سروته آویزان ماندن چه مزایا و چه ضررهایی دارد؟

وقتی سروته آویزان می‌شوید، حس بدی به شما دست می‌دهد؟ حس می‌کنید مغرتان می‌خواهد منفجر شود؟ حس می‌کنید همه خون بدنتان وارد سرتان شده و هر لحظه ممکن است از دماغتان فوران کند؟ یا هر لحظه ممکن است چشمانتان از حدقه بیرون بزند؟

نترسید. هیچکدام از این اتفاقات نمی‌افتد. اما سروته شدن کاملا هم بی‌خطر نیست. در واقع، اگر برای مدت زیادی سروته باشید شاید چشمتان از حدقه بیرون نزند، ولی به تدریج می‌میرید.

در سال ۲۰۰۹، مردی اهل ایالت یوتای آمریکا پس از ۲۸ ساعت سروته بودن در یک غار، جان باخت. تیم امداد نهایت سعی خود را کردند تا او را نجات دهند، اما مسیر غار آنچنان باریک بود که قبل از اینکه به او برسند، مُرده بود. احتمالاً علت مرگ او خفگی بود. شُشها اندامهای ظریفی هستند و اگر اندامهای سنگین و بزرگی چون کبد و روده رویشان فشار بیاورند، به سرعت له می‌شوند. به همین دلیل است که شُش‌ها بالای بقیه اندام بدن قرار می‌گیرند. بنابراین وقتی سروته آویزان می‌شوید، شُشها تحت فشار قرار می‌گیرند و نمی‌توانند به اندازه کافی اکسیژن جذب کنند.

اما وقتی بدنتان سروته است، فقط نباید نگران شُش‌ها باشید. بدن ما وقتی می‌تواند خون را به خوبی به گردش درآورد که راست ایستاده باشیم. رگهای خونی وظیفه دارند که از تجمع خون در پاها جلوگیری کنند. اما این سیستم قابلیت تغییر ندارد. یعنی بدن نمی‌تواند از تجمع خون در سر جلوگیری کند. وقتی خون در سر جمع شود، می‌تواند منجر به پارگی رگها و به دنبال آن خونریزی مغزی بشود.

از قلب هم غافل نشوید! متخصصان پزشکی معتقدند که نارسایی قلبی، علت بسیاری از مرگها است. وقتی سرتان پایین است، قلب شما سرعت پمپاژ خون را کاهش می‌دهد و خون بیش از ظرفیتش دریافت می‌کند. حفظ فشار خون برای قلب دشوار می‌شود و نهایتاً قلب تواناییش برای پمپاژ خون کافی به اعضای بدن را از دست می‌دهد.

اما نکته مهم این است که با آنکه سروته آویزان شدن در طولانی مدت موجب مرگ می‌شود، اما اگر در بازه‌های کوتاه اینکار را انجام دهید، می‌تواند تاثیرات مفیدی داشته باشد. وارونه کردن بدن موجب می‌شود خون از پا تا قلب و شُش‌ها، جاییکه اکسیژن تازه وجود دارد، جاری شود. مطالعات نشان می‌دهد که در طول زمان، وارونگی کوتاه مدت موجب کاهش ضربان قلب و افزایش استقامت می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا در طی ورزش از اکسیژن بهتر استفاده کند.

جولی فیلیپس،مربی رقص و یوگای هوازی در شهر آتن ایالت جورجیا می‌گوید: “در یوگا، حرکات سروته در بسیاری از موارد کاربرد دارند؛ دو حرکت تکیه به سر و تکیه به شانه از مهمترین حرکات یوگا هستند. این حرکات سیستم لنفاوی را پاکسازی می‌کنند و بطور کلی بر همه سیستمهای بدن تاثیرگذار هستند.” افرادی که یوگا کار می‌کنند، مدت زمانهای طولانی مثلا 12 دقيقه را در حالت سروته قرار می‌گیرند. حتی درجایی خواندم که افرادی برای چند ساعت در این وضعیت می‌مانند. به نظر من این حرکت دارای خواص درمانی است. البته من هیچوقت زمانی طولانی در این وضعیت نمی‌مانم.

پس، با اینکه سروته آویزان شدن می‌تواند خطرناک باشد، به ندرت کسی بابت این حرکت می‌میرد. حتی مشخص نیست که دقیقا چقدر می‌توانیم سروته باقی بمانیم. افرادی که ناراحتیهای قلبی دارند، در چنین وضعیت بدنی زودتر می‌میرند. و افراد جوان و سالم نسبت به افراد پیر و بیمار بیشتر میتوانند در این وضعیت بمانند. با این توضیحات، تصور کنید در رولرکوستر در وضعیت سروته گیر کنید. در سال ۱۹۹۷ این اتفاق برای گروهی از افراد افتاد. آنها ۱.۵ ساعت وارونه ماندند و خوشبختانه در نهایت همگی جان سالم بدر بردند.

پس بهتر است اینطور بگوییم: اگر در وضعیت سروته هستید و احساس کردید که باید تمامش کنید، همینکار را بکنید.

فیلیپس می‌گوید:”ما در کلاسهای یوگای هوازی، ۵ دقیقه در حالت سروته قرار می‌گیریم. اما من شاگردان را آزاد می‌گذارم که در این ۵ دقیقه هروقت خواستند به خودشان استراحت بدهند؛ و به آنها تاکید می‌کنم که اگر حالشان بد شد، حتما متوقف شوند.