محققان منشأ سیارک نابودکننده دایناسورها را پیدا کردند: احتمال رخ دادن اتفاقی مشابه چقدر است؟

حدود 66 میلیون سال پیش، یک شی عظیم به زمین و نزدیک ساحل شبه‌جزیره یوکاتان برخورد کرد و فاجعه‌ای عظیم را رقم زد که باعث پایان یافتن سلطنت 150 میلیون ساله دایناسورها بر زمین شد. حالا دانشمندان معتقدند که بالاخره منشأ سیارک نابودکننده دایناسورها را پیدا کرده اند.

این شی عظیم حدود 10 کیلومتر عرض داشته و همین مسئله تردیدهای زیادی را درباره ماهیت آن رقم زده چون قطر 10 کیلومتری برای یک سیارک بسیار بزرگ اما برای یک دنباله دار کوچک است. مطالعات جدید منتشر شده در مجله Icarus نشان می‌دهد که سیارکی به اسم غول پیکر اولیه (GDP) مقصر اصلی قتل تی رکس‌ها و هم‌نوعانشان بوده است.

پس از پیدایش دهانه برخوردی چیکشلوب در خلیج مکزیک که باعث از بین رفتن تردید درباره عامل اصلی کشتار دایناسورهای غیرپرنده شد، سوالات زیادی درباره ماهیت این جسم برخورد کننده با زمین شکل گرفت.

دکتر William Bottke محققی در مؤسسه تحقیقات جنوب غرب (SwRI) در آمریکا که یکی از نویسندگان این تحقیق جدید است می‌گوید: “هنوز دو پرسش مهم بدون پاسخ مانده اند: منشأ این شی کجا بوده و در گذشته چنین رویدادی چند بار برای زمین رخ داده است؟”

محققان این مؤسسه برای پاسخ دادن به این سوال روی نمونه‌های سنگی دهانه چیکشلوب که بیشتر از 66 میلیون سال قدمت دارند تحقیق کردند. این سنگ‌ها هم از لایه‌های روی زمین جمع آوری شده بودند و هم از نمونه‌های عمقی تر که با حفاری استخراج شده بودند و مشخص شد که این شی برخوردکننده به زمین از کلاس سیارک‌های کندریت کربنی است. این یافته‌ها باعث پیچیده تر شدن شرایط شد چون طبق سوابق زمین شناسی، تعداد اشیای کندریت کربنی بزرگتر از یک مایل که به زمین برخورد کرده اند بسیار کم است.

به همین دلیل تیم SwRI تصمیم به پیدا کردن منبع احتمالی کندریت کربنی با اندازه مورد نظر گرفتند. دکتر David Nesvorný نویسنده ارشد این مقاله می‌گوید: “ما تصمیم به جستجوی محل‌هایی که گرفتیم که ممکن است نمونه‌های مشابه شی برخور کرده به دهانه چیکشلوب در آنجا مخفی شده باشند.”

این تیم با استفاده از شبیه سازی‌های کامپیوتری به این نتیجه رسید که این شی برخورد کننده از نیمه خارجی کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری به سمت زمین حرکت کرده، ناحیه‌ای که مدت‌ها تصور می‌شد اشیای کمی از سمت آن به زمین برخورد کرده اند. این منطقه پر از سیارک‌های کندریت کربنی است که از زمان تشکیل سیستم منظومه شمسی در میلیاردها سال پیش باقی مانده اند.

مدل سازی‌های انجام شده نشان داد فرایندی که می‌تواند این سیارک‌های GDP را به سمت زمین هدایت کند، نسبت به آنچه قبلاً تصور می‌شد 10 برابر متداول تر است و با اینکه هر GDP از محل خارج شده‌ای به زمین برخورد نمی‌کند اما این تحقیق نشان می‌دهد که بخش داخلی منظومه شمسی نسبت به آنچه که قبلاً تصور می‌شد اشیای شناور بیشتری را در خود جای داده است.

همچنین این مدل سازی نشان داد که احتمال بروز چنین برخوردی در هر 250 میلیون سال یک بار است که این یافته هم با آنچه که قبلاً در سوابق زمین شناسی پیدا شده بود، همخوانی دارد.

دکتر Simone Marchi از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: “نتیجه این مطالعه بسیار جالب توجه است نه به این دلیل که در نیمه خارجی کمربند سیارکی چنین سیارک‌های کندریت کربنی بزرگی وجود دارد بلکه به این دلیل که برای اولین بار، شبیه سازی‌ها توانستند مدار سیارک‌های بزرگی که در حال نزدیک شدن به زمین هستند را بازسازی کنند. توضیحی که ما برای منبع شی برخورد کرده به دهانه چیکشلوب پیدا کردیم کاملاً با آنچه که قبلاً درباره نحوه رشد و تکامل سیارک‌ها می‌دانستیم همخوانی دارد.”

Nesvorný می‌گوید: “این مطالعه به ما کمک می‌کند تا منشأ شی برخورد کرده به دهانه چیکشلوب را بهتر درک کنیم و همزمان نشان می‌دهد که منشأ احتمالی سایر اشیای برخورد کننده به زمین در زمینه از کجا بوده است.”

خوشبختانه این تحقیق نشان می‌دهد که با تکرار دوباره چنین رویداد کشنده و مرگباری فاصله زیادی داریم و اینکه در آینده باید بیشتر مراقب چه قسمت‌هایی از منظومه شمسی باشیم.