عباس رهامی
تا به امروز به ما گفته شده بود که از هوش مصنوعی برای خودکار کردن فرآیندها و انجام وظایف مختلف می‌توان بهره برد. کمتر کسی در جریان عمق واقعی دستاوردهایی که در این زمینه حاصل شده است خبر دارد. ولی حقیقت آن است که این فناوری تا آن حد پیش رفته که می‌تواند به ما حتی در درک خود و جهان اطرافمان کمک کند. هوش مصنوعی MIT با همین هدف ایجاد شده که بتواند جهان و قوانین فیزیکی آن را درست همان طور که ما درک می‌کنیم، بفهمد.
سیستم خلق شده توسط محققین که ADEPT نام دارد، قادر است درست مانند ما انسان‌ها به‌صورت شهودی قوانین فیزیکی را دریابد. مثلاً با نگاه به یک تصویر در یک ویدیو، می‌تواند نحوه رفتار آن را بر اساس تجربه‌ای که از عملکرد قوانین فیزیک کسب کرده، پیش بینی کند. در نتیجه اگر این شیء در میان مسیر ناگهان تغییر مسیر داده، غیب شود یا از یک مکان به مکان دیگر پرش داشته باشد، سیستم درست مانند ما، غافلگیر خواهد شد، که نشان می‌دهد درک آن از قوانین فیزیکی ادراکی است.
مانند بسیاری از پروژه‌های تحقیقاتی دیگر، مهم‌ترین بحث در مورد این سیستم، آینده آن است. محققین بیشتر از هر چیز به پیشرفته‌تر کردن و هوشمند کردن هوش مصنوعی ADEPT است. تا جایی که شاید بتواند حتی بهتر از ما قوانین اطراف ما را درک کند و به ما دید و درک بهتری از جهان اطرافمان دهد.
انسان از اولین مراحل زندگی شروع به درک و تجربه قوانین فیزیک می‌کند. مثلاً نوزاد انسان در حدود 3 ماهگی متوجه می‌شود که ماده نمی‌تواند از بین رفته یا ناگهان به وجود آید. همچنین اینکه اشیا قادر به عبور از داخل هم و یا تلپورت (پرش مکانی) نیستند. کاری که محققین MIT برای ساخت هوش مصنوعی انجام دادند، برنامه نویسی و پیدا کردن روشی برای انتقال همین مفاهیم و همین قدرت درک به یک هوش مصنوعی بوده است. به این طریق هوش مصنوعی با فرآیندی تقریباً مشابه به انسان قادر خواهد بود دنیای اطرافش را بشناسد و آن را درک کند.
هوش مصنوعی ADEPT به کمک دو ماژول تمام کارهایش را انجام می‌دهد. اولین ماژول که برای آزمودن اشیاء اطرافش استفاده می‌شود و به این شکل سیستم قادر خواهد بود شکل، وضعیت، سرعت و … را درک کند. بخش جالب این ماژول آن است که زیاد درگیر جزئیات و پیچیدگی‌ها نمی‌شود. درست همانند یک انسان که سعی می‌کند به درک کلی از رفتار یک جسم برسد. به این ترتیب این ماژول هم سعی می‌کند به‌جای بررسی دقیق تمام جوانب یک شیء فقط تخمینی از شکل هندسی آن داشته باشد.
این ویژگی باعث می‌شود که سیستم هوشمند قادر باشد نحوه حرکت اشیاء مختلفی را پیش بینی کند و درکش از قوانین فیزیک فقط مربوط به یک شیء به‌خصوص که با آن آموزش دیده نشود. ویژگی که باعث می‌شود هوش مصنوعی ساخته محققین MIT شباهت زیادی به نوزاد انسان پیدا کند. در حقیقت دانشمندان پیش از شروع ساخت این هوش مصنوعی می‌دانستند که فرآیند یادگیری انسان به این شکل است و در ابتدای کار نوزاد به جزئیات ویژگی‌های فیزیکی یک جسم اهمیت زیادی نمی‌دهد، بلکه نحوه حرکت آن است که توجهش را جلب می‌کند.
ولی ماژول دومی که برای این سیستم فیزیکی در نظر گرفته شده است، شباهتی زیادی به چیزی دارد که توسعه دهندگان بازی‌های کامپیوتری از آن استفاده می‌کنند تا دنیای واقعی را به‌صورت مجازی شبیه سازی کنند. یعنی گرفتن اطلاعات از ماژول گرافیکی و شبیه سازی حرکت اشیاء بر اساس قوانین فیزیکی. زمانی که اطلاعات مربوط به‌پیش بینی قوانین فیزیکی به‌اندازه کافی رسید، سیستم آن‌ها را با حرکت بعدی اشیائی که در ویدیو می‌بیند مقایسه می‌کند. در این مقایسه است که هر گونه مغایرت به‌دقت مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر سیستم متوجه شود یک شیء به آن طریقی که انتظار داشته حرکت نکرده است، یک سیگنال ارسال می‌کند. هر چه این مغایرت بیشتر باشد، سیگنال قدرتمندتر می‌شود که نشان دهنده غافل گیری سیستم است. درست مثل ما.
نکته جالب در مورد ADEPT دانشگاه MIT آن است که سطح غافلگیری این هوش مصنوعی تقریباً با سطح غافلگیری انسان‌ها در هنگام مشاهده همان ویدیو، یکسان است. گروه تحقیقاتی دست اندر کار قصد دارد در آینده با بررسی بیشتر نحوه یادگیری نوزاد انسان در مورد دنیای اطراف، الگوریتم یادگیری این هوش مصنوعی را هم ارتقا دهد. بنابراین در آینده این هوش مصنوعی به نوزاد انسان شبیه‌تر خواهد شد. آن‌ها امیدوارند که با فرمولاسیون عملکرد و الگوریتم رفتار نوزاد انسان و پیاده کردن قوانین علوم روانشناسی روی این هوش مصنوعی، به یک سیستم بسیار هوشمندتر دست پیدا کنند.
منبع: engadget
