان و عدالت کیفری تبدیل کرد.

حمورابی دستور ساخت کانال‎های پیچیده‎ای را داد تا شهروندان شهر بابل آب شرب داشته باشند و دیوارهای شهر را علیه مهاجمان مستحکم کرد. نگرانی‎های اصلی او توزیع غذا و امنیت مردم در شهر بودند که چیزی کاملا جدید در جهان باستان به شمار می‎رفت و حمورابی توانست مردمانی از فرهنگ‎های مختلف را با یکدیگر در یک شهر متحد کند.

حمورابی برای حفظ صلح بین مردم بدون توجه به نژاد یا مذهبی که داشتند، قانون حقوقی مشهور خود را به وجود آورد که الزاما یک فهرست کامل از جرایم و مجازات‎هایشان است.

«اگر فردی چشم دیگری را در آورد، چشم او باید در آورده شود. اگر او استخوان فرد دیگری را بشکند، استخوان او باید شکسته شود. اگر مردی دندان همتای خود را خورد کند، دندان او باید خورد شود.»

این سیستم عدالت کیفری قدیمی که روی یک ستون هرمی 2.4 متری از جنس دیوریت حکاکی شده است در موزه لوور پاریس نگهداری می‎شود و به گفته مورخان بنیاد قوانین کیفری عبری باستانی قوم بنی‎اسرائیل است یعنی قانون مشهور «یک چشم به ازای یک چشم، یک دندان به ازای یک دندان.»

نبوغ حمورابی به عنوان یک رهبر نظامی و صلح‎جو به شاهان پس از او انتقال داده نشد. درست چند روز پس از مرگ او، دشمنان قدیمی بابل خواهان استقلال خود شدند و ارتش‎هایشان را برای حمله آماده کردند.

قلمروی پادشاهی بابل تکه‎تکه شد و شهر برای بیشتر از هزار سال نتوانست به شکوه خود برگردد.

«در مجاورت رودخانه‎های بابل»

این شاه بزرگ و ترسناک نبوکدنصر دوم بود که بابل را به محلی برای ستایش خدای آفرینش مردوک تبدیل کرد. نبوکدنصر که از 562 تا 605 پیش از عصر جاری حکومت می‎کرد، امپراطوری بابل را به مصر، سوریه و محل سلطنت خاندان یهودا گسترش داد و در سال 597 B.C.E اورشلیم (بیت‎المقدس) را تصرف کرد و ده‎ها هزار اسرائیلی را اسیر کرد و به عنوان نیروهای کار اجباری به بابل آورد که انجیل می‎گوید آن‎ها در مجاورت رودخانه‎های بابل به دور از وطن «گریستند».

به دلیل امپراتوری ضالمانه نبوکدنصر و علاقه شدید به معابد طلا برای پرستش خدایان، بابل به محلی برای انجام انواع کارهای خلاف دین مسیحیت – یهود تبدیل شد.

در کتاب مکاشفه یوحنا عهد جدید به «فاحشه‎ بابل» اشاره شده است زنی «مزین به طلا، جواهرات و مروارید که در دست خود یک جام طلایی پر از پلیدی و ناپاکی‎های فساد جنسی‎اش نگه داشته است.»

به گفته مورخان، نبوکدنصر مردمی که از قلمروهای دیگر به اسارت گرفته بود را اطراف امپراطوری خود پخش می‎کرد تا نتوانند علیه او برای شورش متحد شود و بنابراین شهر بابل تحت رهبری او به بزرگترین و مدرن‎ترین شهر دنیای باستان تبدیل شد.

او علاوه بر ساخت دیواره‎های غول‎آسای شهر مسئول ساخت Processional Way بود، یک شاهراه خارق‎العاده عریض که دو طرف آن دیواره‎های کاشی‎شده باشکوهی قرار گرفته بودند و نقش شیر و اژدها با رنگ‎های آبی و زرد روشن روی آن‎ها حک شده بود. Processional Way به دروازه ایشتار ورودی باشکوه و عظیم شمالی شهر ختم می‎شد.

یکی از مشهورترین پروژه‎های ساختمانی نبوکدنصر معبد مردوک بود که در بالای یک زیگورات (برج بلند و طبقه هرمی شکل پلکان‎دار در معماری شهر باستانی بابل) 91 متری قرار می‎گرفت و افراد توسط پلکانی که اطراف نمای خارجی این معبد خمیده بود به آن دسترسی داشتند.

هرودوت تاریخ‎شناس یونانی قرن‎ها پس از دوران اوج بابل در نوشته‎های خود هشت برج را توصیف می‎کند که در بالای یکدیگر قرار گرفتند.

باور آن سخت نیست که نویسندگان کتاب عهد عتیق ممکن برج بابل خود را از معبد مردوک الگو گرفته باشند که از آن به عنوان «خانه مرز بین بهشت و زمین» یاد می‎شود.

سقوط بابل

فقط چند دهه پس از مرگ نبوکدنصر، شهر بابل به تسخیر کوروش کبیر در آمد که این شهر را به یک پایگاه مرزی دیگر در امپراتوری وسیع ایران خود اضافه کرد. دو قرن بعد، الکساندر کبیر تصمیم گرفت بابل را به جواهر امپراتوری خود در آسیا تبدیل کند ولی در سال 323 B.C.E در این شهر از دنیا رفت.

پس از تاراج قابل توجه شهر بابل توسط اشکانیان در قرن دوم عصر جاری، این شهر هرگز نتوانست به دوران سابق خود برگردد.

دو هزار سال تاراج و جنگ بابل را به عریان‎ترین خرابه‎ها تبدیل کرد. در اوایل قرن بیستم، باستان‎شناسان آلمانی بقایای Processional Way را احیا کرده و دیوارنماهای کاشی کار شده به رنگ آبی آن را در موزه پرگامون برلین بازسازی کردند.

این صدام حسین بود که خرقه نبوکدنصر را پوشید و سعی کرد شکوه سابق بابل را به آن برگرداند ولی تلاش او در نهایت چیزی بود که تاریخ‎شناسان هنری با اکراه از آن به اسم «دیزنی برای یک حاکم مستبد» یاد می‎کنند.

صدام در نهایت شگفتی باستان‎شناسان دیوارهای شهری 11.5 متری برافراشت و یک محوطه به سبک رم باستان روی خرابه‎های شهر اصلی بابل ساخت.

او حتی نام خود را روی آجرهای آن حک کرد، درست مانند کاری که نبودکدنصر انجام داده بود.

با آن که بخشی از بازسازی‎های او در طول اشغال طولانی کشور عراق در طول جنگ (2003 تا 2011) آسیب دید، ولی بسیاری از ساختمان‎های رنگ شده پرزرق و برق این مکان باقی مانده است و از جمله کاخ بابلی صدام برای بازدید عموم باز هستند.

دیگر چه چیزی را می‎توانید در بابل ببینید؟ رویترز در سال 2019 گزارش می‎دهد «بازدیدکنندگان می‎توانند در میان بقایای ساختمان‎های خشت و آجری که مسیری به طول 10 کیلومتر مربع را پوشانده‎اند قدم بزنند و مجلسه مشهور شیر بابل و همچنین بخش‎های بزرگی از دروازه اصلی ایشتار را ببینند.

با آن که شهر بابل به طور کلی خودش یک خرابه است، ولی در چند کیلومتری شهر مدرن حله قرار گرفته است که جمعیتی در حدود 500 هزار نفر دارد.

منبع: history.howstuffworks.com