محمد امین نعمتی
فهرست عنوان‌ها
همه می‌دانند بودن اطراف کسانی که باعث می‌شود حس خوبی نسبت به آن‌ها پیدا نکنیم چطور است. همه نوع افرادی وجود دارند که بودن کنار آن‌ها خوشایند نیست مانند کسانی که همیشه شکایت می‌کنند، شدیدا حسود، فیس و افاده‌ای و بدجنس هستند، ولی اگر از فرد دیگری فاصله بگیرید و در مورد خودتان احساس بدی داشته باشید، به احتمال زیاد طرف مقابل برتری خود را به رخ شما کشیده است.
افراد به دلایل مختلف چنین کاری را انجام می‌دهند ولی معمولا ریشه آن در ناامنیتی و خودخواهی است. یقینا می‌توانید در آن واحد خودخواه باشید و احساس بی‌امنیتی نیز کنید.
در این مطلب، قصد داریم به رفتار و جملاتی اشاره کنیم که افراد انجام می‌دهند یا می‌گویند و از نظر سایرین به طور کلی نفرت‌انگیز و به دلیل فیس و افاده است. ولی مهم است توجه کنید تحقیقات نشان می‌دهد 75 تا 90 درصد ارتباط‌ها غیرشفاهی هستند.
بنابراین، زمانی که افراد احساس می‌کنند فردی با نگاه بالا به پایین به آن‌ها صحبت می‌کند، معمولا به همان مقدار که چیزهایی که می‌شوند در شکل‌گیری این احساس مهم است، نحوه شنیدن آن نیز اهمیت دارد.
با این حال، اگر به شما گفته شده است فیس و افاده‌ای هستید یا می‌خواهید برتری خود را ثابت کنید، باید با دقت به رفتار زیر از آن‌ها خودداری کنید.
1. توضیح دادن چیزهایی که افراد از قبل می‌دانند
تمامی ما اسیر گفتگوهایی شده‌ایم که همه چیز به خوبی پیش می‌رود ولی ناگهان با یک حرکت غافل‌گیرکننده داخل یک مسیر انحرافی غیرمنتظره پرت می‌شوید که فرد کنترل آن را با توضیح دادن پرشور چیزی که از قبل می‌دانید در دست می‌گیرد.
آن‌ها با شگفتی و هیجان هر نکته کلیدی را مانند یک هدیه به شما پیشکش می‌کنند مانند «او پس از تقریبا 30 سال حبس کشیدن، جایزه صلح نوبل را برنده شد» و شما جرات ندارید حرف آن‌ها را قطع کنید و بگویید «اوه درسته، من می‌دونم نلسون ماندلا کیه.»
این که متوجه شوید اسیر چنین موقعیتی شدید واقعا روی اعصاب است، چون طرف مقابل به هر دلیلی فرض کرده است شما اطلاعاتی که او دارد را ندارید.
احتمالا چنین افرادی حتی این فرض را بررسی نمی‌کنند که آیا می‌دانید یا نمی‌دانید در حال توضیح چه چیزی هستند، آن‌ها فقط می‌دانند چنین اطلاعاتی را دارند و همین دلیل کافی است تا آن را توضیح دهند.
از این رفتار اغلب اوقات با اصطلاح «مردفهم‌کردن» یاد می‌شود، ولی گاهی اوقات زنان نیز مقصر آن هستند. نکته مهمی که باید توجه کنید این است که گفتگوی دوطرفه همراه با احترام شامل توجه به سرنخ‌های غیرشفاهی طرف مقابل می‌شود.
اگر مطمئن نیستید افراد حرف‌هایی که می‌زنید را دنبال می‌کنند، همیشه می‌توانید بپرسید «آیا با این موضوع آشنا هستی؟» ولی اکثر اوقات، بهتر است بنا را بر صداقت طرف مقابل بگذارید.
2. گفتن این که افراد یک کاری را «همیشه» یا «هرگز» انجام دهند یا ندهند
هیچ‌کس دوست ندارد در محدودیت قرار گیرد. زمانی که رفتار یک فرد دیگر را تعمیم به شخصیت او می‌دهید، با این کار سریعا باعث می‌شوید احساس کنند در مورد آن‌ها قضاوت کرده‌اید یا منظورشان را درک نکردید. چه در حال انجام یک گفتگوی دوستانه باشید یا سعی کنید یک بازخورد سازنده ارائه دهید، فردی که با او صحبت می‌کنید به احتمال زیاد حالت دفاعی به خود می‌گیرد اگر ادعا کنید آن‌ها «همیشه» یا «هرگز» کاری را انجام می‌دهند یا نمی‌دهند.
به عنوان مثال زمانی که به یک فرد می‌گویید «تو همیشه دیر می‌کنی» یا «تو هرگز دستشویی را تمیز نمی‌کنی»، احتمالا آن‌ها احساس می‌کنند شما یک اظهارنظر قطعی در مورد شخصیت آن‌ها می‌کنید و در مغز خود جستجو می‌کنند تا مدرکی خلاف آن را پیدا کنند.
در حالی که اگر بگویید «من متوجه شده‌ام اخیر خیلی دیر می‌کنی» یا «خیلی وقت از زمانی که دستشویی را تمیز کردی گذشته است»، فردی که از او انتقاد می‌کنید با وجود این باز هم حالت دفاعی به خود خواهد گرفت، ولی احساس نخواهند کرد که شما به بی عیب بودن کلی خودتان اشاره می‌کنید یا سعی دارید کل شخصیت آن‌ها را زیر سوال ببرید.
علاوه بر این، زمانی که قضاوت‌های شما بیش از حد سیاه و سفید نباشند در دید دیگران فردی منطقی‌تر، دل‌سوز‌تر و با دقت به جزئیات نشان می‌دهد، تمام خصوصیاتی که باعث می‌شود افراد در همان وهله اول از بازخورد شما بیشتر استقبال کنند.
3. قطع کردن صحبت برای اصلاح اشتباهات گفتاری طرف مقابل
اگر فردی در حال گفتن افکار خود یا موضوع مهمی است، قطعا نباید برای اصلاح اشتباهات گفتاری طرف مقابل حرف او را قطع کنید.
هیچ راه سریع‌تری برای از بین بردن جوش و خروش یک فرد یا پایین آوردن سطح اعتماد به نفس آن‌ها از این وجود ندارد که حرفشان را قطع کنید و بگویید «در واقع این کلمه اسپرسو» است نه «اکسپرسو».
نه تنها طرف مقابل را خجالت‌زده خواهید کرد بلکه تمام افراد دیگری که به حرف‌های او گوش می‌کردند فکر خواهند کرد شما یک عوضی همه چیزدان هستید که به یک روش غیرضروری و ناخوشایند فرد دیگری را انگشت‌نما کردید.
اگر گفتگو خودمانی است و فردی به اشتباه یک اسم یا یک کلمه را بیان می‌کند، حتی ارزش ندارد حرف او را اصلاح کنید. با این کار جان کسی را نجات نخواهید داد. ولی اگر فکر می‌کنید این اشتباه آن قدر بزرگ است که اصلاح نکردن آن به عنوان مثال باعث تلفظ اشتباه نام یک مشتری خواهد شد، بهتر است منتظر بمانید تا او حرف خود را کاملا تمام کند.
زمانی که دیگر در کانون توجه قرار ندارد، آرام به او بگویید «گفتی نیو تلا؟» من همیشه فکر می‌کردم تلفظش «نوتلا» باشد.
هرکسی که کمی از خودشناسی آگاهی داشته باشد از این سرنخ برای پیدا کردن تلفظ صحیح استفاده خواهد کرد و اگر چنین کاری را نکرد، از این به بعد اصلا ارزش ندارد برای اصلاح حرف او وقت بگذارید.
4. گفتن آرام باش (سخت نگیر)
برای زنان به ویژه شنیدن جمله «سخت نگیر» یا سخت نگیر اوج ریاست‌وار رفتار کردن است. جملات مترادف و به همان شکل روی اعصاب عبارتند از «خونسرد باش»، «آرام باش» و «ریلکس بابا!» مهم نیست با چه کسی صحبت می‌کنید، زمانی که به فردی بگوییم سخت نگیر یا آرام باش، اشاره می‌کنید هیجان، نگرانی یا واکنش کلی آن‌ها نسبت به چیزی بیش از حد اضافه یا بی اعتبار است. افراد محق به داشتن احساسات خود و واکنش‌های آن هستند.
مردان ممکن است گاهی اوقات با چنین جملاتی روبرو شوند ولی این اتفاق برای زنان زیادی رخ می‌دهد. اکثر زنان با مردانی روبرو شدند که به آن‌ها گفته‌اند «آرام باش» چون به نظر آن‌ها واکنش این زن از نظر احساسی مناسب نبوده است، در حالی که در حقیقت او احساس می‌کند واکنش او اصلا از روی احساسات نیست.
تحقیقی که از سوی مجله فورچن انجام شد نشان داد این احتمال که زنان به عنوان بی احساس (فردی که نسبت به احساس دیگران توجه کمی دارد) توصیف شوند از مردان 17 برابر بیشتر است. زن احساس خواهد کرد طرف مقابل دارد به او می‌گوید او فردی «بی منطق» است یا در احساسات خود غلو می‌کند. این نوع گفتار واکنش‌های او را بی اهمیت نشان می‌دهد و احساس او را تحقیر می‌کند.
5. گفتن این جمله که «واقعا» از یک ایده خوشتان آمده است
گفتن این جمله یک راه متفاوت برای نگفتن این جمله است «خدای من! عجب کار هوشمندانه‌ای کردی و من هرگز چنین چیزی را از تو انتظار نداشتم!» بسیاری از ما یک ایمیل انتقادی از رئیسمان دریافت کردیم که تمام کارهایی که اشتباه کردیم را فهرست کرده است و در پایان می‌گوید «ولی من واقعا فکر می‌کنم این ایده خوب بود.»
این نوع تعریف همراه با تو دهنی زدن از اصلا تعریف نکردن بدتر است. اگر در یک جلسه برای یک مشکل راه‌حل پیشنهاد دهید و فردی بگوید «هی، واقعا فکر خوبی است.» اینطور به نظر می‌رسد که افراد از هوش شما شگفت‌زده شده‌اند و معمولا انتظار کمتر از این از شما دارند. اگر «واقعا» از چیزی خوشتان آمده است، فقط می‌توانید بگویید آن را دوست داشتید.
6. تعریف کردن به روش ترکیبی
بسیاری از رئیسان قسم خورده‌اند از این روش استفاده کنند که شامل شروع با یک تعریف، سپس انتقاد و سپس به پایان رساندن صحبت با یک تعریف دیگر است. این رفتار مانند یک شیوه انتقادی لایه‌لایه است.
درست است یک حبه قند گاهی اوقات باعث می‌شود تلخی یک دارو را بهتر هضم کنیم ولی شناسایی چنین فرمولی راحت است و اغلب اوقات تحسینی که در دو طرف انتقاد یعنی نکته اصلی بازخورد قرار می‌گیرد، معمولا اجباری حس می‌شود.
بسیاری از افراد پس از شنیدن این جملات در ذهن خود داد می‌زنند: لعنتی! رک و بی پرده حرفت رو بزن!
نیازی نیست برای انتقاد تحسین کنید. باید مطلقا هر زمانی از فردی که شایسته آن است تعریف کنید، ولی تعریف یک میلیون مرتبه زمانی که به همراه آن «اما» نباشد بهتر حس می‌شود.
به جای استفاده از این روش انتقاد و تحسین ترکیبی، باید از روش بازخوردی استفاده کنید که پیکسار به اسم «Plussing» توسعه داده است.
دیوید برکوس متخصص مباحث رهبری می‌گوید این تکنیک از سبک کمدی بداهه گرفته شده است که براساس یک قانون هرگز نباید بگویید «نه» و به جای آن همیشه باید بگویید «بله» است. در استودیو پیکسار، تمرین Plussing به این معنا است زمانی که می‌خواهید انتقاد کنید این کار را مستقیم و رک انجام دهید ولی همیشه به دنبال آن یک پیشنهاد سازنده در مورد حل مشکل ارائه دهید.
7. از بین بردن احترام و شرف با استفاده از القابی مانند «عزیزم» یا «قربان»
این قضیه بیش از حد آشنا است یعنی استفاده از القابی که مناسب همه باشد، به ویژه برای افرادی که در محیط کار با آن‌ها رابطه دارید، ولی معمولا این القاب ظاهر خوشی به جا نمی‌گذارند. این قضیه به ویژه برای افرادی که در موقعیت‌های مدیریتی و ریاست قرار دارند صدق پیدا می‌کند.
با آن که یک رئیس مرد ممکن است فکر کند مورد خطاب قرار دادن زیردستانش با کلمه «قربان» خودش را صمیمی نشان می‌دهد یا ظاهرا در حال خوش و بش کردن با افراد پایین‌تر از خودش است، ولی این قضیه معمولا ریاست‌طلبی و برتری‌جویی را نشان می‌دهد.
یک رئیس زن ممکن است فکر کند با گفتن کلماتی مانند «عزیزم» یا «خوشگل» رفتار دوستانه یا مادرانه‌ای با همکاران زن خود دارد، ولی این نوع گفتار می‌تواند منجر به یک نوع حس خودمانی بودن اشتباه شود تا در نتیجه آن کارمندان به سختی بتوانند حرف خود را مستقیم بزنند.
علاوه بر این، این القاب اکثر اوقات جنسیتی هستند، یک رئیس مرد کارمندان زن خود را «قربان» خطاب قرار نمی‌دهد (و امیدواریم در سال جدید او بداند به هیچ زنی جدا از همسرش نباید «عزیزم» بگوید).
بنابراین این القاب دوستانه از نظر اکثر افراد تحقیرکننده و برتری‌جویانه است.
زمانی که می‌خواهید با افرادی که به نوعی به شما خدمت‌رسانی می‌کنند ارتباط برقرار کنید، چه نگهبان ساختمان اداری شما، گارسون یک رستوران، کارگر نظافت خانه یا راننده تاکسی باشد، استفاده از این القاب به ویژه خطرناک است.
در نظرسنجی که از سوی مجله سلامت مردان در سال 2019 انجام شد، 43 درصد پاسخ‌دهندگان گفتند زمانی که مرد دیگری به او می‌گوید «قربان» آن‌ها فکر می‌کنند او یک «عوضی است که می‌خواهد برتری خود را با مهربانی و لطف نشان دهد.»
به جای استفاده از این القاب می‌توانید نام واقعی افراد را یاد بگیرید.
8. آهسته دست روی سر افراد کشیدن
این قضیه نیازی به توضیح ندارد ولی بیشتر از آن چه فکر کنید رخ می‌دهد! به طور کلی، فکر خوبی نیست افرادی که جزو اعضای خانواده یا دوستان نزدیک شما نیستند را لمس کنید. با این حال، در فهرست روش‌های لمس کردن، «کشیدن دست نوازش روی سر» افراد آشنا گزینه بهتری به عنوان مثال از «ضربه زدن»، «پشت سر زدن» یا «نیشگون گرفتن» است و موارد خاصی وجود دارد که ناز کردن یا آهسته دست کشیدن روی پشت یا شانه افراد کاملا پسندیده است.
ولی دست نوازش روی سر افراد کشیدن هرگز قابل قبول نیست. اگر دست روی سر کسی بکشید، آن‌ها ناچارا مجبور می‌شوند به سمت بالا و شما نگاه کنند، اغلب اوقات با گیجی و شاید تلاش برای این که دست شما را دور کنند و شما عملا در وضعیت ناخوشایند «نگاه از بالا به پایین به آن‌ها» قرار می‌گیرید.
بنابراین اگر سر کسی در دسترس شما برای نوازش قرار دارد، به عنوان مثال قد آن‌ها به مراتب از شما کوتاه‌تر است یا در یک ویلچیر یا روی یک صندلی اداری نشسته‌اند و احساس می‌کنید می‌خواهید دستتان را روی سر آن‌ها بکشید، فورا از آن جا فرار کنید!
9- نام بردن افراد مشهور برای تحت‌تاثیر قرار دادن دیگران
نام بردن از افراد مشهور یک روش قدیمی و کاملا تابلو برای نشان دادن برتری است. چه در مورد این قضیه صحبت کنید که پسر رئیس جمهور هفته گذشته در باشگاه ورزشی شما بود یا با دختر شهردار استان خود دوست هستید، همیشه این نوع حرف زدن نشان می‌دهد فکر می‌کنید افراد مشهور واقعا مهم هستند.
اشکالی ندارد از حضور یک فرد مشهور یا یک شخصیت قدرتمند در کنار خود هیجان‌زده شوید و تجربه خود را انتقال دهید. مشکل زمانی است که به نام یک فرد مشهور اشاره می‌کنید و بعد طوری عمل می‌کنید که انگار چیز خاصی نیست که نشان می‌دهد از نظر شما این افراد به اندازه کافی مهم هستند که به آن‌ها اشاره کنید ولی همچنین خودتان را در سطح آن‌ها قرار می‌دهید.
با هرکسی که صحبت می‌کنید، با این نوع حرف زدن این پیام را انتقال می‌دهید «من افراد مهم را می‌شناسم، بنابراین من مهم هستم.» از نظر این افراد این رفتار برتری‌جویی و همچنین کمی ترحم‌برانگیز بودن را نشان می‌دهد.
10. گفتن این جمله «بی خیال! خودت بهتر از اینا می‌دونی!»
این جمله که مانند این نظر است «آه، واقعا شرم به تو» را در همه نوع موقعیتی می‌توان استفاده کرد، ولی تقریبا همیشه از نظر افراد نشان دادن مهربانی ولی برتری است. از آن دست جملاتی که یک پدر یا مادر خشمگین به کودک خود می‌گوید، بنابراین زمانی که یک فرد بزرگسال آن را به دیگری می‌گوید شبیه به سرزنش است.
به عنوان مثال فکر کنید با کسی دارید بحث سیاسی می‌کنید و طرف مقابل بگوید «بی خیال! خودت بهتر از اینا می‌دونی!» امکان ندارد فکر نکنید او دارد دیدگاه شما را به عنوان بچه‌گانه و کوته‌نگری بودن تحقیر می‌کند.
حتی اگر در حال انجام کاری مانند سیگار کشیدن باشید که مشخص است برای سلامتی‌تان ضرر دارد و فردی بگوید «بی خیال، خودت بهتر از اینا می‌دونی»، این حرف مانند یک سرزنش پدرانه است که احتمالا شما را وارد یک حالت دفاعی «به من نگو چکار کنم نکنم» می‌برد و دوست دارید فقط برای این که لج طرف مقابل را در آورید بیشتر سیگار بکشید!
اگر با نظر فردی مخالف هستید، گفتن مستقیم آن اشکالی ندارد. اگر با انتخاب‌های آن‌ها برای سبک زندگی‌شان مخالف دارید، معمولا بهترین راهکار این است سرتان به کار خودتان گرم باشد.
منبع: entrepreneur.com
