بر کسی پوشیده نیست که کوه اورست، جواهری در میان رشته‌های هیمالیا، بلندترین قله جهان است. این یکی از همان حقایقی است که در دوران کودکی به ما آموخته‌اند، مانند دانستن این که نیل آرمسترانگ اولین کسی بود که روی ماه قدم گذاشت یا این که نهنگ‌های آبی بزرگترین حیواناتی هستند که تاکنون وجود داشته‌اند.
پس ممکن است از شنیدن این موضوع متعجب شوید که به جز اورست قله‌های دیگری را می‌توان یافت که حتی از آن بلندتر هستند. این فقط بستگی به نحوه اندازه‌گیری آن‌ها دارد.
بلندترین قله جهان کدام است؟
با قضاوت بر اساس پارامترهای مختلف از جمله بلندترین از نظر ارتفاع، بلندترین از سطح دریا، و بلندترین بر اساس دورترین نقطه از مرکز زمین می‌توان مرتفع‌ترین قله جهان را تعیین کرد. بنابراین، بیایید هر کدام از مرتفع‌ترین قله های جهان را با معیارهای مختلف اندازه‌گیری کنیم.
کوه اورست، واقع در اعماق زیرشاخه ماهالنگور هیمالیا، بدون شک مشهورترین و جذاب‌ترین قله در میان تمام کوه‌های جهان است. این قله همچنین به عنوان Chomolungma به معنی الهه مادر جهان در زبان تبتی شناخته می‌شود. اورست اولین بار در ۲۹ مه میلادی ۱۹۵۳ توسط تنزینگ نورگی، شرپا از نپال و ادموند هیلاری نیوزیلندی فتح شد و از آن زمان تاکنون حدود ۴۰۰۰ نفر با موفقیت توانسته‌اند بر فراز آن صعود کرده‌اند. به گفته گاردین، اورست همچنین از سال ۱۹۲۲ تاکنون جان بیش از ۳۰۰ نفر از جمله را گرفته است.
محققان در چند دهه گذشته بارها قله اورست را اندازه‌گیری کرده‌اند، اما آخرین گزارشی که در نوامبر ۲۰۲۱ اعلام شد، آن را در ارتفاع ۲۹۰۳۱.۶۹ فوت (۸۸۴۸.۸۶ متر) از سطح دریا، که تقریباً ۵.۵ مایل (۸.۸ کیلومتر) می‌شود نشان داد. این میزان از ارتفاع برای یک کوه واقعا چشمگیر است، اما این یک سوال را در ذهن مردم ایجاد می‌کند که چرا هنگام اندازه‌گیری بلندترین قله جهان از معیار “سطح دریا” استفاده می‌کنیم؟
بلندترین قله جهان بر اساس سطح دریا
مارتین پرایس، پروفسور و مدیر مؤسس مرکز مطالعات کوهستانی در دانشگاه هایلند و جزایر اسکاتلند، به لایو ساینس گفت: برای مقایسه کردن شاخص اندازه‌گیری‌ها، لازم است یک خط پایه ثابت داشته باشیم.
پرایس در ایمیلی به Live Science گفت: از لحاظ تاریخی، و حتی در حال حاضر، ارتفاع معمولاً بر اساس بالا بودن از سطح متوسط دریا تعریف می‌شود. با این حال، نیاز است تا برای این سطح یک معیار دقیق‌تر تعیین شود. چراکه سطح دریاها در نقاط مختلف جهان متفاوت هستند و به دلیل تغییرات آب و هوایی مدام در حال تغییر می‌باشند.
او گفت: ارتفاع هم اکنون بر اساس علم ریاضی و زمین‌واره (ژئوئید) اندازه‌گیری می‌شود. به گفته اداره ملی اقیانوسی و جوی امریکا، این زمین‌واره مدلی از سطح متوسط جهانی دریا است که برای اندازه‌گیری ارتفاعات سطحی دقیق استفاده می‌شود. به گفته GIM International، این میانگین برای تعیین ارتفاع کوه‌ها استفاده می‌شود. در این فرآیند گاهی اوقات به یک هواپیما نیاز است تا بر فراز یک کوه در یک سری خطوط موازی به جلو و عقب پرواز کند. این کار باعث می‌شود تا خلبان متوجه شود که سطح گرانشی قله چقدر او را پایین می‌کشد. این اندازه‌گیری‌ها، همراه با خوانش‌های GPS، ارقام فوق‌العاده دقیقی را ارائه می‌دهند.
بنابراین، همه کوه‌ها عمدتاً سطح دریا اندازه‌گیری می‌شوند، اما اگر اندازه‌گیری‌ها به سادگی از پایه تا قله کوه انجام می‌شد چه اتفاقی رخ می‌داد؟ آیا اورست همچنان در صدر جدول قرار می‌گرفت؟
بلندترین قله جهان از نظر ارتفاع
پاسخ خیر است. در صورت وقوع این امر، این افتخار نصیب Mauna Kea، آتشفشانی غیرفعال در هاوایی می‌شد. اگرچه قله آن طبق گفته نشنال جئوگرافیک ۱۳۸۰۲ فوت (۴۲۰۵ متر) بالاتر از سطح دریا می‌باشد، اما اکثریت آن در زیر سطح دریا پنهان شده است. بر اساس گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده در صورت اندازه‌گیری نیمه پنهان این کوه، ارتفاع آن به طور اعجاب‌اوری به مرز ۳۳۴۹۷ فوت (۱۰۲۱۱ متر) می‌رسد.
بنابراین، آیا ما باید Mauna Kea را بلندترین قله جهان بدانیم؟
پرایس گفت: همه چیز بستگی به دیدگاهی دارد که شما دارید. اگر هیچ اقیانوسی در سیاره ما وجود نداشت، قطعا Mauna Kea مرتفع ترین قله در جهان شناخته می‌شد.
بلندترین قله جهان از نظر دورترین نقطه از مرکز زمین
در همین حال، یکی دیگر از مدعیان، کوه چیمبورازو در اکوادور است که در دورترین نقطه از مرکز زمین قرار دارد.
جالب است بدانید که چیمبورازو (Chimborazo) از نظر ارتفاع واقعی هرگز بلندترین قله در رشته کوه‌های آند نیست – حتی در بین ۳۰ کوه برتر آند هم قرار ندارد، اما نزدیکی آن به خط استوا چیزی است که توجهات را به خود جلب کرده است.
از نظر جغرافیایی، زمین یک کره کامل نیست، بلکه به صورت مایل در حال گردش به دور خود و خورشید است. دلیل مایل بودن کره زمین نیز نیروی ایجاد شده توسط چرخش آن می‌باشد. در نتیجه، بنا به گفته مرکز اسپیس لایت گودار ناسا، بین شعاع قطبی زمین (۳۹۴۹.۹۰ مایل/۶۳۵۶.۷۵ کیلومتر) و شعاع استوایی آن (۳۹۶۳.۱۹ مایل/۶۳۷۸.۱۴ کیلومتر) تفاوت وجود دارد.
حال، چیمبورازو فقط ۱ درجه پایین‌تر (جنوب) از خط استوا قرار دارد، جایی که برآمدگی زمین برجسته‌ترین حالت ممکن را دارد. این پیچیدگی جغرافیایی به این معنی است که قله چیمبورازو در فاصله ۳۹۶۷ مایلی از هسته زمین قرار دارد که باعث می‌شود ۶۷۹۸ فوت (۲۰۷۲ متر) بالاتر از نقطه صفر از مرکز زمین قرار بگیرد. از این رو، جغرافیدانان این میزان از ارتفاع (۲۰۷۲ متر) را در نتایج نهایی محاسبه نمی‌کنند.
بنابراین، با توجه به معیارهایی که گفته شد، کدام یک از این سه مدعی می‌تواند به عنوان بلندترین قله جهان شناخته شود؟
ارتفاع کوه اورست بر اساس سطح دریا اندازه‌گیری شده است، در حالی که Mauna Kea مطمئناً می‌تواند ادعا کند که بلندترین کوه جهان است (در صورتی که سطح دریا در نظر گرفته نشود). از طرفی به سختی می‌توان ادعا کرد که چیمبورازو بلندترین است، اما پرایس اذعان کرد: همه این‌ها به چشم‌انداز شما بستگی دارد که چگونه آن‌ها را اندازه‌گیری کنید.
سخن پایانی
با یکی دیگر از مقالات علمی وبسایت روکیدا همراه شما دوستان عزیز بودیم. همانطور که گفتیم، قله‌ها از نظر معیارهای اندازه‌گیری می‌توانند گوی سبقت را از یکدیگر بربایند. بنابراین این شما هستید که با نحوه اندازه‌گیری خود، بلندترین قله جهان را انتخاب می‌کنید. صرف نظر از قله‌ای که انتخاب می‌کنید، ارتفاع آن در مقایسه با Olympus Mons مریخ، بزرگترین آتشفشان شناخته شده در منظومه شمسی کم رنگ خواهد بود. طبق گفته ناسا، ارتفاع آن حدود ۱۶ مایل (۲۵ کیلومتر) است که تقریباً سه برابر بلندتر از اورست است، و قطر پایه آن ۳۷۴ مایل (۶۰۱.۹ کیلومتر) است که تقریباً حد فاصل بین سانفرانسیسکو و لوس آنجلس است. هما
