اسرار زیادی در مورد فرآیند‌های فیزیولوژیکی که باعث پیر شدن انسان می‌شوند، وجود دارد اما دانشمندان روز به روز چیزهای بیشتری در این زمینه یاد می‌گیرند. با بدست آوردن چنین دانشی، انجام کارهای جدید نیز نه تنها برای کند کردن این فرآیند‌ها بلکه حتی برای معکوس کردن اثر آن ها، امکان پذیر می‌شود. یک کشف مهم در دانشگاه کلرادو، آخرین پیشرفت در این حوزه است که نشان می‌دهد چگونه دستکاری شیمیایی در یک مکمل غذایی آنتی اکسیدان می‌تواند اثر پیر شدن رگ‌ها را معکوس کرده و سلامت قلبی عروقی را به طرز چشمگیری بهبود ببخشد.
بدن انسان در جوانی به خوبی استرس اکسیداتیو را دفع می‌کند و از مولکول‌ها در برابر آسیب شدید ناشی از مولکول‌های سرکش، که از آن‌ها با نام رادیکال‌های آزاد یاد می‌شود، محافظت می‌کند. این رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی هستند که در ساختار خود حداقل یک الکترون جفت نشده دارند و در نتیجه به دنبال جفت کردن این الکترون هستند. برای این کار، رادیکال‌های آزاد اغلب الکترون مولکول دیگری را می‌دزدند و به این ترتیب زنجیره‌ای از آسیب‌های برگشت ناپذیر مولکولی را به وجود می‌آورند.
آنتی اکسیدان دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟
آنتی اکسیدان‌ها مفید هستند زیرا آن‌ها در این فرآیند دخالت کرده و یک الکترون خود را به رادیکال‌های آزاد تقدیم می‌کنند و به این ترتیب این زنجیره را در ابتدای کار متوقف می‌کنند. در دوران جوانی، آنتی اکسیدان‌ها به اندازه کافی در بدن تولید می‌شوند اما هر چه پیرتر می‌شویم، رادیکال‌های آزاد در بدن شایع‌تر می‌شوند و آنتی اکسیدان‌ها نمی‌توانند این حجم از رادیکال‌های آزاد را خنثی کنند. وقتی در مورد رگ‌های خونی صحبت می‌کنیم، این پدیده باعث می‌شود تا این رگ‌ها سفت‌تر شوند و نتوانند در پاسخ به افزایش فشار خون، قطر خود را افزایش دهند زیرا رادیکال‌های آزاد به پوشش این رگ‌ها که به آن اندوتلیوم گفته می‌شود، آسیب می‌زنند.
آنتی اکسیدان در رژیم غذایی
یکی از دلایلی که متخصصان تغذیه نیز تاکید زیادی بر وارد کردن منابع غنی آنتی اکسیدان در رژیم غذایی دارند نیز همین است. اما برخی از این منابع موثر‌تر از سایر منابع هستند. در حالی که منابع غذایی حاوی آنتی اکسیدان طبیعی منبع خوبی به شمار می‌روند، تحقیقات اخیر نشان داده آنتی اکسیدان‌هایی که در مکمل‌های خوردنی مانند قرص‌های ویتامین C یا ویتامین E یافت می‌شوند غیر موثر بوده و حتی ممکن است مضر باشند.
اما این کشف جدید در دانشگاه کلرادو خلاف این موضوع را ثابت می‌کند. این تحقیق بر روی مکمل تجاری MitoQ تمرکز دارد که از طریق دستکاری شیمیایی یک آنتی اکسیدان طبیعی به نام کوآنزیم Q10 و وادار کردن آن به برقراری پیوند با میتوکندری داخل سلول ها، ساخته می‌شود. این اولین بار است که دانشمندان اثر آنتی اکسیدانی که میتوکندری سلول‌ها را هدف قرار می‌دهد را بر روی سلامت عروقی مورد بررسی قرار داده اند.
تیم تحقیقاتی این کار را با دادن ۲۰ میلی گرم MitoQ به صورت روزانه به نیمی از گروه ۲۰ نفری متشکل از زنان و مردان سالم بین ۶۰ تا ۷۹ سال انجام دادند. به نیمه دیگر این گروه تنها دارویی بی اثر داده شد که تنها اثر روانی داشت. سپس آن‌ها عملکرد اندوتلیوم را در طی یک دوره ۶ هفته‌ای و از طریق زیر نظر گرفتن میزان افزایش قطر رگ‌ها در اثر افزایش فشار خون، زیر نظر گرفتند.
در ادامه به گروه استراحتی دو هفته‌ای داده شد تا بدن، همه باقی مانده‌های این مواد را دفع کند سپس این دو زیر گروه جای خود را با یکدیگر عوض کردند به طوری که این بار به گروه دوم مکمل‌های واقعی داده شد. محققان پی بردند که این مکمل به طور متوسط، میزان افزایش قطر رگ‌ها را به مقدار ۴۲ درصد افزایش می‌دهد.
با در نظر گرفتن این پارامتر به عنوان معیار، محققان می‌گویند این عملکرد عروق با عملکرد عروق فردی که ۱۵ تا ۲۰ سال جوان‌تر است برابری می‌کند. اگر پی برده شود که این اثر در دراز مدت نیز باقی می‌ماند، این مقدار بهبود در سلامت قلبی عروقی منجر به کاهش ۱۳ درصدی بیماری‌های قلبی خواهد شد.
محققان می‌گویند این تحقیق نشان داد بهبود عملکرد رگ‌ها در افزایش قطر، نتیجه کاهش استرس اکسیداتیو است و شرکت کنندگانی که دارای رگ‌های سفت‌تر بودند با استفاده از این مکمل، شاهد کاهش سفتی رگ‌هایشان بودند. این تیم تحقیقاتی، دنباله این پژوهش را نیز در ماه‌های آینده انجام خواهد داد تا یافته‌های خود را تثبیت کرده، آن‌ها را با گروه بزرگ‌تری از شرکت کنندگان صحت سنجی کند و درک خود از نحوه تعامل این ترکیب با میتوکندری را نیز افزایش دهد.
ورزش کردن و رژیم غذایی سالم شناخته شده‌ترین روش‌ها برای حفظ سلامت قلبی عروقی هستند. اما حقیقت این است که در سطح سلامت عمومی جامعه، افراد زیادی تمایل ندارند که این کار‌ها را انجام دهند. ما به دنبال گزینه‌های مکمل و اثبات شده‌ای هستیم تا از تغییرات مرتبط با سن که باعث پیشبرد بیماری‌ها می‌شوند جلوگیری کنیم. مکمل مورد استفاده در این تحقیق هم ممکن است در میان این گزینه‌ها قرار بگیرد.
