عباس رهامی
فهرست عنوان‌ها
اوایل سال 2019 میلادی چینی‌ها موفق شدند اولین ماه نوردشان را به سطح ماه بفرستند. فضاپیمای چانگ ای 4 (Chang’e-4) روی قسمت تاریک ماه فرود آمد و اولین فضاپیمایی شد که به این قسمت از ماه دسترسی پیدا می‌کند. این فضاپیما یک ماه نورد به نام یوتو-2 (Yutu-2) به همراه داشت. این ماه نورد از آن زمان مشغول به کار است و حالا به نظر می‌رسد اولین نشانه‌ها از جنس مواد گوشته سطح ماه را به دست آورده باشد. اهمیت کانی پیدا شده از گوشته در این است که به درک درست نحوه شکل گیری زمین و ماه و ارتباطشان باهم کمک زیادی می‌کند.
کانی‌های مشکوک نیمه تاریک
دهانه برخوردی ون کارمن
برنامه سفر چانگ ای 4 طوری برنامه ریزی شده بود که در دهانه برخوردی ون کارمن (Von Karman) فرود آید. ون کارمن یکی از بزرگ‌ترین دهانه‌های برخوردی در تمام منظومه شمسی است! دانشمندان مدت زیادی است به دنبال پیدا کردن کانی‌ها و مواد معدنی تشکیل دهنده گوشته ماه هستند. دهانه برخوردی ون کارمن یکی از بهترین مکان‌ها برای این کار محسوب می‌شود. در بررسی حفره دهانه برخوردی، یوتو-2 توانسته دو ماده معدنی (کانی) پیدا کرده است که به نظر می‌رسد از گوشته ماه آمده باشند. اولین کانی ارتوپیروکسن و دومین کانی الیوین است. بررسی این دو کانی به دانشمندان امکان می‌دهد که جنس لایه بالایی گوشته ماه را کشف کنند.
ساختار ماه
اقیانوس باستانی ماگما در ماه
دانشمندان در مورد ساختار ماه مردد هستند. برخی بر این باورند که لایه‌های گوشته و پوسته ماه از یکدیگر جدا هستند. علتش می‌تواند سرد شدن اقیانوس ماگمایی (مواد مذاب) باشد که مدت‌ها پیش سرد و سخت شده است. ما در مورد جنس و ساختار پوسته ماه اطلاعاتی زیادی داریم که به لطف مأموریت‌های آپولو و نمونه‌هایی است که به زمین آورده. ولی در مورد گوشته فعلاً اطلاعات خاصی نداریم چرا که تا به امروز هیچ نمونه‌ای از گوشته جمع آوری نشده است.
تا چه حد می‌شود به اکتشافات ماه اطمینان کرد؟
برخی از دانشمندان در مورد نمونه‌های جمع آوری شده هشدار می‌دهند. به عقیده آن‌ها ممکن است نمونه‌های جمع آوری شده اصلاً مربوط به گوشته ماه نباشند. یعنی ممکن است نمونه مشاهده شده صرفاً شیشه‌های آتش‌فشانی (مواد مذابی که به خاطر سرد شدن بسیار سریع، فرصت بلوری شدن پیدا نمی‌کند) باشد. یا ممکن است با سنگ‌های ذوب شده در اثر برخورد اولیه (که دهانه برخوردی ون کارمن را ایجاد کرده) سر و کار داشته باشیم.
به هر حال یوتو 2 مأموریت دارد که به مطالعه بر روی این کانی‌ها ادامه دهد تا شاید بافت‌های زمین شناسی و اصالت آن‌ها را مشخص کند. در صورتی که اهمیت این کانی‌ها تائید شد، در صورت امکان نمونه گیری شده و به زمین برگردانده خواهد شد.
نتیجه تحلیل و تفسیر اطلاعات این کانی‌ها هر چه که باشد، به هر حال باید گفت شروع اکتشاف نیمه تاریک ماه یک قدم بزرگ و مهم در مسیر شناخت اجرام آسمانی اطرافمان محسوب می‌شود.
منبع: engadget.com
