محمد امین نعمتی
مانند تمام مسافران، 12 فضانوردی که روی کره ماه قدم گذاشتند با خود یادگارهایی از سفرشان آوردند.
اما به جای پیراهن، جاسویچی یا برچسب‌های روی یخچال، فضانوران ناسا با خود سنگ‌هایی از ماه را آوردند که دقیقا بخواهیم بگوییم 2196 نمونه بودند.
ناسا هنوز اکثریت این یادگارها را نگه داشته است و برای اولین مرتبه پس از بیش از 40 سال، دانشمندان یکی از سنگ‌ها را شکافتند.
این نمونه که در تاریخ 5 نوامبر در آزمایشگاه مرکز فضایی لیندون بی جانسون شکافته شد از سطح ماه توسط فضانوردان سفینه آپولو 17 یعنی جین کرنان و جک اسمیت جمع‌آوری شده بود.
این دو در طول ماموریت خود در سال 1972 یعنی آخرین طرح آپولو ناسا با استفاده از یک لوله بزرگ دو فوتی نمونه‌های سنگی و خاک ماه را از نزدیک گودال لارا در ماه جمع‌آوری کردند.
این قطعه شکافته شده می‌تواند به سوالاتی در مورد ماه و دیگر اجرام خورشیدی پاسخ دهد.
سارا نوبل، دانشمند طرح تحلیل نمونه نسل بعدی آپولو (ANGSA) در ناسا گفت «ما توانستیم امروز اندازه‌گیری‌هایی را انجام دهیم که در طول دوران طرح آپولو امکان‌پذیر نبوده است.»
او در یک بیانیه گفت «تحلیل این نمونه‌ها دستاوردهای علمی طرح آپولو را به حداکثر می‌رساند. همچنین این امکان را به نسل جدید دانشمندان می‌دهد تا تکنیک‌های خود را اصلاح کنند و به فضانوردان کمک می‌کند برای ماموریت‌های آینده سفر به ماه آماده شوند که طبق پیش‌بینی‌ها در دهه 2020 و بعد از آن انجام می‌شوند.»
به مدت تقریبا نیم قرن، نمونه‌هایی که در ماموریت سفینه‌های فضایی آپولو 15، 16 و 17 به زمین آورده شده بودند با دقت و هوشمندانه برای آینده نگهداری و حفظ شدند یعنی زمانی که فناوری در نهایت به اندازه کافی برای بررسی آن‌ها پیشرفته است.
باید بگوییم آن روز در نهایت فرا رسیده است.
دو نمونه یعنی V3002 و V3001 که هر دو در ماموریت آپولو 17 جمع‌آوری شدند به عنوان بخشی از طرح ANGSA بررسی خواهند شد.
فرانسیس مک‌کوبین از ناسا گفت «باز کردن این نمونه‌ها منجر به کشف‌های علمی جدید در مورد ماه خواهد شد و به نسل جدید دانشمندان اجازه می‌دهد تکنیک‌های خود را برای بررسی بهتر نمونه‌هایی اصلاح کنند که توسط فضانوردان ماموریت آرتمیس به زمین آورده می‌شوند.»
او در توضیحات خود گفت «فناوری‌های علمی ما در طول 50 سال گذشته به شکل قابل توجهی پیشرفت کرده است و دانشمندان این فرصت را دارند به روش‌هایی این نمونه‌ها را آنالیز کنند که قبلا غیرممکن بود.»
نمونه V3002 که این هفته توسط Charis Krysher شکافته شد و از این فرصت به عنوان «یک افتخار و یک مسئولیت سنگین» یاد می‌کند نیاز به چندین ماه پردازش داشت پیش از این که بخش‌های مختلف را بتوان برای تست در اختیار تیم ANGSA قرار داد.
از طرفی نمونه V3001 در ماه ژانویه شکافته خواهد شد، یعنی زمانی که دانشمندان برای جمع‌آوری گازهای ماه که همچنین در این ظرف جمع‌آوری شده است، با توجه به نمونه قبل تغییرات بهتری در برنامه‌های خود به وجود آوردند.
چندین نسل از دانشمندان، مهندسان و حافظان میراث‌های به جامانده از سفرهای فضایی از جمله افرادی که جزو تیم‌های ابتدایی آپولو بودند به کمک یکدیگر در مورد این سنگ‌ها تحقیق می‌کنند. اشمیت، تنها زمین‌شناس ماموریت آپولو 17 نیز در این تیم خواهد بود.
چارلز شریر یکی از رهبران تیم ANGSA گفت «این همکاری یک ارتباط الزامی بین نسل اول کاوشگران ماه از ماموریت آپولو و نسل‌های آینده فراهم می‌کند که در ماموریت آرتیمس و ماموریت‌های بعدی پا روی ماه خواهند گذاشت.»
منبع: geek.com
