فرشته داورپناه
فهرست عنوان‌ها
قدیمی‌ترها می‌گویند بچه‌های ما پای تلویزیون بزرگ شدند، اما این روزها پیشنهادات تکنولوژیکی بیشتری برای جلب توجه فرزند شما با یکدیگر پیکار می‌کنند. از بسترهای رسانه‌های اجتماعی گرفته تا بازی‌های ویدئویی، تأثیر فناوری بر پیشرفت جوانان امروزی جای بحثی باقی نمی‌گذارد.
اما این سوال مطرح است که آیا دسترسی به فناوری در سنین پایین واقعاً مفید است؟ و اگر چنین نیست، تأثیرات منفی فناوری بر فرزندان شما چیست؟ در این مقاله، پاسخ به این پرسش‌ها را بررسی کرده و راه‌کارهایی را برای کمک به شما در ایجاد تعادل مناسب که به نفع فرزندان شما است، ارائه می‌دهیم.
اثرات منفی فناوری بر کودکان
کودکان در سنین پایین‌تر بیشتر به فناوری علاقه مند می‌شوند تا از آن به عنوان کمکی برای تحصیل یا پر کردن وقت خود استفاده کنند. والد بودن کار ساده‌ای نیست و ممکن است وسوسه شوید که کودک را تنها با دادن یک تلفن یا تبلت آرام کنید تا بتوانید به کارهای خود برسید. جای نگران نیست؛ چرا که هر پدر و مادری این کار را می‌کند! اما دائم مشغول بودن به فناوری باعث ایجاد برخی مشکلات بهداشتی، روانی، اجتماعی و ایمنی می‌شود.
از میان سایر موارد تأثیرات منفی فناوری بر کودکان می‌توان به کاهش توجه، مسائل مربوط به سلامتی و کیفیت پایین خواب اشاره کرد. بیایید نگاهی به جزئیات بیشتر آن‌ها بیندازیم.
1. بازه‌ی زمانی تمرکز کوتاه‌تر
مغز ما به گونه‌ای طراحی شده است که به محرک‌ها پاسخ می‌دهد و به لطف فناوری ما هر روز و هر لحظه با جریان همیشگی اخبار و فیلم‌ها بمباران می‌شویم. به دلیل این فراوانی چنین مواردی، مصرف کنندگان آنلاین به طور فزاینده ای بازه‌ی تمرکز کوتاه‌تری دارند. همیشه چیز جدیدی برای تحت تأثیر قرار دادن و چیز دیگری برای تماشا وجود دارد. برای تأمین نیازهای چنین مخاطبی، محتوای آنلاین نیز بیش از پیش کوتاه شده است.
این تغییر همیشه فعال و سریع محتوا می‌تواند بر کودکان کم سن و سالی که دائماً در معرض آن هستند، تأثیر نامطلوبی بگذارد. مغز فرزندان ما از رسانه‌های اجتماعی، تلویزیون و اینترنت یاد می‌گیرد که چگونه فوراً بین رویدادهای مختلف و گاهی اوقات غیر مرتبط تعادل برقرار کند. مغز آن‌ها، که هنوز در حال توسعه است، به حدی به چند کار متصل می‌شود که تمرکز روی یک کار یا فکر برایش دشوار است.
متخصصان اطفال تحقیقی را در مورد تأثیر تماشای مداوم تلویزیون و بازی‌های ویدئویی بر رفتار کودکان منتشر کردند. بیش از 1300 کودک برای بیش از یک سال و با محدوده‌ی سنی 6 تا 12 سال در این تحقیق تحت نظر گرفته شدند. با میانگین مدت زمان تماشای بیش از چهار ساعت، معلمان بچه‌های مورد مطالعه مشکلات توجه را در اکثر آن‌ها گزارش کردند. مطالعه‌ی دیگری این یافته‌ها را تأیید کرد و همچنین هشدار داد که ممکن است اثرات آن طولانی مدت باشد.
2. مشکلات سلامتی
یکی از عوارض جانبی استفاده‌ی بیش از حد از فناوری توسط کودکان مشکلات سلامتی ناشی از آن است. کمتر فعالیت فیزیکی انجام می‌دهند زیرا زمان تحرک کمی برای استفاده از تلفن، بازی‌های ویدئویی یا تماشای تلویزیون صرف می‌شود. این باعث تشویق مصرف میان وعده‌های خوراکی زیاد که در نهایت باعث افزایش قابل توجه وزن می‌شود می‌گردد.
محققان رابطه‌ای قوی بین عدم ورزش به دلیل استفاده‌ی بیش از حد از کامپیوتر و تلویزیون با چاقی در کودکان پیدا کرده اند. سایر مسائل مربوط به سلامتی عبارتند از:
- افزایش احتمال التهاب تاندون انگشت شست ناشی از استفاده‌ی مکرر از آن هنگام بازی یا تایپ
- خستگی چشم به دلیل ساعت‌های طولانی خیره شدن از فاصله‌ی نزدیک به صفحه‌های روشن
- فرم نشستن نادرست
- کاهش شنوایی به دلیل استفاده بیش از حد از هدفون با صدای بلند
- گردن درد مداوم
- سردردهای همیشگی
3. کاهش کیفیت خواب
امروزه کودکان به دلیل دستگاه‌های قابل حمل مانند گوشی‌های هوشمند و تبلت در هر زمان از روز به محتوای رسانه‌ای دسترسی دارند. این بدان معناست که آن‌ها می‌توانند تمام شب را به جای خوابیدن به وقت گذراندن در شبکه‌های اجتماعی سپری کنند. خوابیدن برای سلامت جسمی و روحی بهتر ضروری است و کودکان به مقدار قابل توجهی از آن نیاز دارند.
مطالعه‌ی موسسه‌ی ملی سلامت کودکان و توسعه‌ی انسانی ایالات متحده نشان داد که استفاده از رسانه‌ها قبل از خواب بر خواب کودکان تأثیر می‌گذارد. و مطالعه‌اب از JAMA Pediatrics این را تأیید کرد و نشان داد کودکانی که قبل از خواب از رسانه استفاده می‌کنند، کیفیت خواب کمتری دارند. تأثیر این کار کاهش هوشیاری در کودکان، خواب آلودگی زیاد در طول روز و بروز چندین اختلال خواب است.
4. مسائل رفتاری و احساسی
فناوری، به ویژه رسانه‌های اجتماعی، زمینه ساز ایجاد ناامنی در بین کودکان شده است. کودکانی که به راحتی مستعد تأثیر منفی هستند به راحتی می‌توانند با تقلید کردن از کارهای دوستان یا قهرمانان خود منقلب شوند. اگر نتوانند دور یکدیگر جمع شوند یا آنچه که آنلاین تماشا می‌کنند را انجام دهند، این کار منجر به اضطراب یا احساس عدم کفایت و حقارت می‌شود. مسئله ای به نام FOMO (ترس از دست دادن) پیش می‌آید که ترکیبی سمی از اضطراب و عدم کفایت است.
اینترنت بستری برای آزار و اذیت عاطفی کودکان فراهم می‌کند و کودکانی که همیشه آنلاین هستند به راحتی هدف قرار می‌گیرند. گزارش شده است از هر سه نوجوان یک نفر قربانی زورگویی سایبری شده است، آماری هولناک که عمق این فاجعه را نشان می‌دهد. علاوه بر این یک مطالعه‌ی منتشر شده در مجلات SAGE نشان داد که کودکانی که مدام از دستگاه‌های رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند مشکلات روانی بیشتری را گزارش کرده اند. همچنین، مطالعه ای در مجله بین المللی سلامت کودکان و توسعه‌ی انسانی نشان داد که 30 درصد از 1500 کودک حاضر در این مطالعه که بیش از 3 ساعت از اینترنت استفاده می‌کردند، مبتلا به افسردگی بودند.
5. مهارت‌های اجتماعی ضعیف
استفاده مداوم از دستگاه‌های فناوری به عنوان راهی برای تعامل می‌تواند مانع پیشبرد مهارت‌های اجتماعی لازم شود. در طول تعاملات فیزیکی روزانه می‌توان در این مهارت‌های اجتماعی تسلط پیدا کرد و استفاده‌ی بیش از حد از فناوری جای زمانی که صرف مهارت‌های اجتماعی مانند دانستن زمان نوبت صحبت در گفتگوها، خواندن و استفاده از حالات چهره، تماس چشمی مناسب و تغییر لحن بر اساس اینکه با چه کسی صحبت می‌کنید، می‌شود را می‌گیرد. همه‌ی این مهارت‌ها نیازمند مشارکت حضوری برای تقویت صحیح آن‌ها هستند.
همچنین با استفاده‌ی بیش از حد از فناوری رفتارهای اجتماعی بد مانند زورگویی و بی ادبی، که بسیار رایج در اینترنت است، برای کودکان عادی می‌شود. مطالعه ای که توسط BMC Public Health منتشر شده نشان می‌دهد که ارتباطی بین مدت زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی و مهارت‌های اجتماعی منفی در کودکان نوپا، به ویژه در تعامل با دیگران، وجود دارد.
6. قرار گرفتن در معرض محتوای مبتذل (عکس‌های برهنه و آهنگ‌هایی با الفاظ رکیک) و مسائل ایمنی
این نگران کننده ترین تأثیر استفاده از فناوری بدون نظارت در کودکان است. با وجود محتوای مبتذل آنلاین، کودکانی که دسترسی آن‌ها به فناوری کنترل نشده است در معرض دیدن آن‌ها قرار می‌گیرند. اکثر سایت‌هایی که چنین محتواهایی را نمایش می‌دهند هیچ گونه محدودیت سنی ندارند، به این معنی که بچه‌ها می‌توانند به راحتی آن‌ها را تماشا کنند. همچنین، کودکان به راحتی می‌توانند توسط افراد خبیثی که فعالیت آنلاین دارند برای ارسال تصاویر مبتذل از خود فریب بخورند. این افراد می‌توانند از کودکان به عنوان منبع اطلاعات مالی و امنیتی والدین استفاده کنند.
چه کاری می‌توان انجام داد؟
راه‌حل‌هایی که م توانید برای یافتن تعادل مناسب استفاده از فناوری برای فرزندان خود انجام دهید در ادامه آورده شده است:
1. تشویق و تسهیل بیشتر فعالیت کودکان در فضای باز
ممکن است بازی‌های ویدئویی یا تماشای تلویزیون برایشان جالب‌تر باشد، اما بسیار مهم است که مطمئن شوید آن‌ها زمان کافی را در خارج از خانه می‌گذرانند. با تشویق آن‌ها به انجام بازی‌هایی مانند قایم موشک، از انجام فعالیت‌های بدنی بیشتر اطمینان حاصل کنید. افزایش فعالیت بدنی باعث سوزاندن کالری، کاهش خطرات چاقی و حمایت از رشد ماهیچه‌ها می‌شود. علاوه بر این، به آن‌ها کمک می‌کند تا روابط اجتماعی خود را با همبازیان و همسالان تقویت کنند و فعالیت‌های اجتماعی داشته باشند.
2. زمان کار با دستگاه‌های دیجیتال را محدود کنید
زمانی را که فرزندانتان به استفاده از وسایل تکنولوژیکی می‌گذرانند، محدود کنید. این کار احتمال خستگی چشم، گردن درد یا سایر مشکلات سلامتی ناشی از مدت زمان طولانی کار با دستگاه‌های دیجیتالی را کاهش می‌دهد. می‌توانید تمرین قانون 20-20-20 توصیه شده توسط انجمن بینایی سنجی آمریکا را به آن‌ها یاد دهید. برای استفاده از این قانون، پس از هر 20 دقیقه زمان کار با تکنولوژی، 20 ثانیه استراحت کنید و به چیزی که در فاصله‌ی 20 فوتی قرار دارد نگاه کنید.
3. از ابزارهای کنترل مخصوص والدین استفاده کنید
ابزار کنترل مخصوص والدین زیادی وجود دارد، اما آن‌ها در چهار دسته‌ی اساسی قرار می‌گیرند:
1. فیلترهای محتوا: از این برنامه‌ها برای محدود کردن دسترسی به محتوای نامناسب با سن فرزند استفاده می‌کنند. می‌توان فرزندان خود را به یک سرویس سرگرمی کودک محور محدود کرد، برای این منظور می‌توانید لیست زیر که بهترین خدمات پخش آنلاین برای بچه‌ها را ارائه می‌دهد بررسی کنید.
- SlingTv
- Hulu
- +Disney
- AmazonPrimeVideo
- Netflix
- YouTubeTv
- Kidoodle.Tv
- CuriosityStream
- HBO Max
- Peacock Tv
2. کنترل استفاده: این ابزارها برای محدود کردن زمان استفاده از ابزارها هستند. به عنوان مثال، اگر از آیفون استفاده می‌کنید، می‌توانید برای جلوگیری از دسترسی فرزندانتان برنامه‌های آیفون خود را مخفی و محدود کنید. گزینه‌های مشابه‌ی نیز برای دستگاه‌های اندروید جود دارد.
مقاله مرتبط: آموزش مخفی کردن برنامه‌ها در آیفون
مقاله مرتبط: کنترل والدین در اندروید: روش مراقبت از کودکان در گوشی و تبلت
3. ابزارهای مدیریت کامپیوتر: این ابزارها برای اطمینان از استفاده از نرم افزار یا برنامه‌های خاص است. اگر از کامپیوتر شخصی استفاده می‌کنید، می‌توانید با چند مرحله‌ی آسان ویندوز را برای کودکان مناسب کنید یا از برنامه‌های کنترل والدین برای ویندوز برای تنظیم دسترسی کودکان خود به اینترنت استفاده کنید.
مقاله مرتبط: چگونه حالت کودک (Kids Mode) مایکروسافت اج را فعال کنیم؟
4. ابزارهای نظارت: این ابزارها برای بررسی مکان و ردیابی میزان استفاده از فعالیت کودکان شما از دستگاه‌های دیجیتال است.
با اعمال محدودیت‌هایی برای سن، زمان و استفاده از دستگاه‌های تکنولوژیکی برای فرزندان خود این کنترل‌ها را اعمال کنید. زمانی که این اقدامات را انجام می‌دهید مهم است که با فرزندان خود ارتباط برقرار کنید و به آن‌ها اجازه دهید خطرات اینترنت و محدودیت‌هایی که برای ایمنی آن‌هاست را درک کنند.
این کار به این دلیل است که کودکان باهوش و متخصص فناوری می‌توانند کنترل‌های والدین یا محدودیت‌های برنامه را دور بزنند. ممکن است چه از طریق روش‌های ساده مانند حذف برنامه.های افزودنی مرورگر یا تغییر به یک دستگاه دیگر، یا از طریق روش‌های شگفت انگیزتری مانند استفاده از سرور پروکسی یا بازنشانی گزینه‌های دستگاه راهی پیدا کنند. هرچه سختگیری شما کمتر باشد، احتمال اینکه فرزندان شما سعی کنند کنترل‌های والدین را دور بزنند کمتر است.
4. با فرزندان خود وقت بگذرانید
فناوری نمی‌تواند جایگزین مراقبت والدین شود. والدین باید زمان‌هایی را بدون استفاده از وسایل الکترونیکی تعیین کنند تا خانواده‌ها بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و روابط اجتماعی ایجاد کنند. در عوض، شما باید فعالیت‌های فیزیکی جذابی را پیدا کنید که می‌توانید همراه با فرزندان خود انجام دهید، یا حتی کمی اوقات خانوادگی با کیفیت برای انجام بازی‌های دسته جمعی را افزایش دهید.
والدی خلاق و هدفمند شوید
استفاده از فناوری نتیجه‌ی مثبت دلخواهی ندارد، بنابراین ما باید از آن برای فرزندان خود نهایت استفاده‌ی مفید را ببریم. ایمنی و رفاه کودک خود را در اولویت قرار دهید، اما به دنبال راه‌هایی باشید که بتوانید از فناوری برای رشد و پیشرفت مهارت‌های او استفاده کنید.
