سمیرا گلکار
فهرست عنوان‌ها
اشعه ایکس یک نوع ارتعاش الکترومغناطیسی شبیه به نور مرئی است با این تفاوت که طول موج بسیار کوتاه تر و فرکانس بسیار بالاتری دارد. یک ذره اشعه ایکس شبیه به یک فوتون است اما نسبت به نور مرئی انرژی بسیار بیشتری دارد. به همین دلیل اشعه ایکس قابلیت عبور از اشیا مثل پلاستیک، پوست و پارچه را دارد اما به اندازه ای قوی نیست که از استخوان یا فلز عبور کند.
Credit: abuledu.org
لازم به ذکر است که اشعه ایکس یک نوع تشعشع است اما از نوع رادیواکتیوی نیست بنابراین نیازی به نگرانی درباره مضرات ناشی از باقی مانده‌های آن وجود ندارد.
اشعه ایکس چگونه تصویربرداری انجام می‌دهد؟
از اشعه ایکس برای ایجاد عکس‌های ایستا، بلادرنگ، زنده و سه بعدی (مثل سی تی اسکن) استفاده می‌شود. برای ایجاد ذرات اشعه ایکس نیاز به یک لوله اشعه ایکس مخصوص دارید که برای سرعت بخشیدن به الکترون‌ها ساخته شده باشد. اکثر این تجهیزات، الکترون‌ها را از یک کاتد مسی به یک آند تنگستنی پرتاب می‌کنند. نتیجه این فرایند ایجاد فوتون‌های پرانرژی و حرارت زیاد است که به نام اشعه ایکس می‌شناسیم.
اما اشعه ایکس فقط در همان لحظه قابل استفاده است و نمی توان آن را برای استفاده‌های بعدی ذخیره کرد.
Credit: Sprawls.org
برای ایجاد تصویر، در اصل سایه اجسامی که اشعه ایکس از آنها عبور نمی کند مثل استخوان و فلز را ثبت می‌کنیم. با دانستن میزان اشعه ایکس ارسال شده و سپس تشخیص حجم اشعه ای که از شی عبور کرده، می‌توان تراکم شی را محاسبه کرد و نوع مواد تشکیل دهنده آن را تخمین زد.
Image Credit: Sprawls.org
گیرنده عکس مجهز به موادی است که وقتی در معرض اشعه ایکس اسکنر قرار بگیرد، روشن می‌شود. بنابراین اشیایی که اشعه ایکس را مسدود کنند – مثل گوشی یا لپ تاپ – در تصویر به صورت تیره مشخص می‌شوند و سایر قسمت‌ها روشن باقی می‌ماند. یک تشدید کننده تصویر هم برای تقویت هر چه بیشتر کنتراست مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لازم به ذکر است که اکثر اسکنرهای امروزی می‌توانند بر اساس محدوده تراکم اشیاء، تصویر را رنگی کنند تا شناسایی اشیاء راحت تر انجام شود.
در سیستم بررسی بار هم یک نوع سی تی اسکن وجود دارد اما با عملکردی متفاوت. در این سیستم هم از اشعه ایکس استفاده می‌شود اما این اشعه از چندین نقطه و در یک حلقه چرخان تابیده می‌شود و از آن برای ساختن تصویر سه بعدی از زوایای مختلف استفاده می‌شود.
آیا اشعه ایکس به لوازم الکترونیک آسیب می‌رساند؟
Credit: Texasgateway.org
اشعه ایکس نوعی تابش یونیزه کننده است که در مقادیر بالا و دفعات زیاد می‌تواند به بافت بیولوژیک آسیب وارد کند اما خوشبختانه تجهیزات الکترونیک بافت بیولوژیک ندارند و نیاز به نگرانی در این زمینه نیست.
اسکنر اشعه ایکس فرودگاه هم نمی تواند آسیب مهم و نگران کننده ای به این دستگاه‌ها وارد کند.
رسانه‌های ذخیره داده مغناطیسی
رسانه‌های ذخیره داده مغناطیسی مثل فلاپی دیسک و هارددرایو از بازوهای مکانیکی برای خواندن و نوشتن بر روی قسمت‌های مغناطیسی صفحاتی چرخان استفاده می‌کنند.
گرچه این دستگاه‌ها ظریف و نسبت به مغناطیس حساس هستند اما انواع اشعه از جمله اشعه ایکس از آنها عبور نمی کند و نیازی به نگرانی برای گذشتن آنها از اسکنر فرودگاه نیست.
فلش مموری
در فلش مموری هم ترانزیستور استفاده می‌شود و گرچه از نظر تئوری اشعه ایکس این قابلیت را دارد که بعضی سلول‌های این حافظه را پاک کند اما شدت نور اسکنر اشعه ایکس فرودگاه به اندازه ای کم است که جای نگرانی درباره آن نیست.
کامپیوتر و لپ تاپ
کامپیوتر و لپ تاپ قطعات حساس به نور مرئی یا اشعه ایکس ندارند.
دلیل اینکه از شما خواسته می‌شود که لپ تاپ و تبلت را از کیفتان خارج کنید این است که تراکم آنها زیاد است و ممکن است مانع دید سایر اشیا شوند و به همین دلیل به صورت مجزا از دستگاه عبور می‌کنند.
البته کیف‌های تأیید شده خاصی طراحی شده اند که با قرار دادن لپ تاپ داخل آنها، از بروز مشکل برای دیده شدن سایر اجسام پیشگیری می‌شود.
گوشی موبایل و انواع مدیاپلیر
این تجهیزات هم مثل لپ تاپ قطعات حساس به نور ندارند بنابراین در اثر تماس با اشعه ایکس آسیب نخواهند دید. از آنجایی که معمولاً گوشی‌ها خیلی کوچکتر هستند و مانع چندانی برای مشاهده سایر اجسام ایجاد نمی کنند می‌توان آنها را داخل کیف قرار داد.
دوربین
گرچه دوربین‌ها نسبت به نور حساسیت دارند اما معمولاً قسمت‌های حساس به نور با شاتر پوشیده شده و داخل محفظه‌های مخصوص قرار می‌گیرند.
فیلم خام
فیلم خام از جمله محصولاتی است که اشعه ایکس پرانرژی قابلیت عبور از مخزن آن و خراب کردن فیلم‌ها را دارد.
اما تنها در صورتی باید نگران باشید که با یک فیلم بسیار پرسرعت و حساس به نور کار کرده باشید. بعید است که فیلم‌های معمولی تحت تأثیر این اشعه قرار بگیرند با این حال بهتر است قبل از رفتن به فرودگاه، فیلم‌های مهم را به طور کامل پردازش کنید.
