سمیرا گلکار
فهرست عنوان‌ها
امروزه همه درباره امنیت سایبری اطلاعات دارند. چه کارمند یک بانک پیشرفته باشید و چه دانشجویی که قصد حفاظت از حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خودش را دارد، در هر صورت داشتن اطلاعات پایه درباره امنیت اینترنتی اهمیت زیادی دارد. هر آنچه که در فضای آنلاین منتشر می‌کنید نیاز به یکسری راهکارهای حفاظتی ابتدایی دارد تا از نفوذ هکرها در امان باشد.
با توجه به تعداد بسیار زیاد اشیایی که امکان رخنه و نفوذ به آنها وجود دارد مجرمان سایبری هم دائماً به دنبال ابداع روش‌های جدید خلاقانه هستند. شاید هک یخچال‌های هوشمند یا اسباب بازی‌های مدرن کمی عجیب به نظر برسد اما هیچ چیز به اندازه وقوع حملات سایبری در فضا عجیب و علمی – تخیلی به نظر نمی‌رسد.
امروزه فضا پر شده از سخت‌افزارهایی که در برابر هکرها آسیب پذیر هستند اما آیا این حملات واقعاً رخ می‌دهند و چه تهدیدی ایجاد می‌کنند؟
آیا مهاجمان می‌توانند به ماهواره‌ها حمله کنند؟
ماهواره در اصل به هر شی‌ای گفته می‌شود که دور مدار یک شی بزرگتر می‌چرخد. این اشیا می‌توانند طبیعی و یا ساخته بشر باشند.
ماهواره‌های طبیعی به چیزهایی مثل ماهی گفته می‌شود که دور سایر سیارات یا حتی زمین می‌چرخند یا حتی زمین که به دور خورشید می‌چرخد. انسان‌ها امکان هک کردن این نوع ماهواره را ندارند. بلکه وقتی صحبت از هک باشد، منظور هک ماهواره‌های ساخت بشر است.
هر چند این موضوع کمی عجیب به نظر می‌رسد اما هک چنین ماهواره‌هایی نه تنها ممکن است بلکه دائماً اتفاق می‌افتد. هزاران ماهواره در فضا وجود دارد و به گفته اتحادیه دانشمندان نگران در ژانویه 2021 تعداد ماهواره‌های فعال 3372 عدد بوده است. همچنین تعداد زیادی زباله فضایی وجود دارد که البته این یک مسئله متفاوت است.
این ماهواره‌ها از سراسر جهان پرتاب شده‌اند و کاربردهای بی شماری دارند. این سخت‌افزارها به برقراری ارتباط، تحقیقات و مسیریابی، انتقال سیگنال‌های تلویزیونی، عکس گرفتن برای مطالعات دانشمندان، برقراری تماس تلفنی و جی‌پی‌اس هم کمک می‌کنند.
این ماهواره‌ها به نوعی با ارسال سیگنال به فواصل دور، فاصله بین انسان و فضای اطراف او را از بین می‌برند. قبلاً کوه‌ها سر راه سیگنال‌های تلویزیونی مانع ایجاد می‌کردند و پهنه‌های آبی برای برقراری تماس از فاصله دور محدودیت ایجاد می‌کردند. ماهواره‌ها متکی بر برجک‌هایی با برد کوتاه یا سیم‌های فیزیکی نیستند در نتیجه می‌توانند سیگنال‌ها را به کل جهان مخابره کنند.
ناسا دائماً با حملات سایبری روبرو می‌شود اما تمام خودش را انجام می‌دهد تا بلافاصله به آنها رسیدگی کند.
دو ماهواره آمریکایی که ناسا و سازمان زمین شناسی آمریکا از آن استفاده می‌کنند هر دو بین سال‌های 2007 و 2008 چهار بار تحت حمله قرار گرفتند. خوشبختانه با اینکه کارشناسان امنیت سایبری یکسری تداخل را شناسایی و ثبت کردند اما این حملات موفقیت آمیز نبودند و نتوانستند هیچ اطلاعات خاصی را ضبط کرده یا حتی فرمانی صادر کنند.
این ماهواره‌ها به نظارت بر شرایط جوی و جغرافیای زمین کمک می‌کنند اما اگر به دست افراد نامناسب برسند، ممکن است باعث افشای اطلاعات حساسی شوند.
چرا مهاجمان به دنبال هک ماهواره‌ها هستند؟
دلایل زیادی برای هک یک ماهواره توسط مهاجمان سایبری وجود دارد. ماهواره‌ها منابع زیادی ارائه می‌کنند و قابلیت‌های مختلفی دارند. مثلاً تصور کنید که با در اختیار کنترل چیزهایی مثل جی‌پی‌اس، به چه اطلاعات حساس مهمی دسترسی پیدا می‌کنید.
هکرها می‌توانند از این ماهواره‌ها به عنوان یک سلاح استفاده کرده یا کنترل ابزارهای خطرناک را تحت اختیار بگیرند.
حتی اگر سخت‌افزار ماهواره به سلاح تبدیل نشود، کنترل کردن آن ارزش زیادی دارد. مثلاً هکرها می‌توانند با در اختیار گرفتن کنترل ماهواره‌های مهم از دولت‌ها باج خواهی کنند. از دسترس خارج شدن ماهواره‌ها یا تهدید به جابجا کردن آنها می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند.
البته همه این تلاش‌ها مخرب و بدخواهانه نیستند. مسابقاتی وجود دارند که در آنها افراد تشویق به هک کردن ماهواره‌ها می‌شوند.
برای مثال رویداد Hack-A-Sat را در نظر بگیرید که نخبه‌های کامپیوتر را از سراسر جهان دعوت به تلاش برای هک ماهواره‌ها می‌کند تا آگاهی سازمان‌های مسئول را نسبت به مسائل امنیت سایبری افزایش داده و نقاط ضعف ماهواره‌ها پیدا و رفع شود.
در این رویداد هک اخلاقی شرکت کنندگان با طی کردن چالش‌های مختلف تا 50 هزار دلار جایزه می‌برند. علاوه بر این چنین افرادی فرصت شناخته شدن و پیدا کردن مشاغل ارزشمند را پیدا می‌کنند.
خیلی از سازمان‌ها چشم به چنین رویدادهایی دارند به خصوص نهادهای دولتی مثل نیروی هوایی آمریکا که برنده‌های چنین رویدادهایی را استخدام می‌کنند.
چه راهکارهایی برای پیشگیری از هک ماهواره وجود دارد؟
بسیاری از مؤسسات اطلاعات کافی را برای پیاده سازی راهکارهای امنیت سایبری دارند. در حال حاضر این مسئله بیشتر بر عهده پرتاب کننده ماهواره قرار دارد. در این زمینه کمبود مقررات مناسب حس می‌شود هر چند توصیه‌های مختلفی وجود دارد مثل اینکه برای پرتاب کننده‌هایی که به دنبال حفظ کنترل خودشان بر ماهواره هستند، ضعف امنیت سرور هزینه زیادی در بر خواهد داشت.
در حال حاضر ناسا یک تیم امنیت سایبری عظیم دارد که دائماً در تلاش برای نظارت، رسیدگی و انجام کنترل‌های لازم جهت پیشگیری از حملات سایبری است. این راهکارها در کنار تکنیک‌های نرم‌افزاری مثل رمزنگاری و احرازهویت استفاده می‌شوند.
آیا حملات سایبری فضایی اهمیت خاصی دارند؟
خیلی از کارهای اجتماعی ساده ما متکی بر فعالیت‌های فضایی هستند. در نتیجه پتانسیل ایجاد فاجعه زیاد است. با این وجود بعضی‌ها تهدیدات این حملات را که می‌توانند ملت‌ها را نابود کنند نادیده می‌گیرند.
به گفته خیلی از شرکت کنندگان رویداد Hack-A-Stat، بسیاری از مؤسسات به دلیل نبود سیاست‌های امنیت لازم ماهواره‌های ناامنی را به فضا پرتاب می‌کنند. برای پرتاب ماهواره به فضا مقررات کمی وجود دارد.
همچنان که جامعه انسانی روزبروز بیشتر به فعالیت‌های فضایی متکی می‌شود، شناسایی پتانسیل‌های فضا و خطر جدی نگرفتن مشکلات امنیتی هم روزبروز مهم تر می‌شود.
کافیست نگاهی به بعضی از پروژه‌های فضایی فعلی داشته باشید. استارلینک شرکت اسپیس ایکس به دنبال پرتاب ده‌ها هزار ماهواره به فضا است که تعداد سخت‌افزارهای فعال موجود در مدار زمین را چندین برابر می‌کند. در حال حاضر شاهد تلاش‌هایی برای متحد کردن دولت‌ها جهت تنظیم مجموعه قوانینی برای حفظ امنیت فضایی هستیم. گرچه تا به امروز ماهواره‌ها بدون هیچ مشکل ویرانباری فعالیت کرده اند اما تصور کنید که اگر ناگهان بعضی از آنها از کار متوقف شوند، چه مشکلاتی بوجود می‌آید. در نتیجه باید این تهدیدات را جدی بگیریم.
آیا فضا تحت حمله قرار دارد؟
گرچه حملات سایبری فضایی مشکل مهمی محسوب می‌شوند اما نباید نگران بروز مشکلاتی در حد داستان‌های علمی تخیلی باشیم. با این وجود افراد و نهادهایی که سخت‌افزارهای خودشان را به فضا پرتاب می‌کنند باید با خطرات بالقوه‌ای که در فضا وجود دارد آشنا باشند. اینکه چیزی در فضا قرار دارد به معنای ایمن بودن آن در برابر هکرها نیست.
هر کسی که شی‌ای به فضا پرتاب می‌کند باید زمان لازم برای پیاده سازی راهکارهای امنیتی را در نظر داشته باشد.
