امیرحسین حیدرزاده
فهرست عنوان‌ها
منظومه شمسی از چه تشکیل شده؟ سیاره‌های بزرگ و کوچک، قمرها، دنباله دارها، غبار و گاز. تمام آن‌ها دور خورشید پر نور می‌چرخند. سیارات موجود در منظومه شمسی چطور طبقه بندی می‌شوند؟
عطارد، زهره، زمین و مریخ را با نام سیارات صخره‌ای می‌شناسیم. مشتری و زحل غول‌های گازی هستند. کمی دورتر از خورشید اورانوس و نپتون به عنوان دوستان یخی سلام می‌کنند.
در میان مریخ و مشتری مجموعه‌ای از سیارک‌ها وجود دارد. آن مجموعه را با نام “کمربند سیارک‌ها” می‌شناسیم. اگر از نپتون کمی دور شویم، اجسام یخی کوچک مانند پلوتون و دنباله دارها را پیدا می‌کنیم.
1. عمر منظومه شمسی چقدر است؟
به 4.6 میلیارد سال پیش باز می‌گردیم. یک ابر غول پیکر از غبار و گاز فرو ریخت. از فرو ریختن آن خورشید و منظومه شمسی به وجود آمد. احتمالا می‌پرسید: چطور به اعداد مشخص دست پیدا کرده‌ایم؟
دانشمندان به کمک شهاب سنگ‌ها و تکه سنگ‌های خاص فضایی که به زمین سقوط کرده‌اند، سن منظومه شمسی را کشف کردند. قدیمی‌ترین شهاب سنگ برخورد کرده به کره زمین، آلنده نام دارد.
آلنده در سال 1969 به زمین رسید. عمر آن 4.55 میلیارد سال است.
2. منظومه شمسی ما چطور شکل گرفت؟
نظرات مختلفی در مورد آن وجود دارد. اگر نظرات آسمانی را کنار بگذاریم، دانشمندان می‌گویند: یک ستاره در حال انفجار باعث فروپاشی سحابی خورشیدی ما بود.
منظور روکیدا از سحابی ابر عظیمی از غبار، گاز و پلاسما در فضاهای میان ستاره‌ای است. ستاره منفجر شد. هر موج یک ضربه را به اطراف وارد می‌کند.
ضربه وارد شده به سحابی خورشیدی، بخش‌هایی از آن را به یکدیگر نزدیک کرد. نتیجه نزدیک شدن آن‌ها، فروپاشی سحابی خورشیدی بود. دانشمندان اضافه کردند که ممکن است ستاره در حال مرگ، عناصری را به درون سحابی خورشیدی فرستاده باشند.
برای مثال: آلومینیوم-26 عنصری است که تنها در قلب ستاره شکل می‌گیرد. اگر آن عنصر در قلب ستاره شکل گرفته باشد، یعنی از قلب ستاره به سمت سحابی شلیک شده.
3. خورشید
برای توصیف خورشید از دانشگاه کالیفرنیا کمک می‌گیریم. بر اساس گفته آن‌ها، خورشید در مرکز منظومه شمسی قرار دارد. سنگین‌ترین جرم موجود در منظومه نیز حساب می‌شود.
به زبان اعداد بگوییم: 99.8 درصد از جرم تمام منظومه در خورشید است. یک توپ آتشین و خشمگین حساب می‌شود. انرژی ستاره از واکنش اتمی به دست می‌آید.
91 درصد آن را هیدروژن و 8.9 درصد آن را هلیوم تشکیل داده. در مقایسه با ستارگان دیگر، ابعاد بزرگی ندارد. آن را یکی از صدها میلیون ستاره در کهکشان راه شیری می‌دانیم.
به کهکشان راه شیری می‌رسیم. خورشید 26 هزار سال نوری از مرکز کهکشان ما فاصله دارد. کهکشان راه شیری، یک کهکشان مارپیچ است. بازوهایی خمیده از جنس ستارگان از مرکز آن بیرون می‌آیند.
یکی از بازوهای کوچک‌تر، بازوی شکارچی-سیگنوس نام دارد. کهکشان راه شیری در مقایسه با منظومه ما بسیار بزرگ‌تر است. به یک مقایسه برای درک بهتر نیاز دارید؟
اگر منظومه خورشیدی به اندازه کف دست شما باشد، کهکشان راه شیری از ایالات متحده آمریکا ابعاد بزرگ‌تری دارد. منظومه شمسی به خورشید تمام نمیشود.
4. سیارات منظومه خورشیدی
ما هشت سیاره را تایید کرده‌ایم. البته که دنیایی از سیارک‌ها دور خورشید ما می‌چرخند. ما دلیل ترکیب و چیدمان سیارات را نمی‌دانیم اما هرچه باشد، به زمان شکل گیری منظومه خورشیدی باز می‌گردد.
عطارد، زهره، زمین و مریخ از سنگ ساخته شده‌اند. آن‌ها می‌توانند گرمای بی حد خورشید را تحمل کنند. گاز و مایع برای زنده ماندن باید از خورشید دور بمانند. به همین دلیل فاصله مشتری، زحل، اورانوس و نپتون آنقدر زیاد است.
1. عطارد
نزدیک‌ترین و کوچک‌ترین سیاره به خورشید حساب می‌شود. قطر آن تنها 4879 کیلومتر است. در مقایسه با ماه زمین، کمی بزرگ‌تر است. این سیاره قمر ندارد.
بر خلاف زمین، اتمسفر ندارد که از آن در برابر تشعشعات خورشید دفاع کند. دمای سطح سیاره به 427 درجه سانتیگراد می‌رسد. اگر شب را در سیاره بمانید، دما تا منفی 179 درجه سانتیگراد کم می‌شود.
یکی از دلایل اختلاف شدید دما، سرعت زیاد چرخش سیاره به دور خورشید است. نام سیاره را از پیامبر خدایان رومی قرض گرفتیم.
برای دسترسی به قسمت دوم مقاله روی این لینک و برای دسترسی به قسمت سوم مقاله منظومه شمسی روی این لینک کلیک کنید.
منبع: livescience.com
