سمیرا گلکار
فهرست عنوان‌ها
گرچه فناوری بلاک چین بسیار انقلابی و امیدبخش به نظر می‌رسد اما نمی‌توان آن را راهکار همه مشکلات تجاری دانست. حالا تقریباً همه با بیت‌کوین آشنا هستند و اصطلاح بلاک‌چین به همه صنایع راه پیدا کرده اما برای پذیرش انبوه بلاک‌چین مشکلات خاصی وجود دارد.
در این مطلب از روکیدا به بررسی مشکلات بلاک‌چین، چالش‌هایی که مانع پذیرش گسترده آن شده اند و نحوه غلبه بر این چالش‌ها می‌پردازیم.
بلاک‌چین چیست؟
وقتی به بلاک‌چین فکر می‌کنیم، اولین کلمه‌ای که به ذهن ما می‌رسد، بیت‌کوین است و اکثر ما بلاک‌چین را معادل با ارز دیجیتال می‌دانیم. اما این دو مفهوم کاملاً متفاوت هستند.
بلاک‌چین، سیستم است و ارزهای دیجیتال محصولی هستند که روی این سیستم کار می‌کنند.
ساختار این سیستم به خوبی با نام آن انطباق دارد. این سیستم در اصل شامل یک زنجیره از بلاک‌ها است که داده‌ها را به ترتیب زمانی ذخیره می‌کند. بلاک‌چین یک فناوری دفتر کل ثبت اطلاع به صورت توزیع شده است و این یعنی این زنجیره روی دستگاه مرکزی خاص ذخیره نمی‌شود بلکه هر دستگاهی که یک نود را فعال و راه اندازی کند، به بلاک‌چین متصل است.
به زبان ساده، بلاک‌چین شبکه‌ای از نودها است. نودها دستگاه‌های متصل به این بلاک‌چین با استفاده از نرم‌افزار هستند. نودها همه تراکنش‌ها یا مبادلات داده که در بلاک‌چین رخ می‌دهد را اعتبارسنجی می‌کنند. بعلاوه، در اکثر بلاک‌چین‌های عمومی همه امکان ساختن و گرداندن یک نود را دارند و به این ترتیب بلاک‌چین تبدیل به یک سیستم شفاف و غیرمتمرکز می‌شود.
گرچه ارزهای دیجیتال رایج ترین روش استفاده از بلاک‌چین محسوب می‌شوند اما این فناوری محدود به کوین‌های دیجیتال نیست. بلاک‌چین‌هایی طراحی شده که قابلیت انتشار ویدیو، عکس، اسناد، توکن‌ها و انواع اطلاعات را دارند.
این سیستم به نحوی طراحی شده که جعل کردن تراکنش‌های آن برای هکرها سخت باشد چون برای تغییر یک تراکنش علاوه بر تغییر دادن بلاک مربوطه که در همه نودهای بلاک‌چین ذخیره شده، باید بلاک‌های بعدی زنجیره هم تغییر کند تا اختلافات موجود در زنجیره‌های بلاک‌چین مشهود نباشد (در غیر اینصورت سیستم از پذیرش بلاک‌چین تغییریافته خودداری کرده و آن را رد می‌کند).
5. مشکلات فناوری بلاک‌چین
سیستم‌های بلاک‌چین در حوزه‌های مختلفی ضعف دارند و همین مسئله باعث شده که پذیرش انبوه بلاک‌چین دور از دسترس باشد. در ادامه این مطلب به بررسی پنج مشکل بلاک‌چین می‌پردازیم که ممکن است هیچ وقت متوجه آن نشده باشید.
1. امنیت
هر چقدر که بلاک‌چین‌ها ایمن به نظر برسند، امنیت آنها در حد ضعیف ترین پیوند آنهاست. مثلاً اگر شخصی بخواهد به داده‌های ذخیره شده در یک بلاک‌چین اختصاصی دسترسی پیدا کند، کافیست به یکی از نودهای آن دسترسی داشته باشد.
این یعنی دستگاهی از شبکه بلاک‌چین که هک کردن آن راحت‌تر از بقیه دستگاه‌ها باشد، می‌تواند امنیت کل شبکه را دچار مخاطره کند. متأسفانه این تنها خطر بلاک‌چین نیست.
جعل کردن تراکنش در بلاک‌چین تقریباً غیرممکن است اما تأیید یک تراکنش جعلی، ممکن است.
اثبات هویت
بلاک‌چین‌ها، سیستم‌هایی کاملاً دموکراتیزه هستند. این سیستم‌ها از روش‌های رأی گیری مختلف برای رسیدن به اجماع نظر استفاده می‌کنند. در این حالت هر نود دارای یک هویت و شناسه، قابلیت رأی دادن را دارد و رأی اکثریت برنده خواهد بود. اما مکانیزم اثبات هویت مشکلات خاصی دارد از جمله به حاشیه رفتن اقلیت یا امکان دستکاری بلاک‌چین‌های کوچکتر.
مجرمان می‌توانند با استفاده از دستگاه‌های مختلف وارد بلاک‌چین شده و برای خودشان رأی بخرند. وقتی این گروه، اکثریت را تشکیل دادند تراکنش‌هایشان هم تأیید خواهد شد.
اثبات سهام
این الگوریتم بر مبنای شرایط سهامداران شبکه کار می‌کند. میزان اهمیت رأی شما ارتباطی مستقیم با میزان سهم شما از بلاک‌چین دارد. این یعنی اگر اکثر دارایی‌های شبکه متعلق به شما باشد، حکم با شماست.
اگر گروهی از اشخاص بیشتر از 50 درصد دارایی‌های موجود در یک بلاک‌چین را بخرند، می‌توانند بلاک‌چین را تحت کنترل خودشان بگیرند.
در هر دو روش یعنی اثبات هویت و اثبات سهام احتمال اجرای حمله 51 درصد وجود دارد.
بعداً درباره روش سوم یعنی اثبات کار صحبت خواهیم کرد اما اول به بررسی بحث شفافیت می‌پردازیم.
2. شفافیت
بحث‌های زیادی درباره استفاده از فناوری بلاک‌چین در زنجیره‌های تأمین وجود دارد. این ایده خیلی خوب به نظر می‌رسد چون باعث شفافیت زنجیره تأمین شده و اطلاعات لازم برای تصمیم گیری اخلاقی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
اما بلاک‌چین‌های عمومی (که متداول ترین شکل بلاک‌چین هستند) برای محیط‌های تجاری چندان مناسب نیستند چون شفاف بودن زنجیره تأمین می‌تواند باعث شود که همه اطلاعات مشتریان و کسب و کارهای همکار یک سازمان افشاء شود.
برای یک محیط تجاری، شفافیت کامل ایده آل نیست چون باعث می‌شود که دیگران امکان مشاهده و نظارت بر اقدامات شما را در هر لحظه داشته باشند.
درست همانطور که مشتریان مایل نیستند که همه کسب و کارهای دخیل در زنجیره تأمین به اطلاعاتشان دسترسی داشته باشند، کسب و کارها هم تمایلی ندارند که اطلاعات مالکیت معنوی، اسرار تجاری و استراتژی‌های آنها افشاء شود.
3. مقیاس پذیری
هر قدر یک بلاک چین بزرگتر شود، آسیب پذیری آن بیشتر می‌شود. اگر این مسئله شما را متقاعد نمی‌کند، لازم است قبل از برنامه ریزی برای استفاده از بلاک‌چین در کسب و کار خودتان چند نکته را در نظر داشته باشید.
افزونگی بلاک‌چین‌ها باعث شده که مقیاس پذیری آنها راحت نباشد. هر دستگاه در شبکه باید یک نسخه از همه تراکنش‌های اجرا شده را داشته باشد یعنی همزمان صدها نسخه از داده‌ها وجود خواهد داشت.
چنین سیستمی نیاز به فضای انبوه برای ذخیره اطلاعات دارد و هر چقدر بلاک‌چین بزرگتر شود، نیروی مورد نیاز برای پردازش همه چیز بیشتر خواهد شد.
و حتی اگر همه نیازهای نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و دیجیتال مورد نظر را در اختیار داشته باشید باز هم تنظیم و نظارت بر بلاک‌چین تقریباً ناممکن خواهد بود.
4. نظارت و قانونمندی
غیرمتمرکز بودن ساختار حاکمیتی یعنی اینکه هیچ قدرتی برای اعمال قانون و نظم در شبکه وجود نخواهد داشت و شبکه هیچ رهبر، ناظر یا نهاد قانونی ندارد.
علاوه بر این خیلی از قراردادهایی که در بلاک‌چین‌ها ثبت می‌شود (که به آنها قرارداد هوشمند گفته می‌شود) در اکثر کشورها ارزش قانونی ندارند.
بعلاوه از آنجایی که ممکن است هر یک از کاربران از یک کشور متفاوت و در مرزهای مختلف باشند، تصمیم گیری درباره اینکه چه قانونی بر قراردادهای هوشمند، توافقنامه‌ها، تراکنش‌ها و پرونده‌ها حاکم است، بسیار سخت خواهد بود.
5. مصرف انرژی
تکنولوژی بلاک‌چین نسبت به سیستم‌های متمرکز انرژی بیشتری مصرف می‌کند. علاوه بر اینکه افزونگی بلاک‌چین (اینکه همه نودها باید یک نسخه از آن را داشته باشند) نسبت به سیستم‌های متمرکز مبتنی بر کلود معمولی انرژی بیشتری مصرف می‌کند، روش خاص آنها برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها هم نقش مهمی در این زمینه دارد.
اول اینکه بلاک چین نسبت به سیستم‌های معمولی به فضای بیشتری برای ذخیره اطلاعات نیاز دارد. انرژی مورد نیاز سیستم با اضافه شدن نود به بلاک‌چین بیشتر می‌شود. هر نود تقریباً به اندازه یک نهاد متمرکز در سایر سیستم‌ها انرژی مصرف می‌کند.
اما باز هم مشکل اصلی این نیست. همانطور که قبلاً اشاره شد، یک روش سوم هم برای اجماع نظر وجود دارد که دغدغه اصلی محسوب می‌شود.
اثبات کار
در روش اثبات هویت، هر دستگاه اهمیت یکسانی با بقیه دارد. در روش اثبات سهام، بزرگترین سهام دار بر شبکه حاکم است اما در روش اثبات کار، نیاز به انجام یکسری کار توسط کاربران و دستگاه‌هایشان وجود دارد.
وقتی ماینری از اثبات کار برای اعتبارسنجی یک تراکنش استفاده می‌کند، یک مسئله محاسباتی پیچیده در اختیار او قرار می‌گیرد که برای حل آن نیاز به مصرف انرژی زیادی وجود دارد.
برای حل این مسئله محاسباتی، باید تراکنش با بررسی هش آن اعتبارسنجی شود. از آنجایی که با هر تراکنش، این هش با یک هش دیگر ادغام می‌شود، حل کردن این مسئله سخت تر خواهد شد.
برای اطمینان از صحت و درستی یک تراکنش، باید هش و تاریخچه آن تا سطح ریشه تراکنش بررسی شود. ماینرهای ارزهای دیجیتال این الگوریتم‌های پیچیده و محاسبات هش را انجام داده و برای هر بلاکی که اعتبارسنجی می‌کنند، یک پاداش دریافت خواهند کرد.
هدف همه این کارها ایمن سازی بلاک‌چین با سخت تر کردن اعتبارسنجی تراکنش‌ها توسط افراد مجرم و متقلب است. در واقع هزینه‌های مصرف برق و انرژی این کار نسبت به سودی که عاید مجرمان می‌شود بسیار بیشتر خواهد بود.
برآورد می‌شود که بیت‌کوین به اندازه کل کشورهایی مثل مالزی و سوئد برق مصرف می‌کند.
با توجه به این مسائل، نمی‌توان فناوری بلاک‌چین را سازگار با طبیعت و محیط زیست دانست.
آیا راهکار مورد نیاز شما، بلاک‌چین است؟
بلاک چین یک تکنولوژی دفتر ثبت توزیع شده است که هدف از طراحی آن ایجاد سیستم‌های غیرمتمرکز و شفاف بوده است. گرچه بلاک‌چین امن، دموکراتیک، انحصاری و ساخته ذهن یک فرد بسیار مبتکر و خلاق به نظر می‌رسد اما این فناوری عاری از مشکلات نیست.
اگر معتقد هستید که شفافیت مهم ترین مزیت بلاک‌چین است، به این فکر کنید که اطلاعات و سوابق پزشکی یا خصوصی شما روی بلاک‌چین ثبت شود.
امکان افزایش مقیاس بلاک‌چین بدون مصرف شدید منابع وجود ندارد و نمی‌توان آن را تحت نظارت قانونی قرار دارد چون هیچ قانون استانداردی برای آن وجود ندارد. داده‌ها و اثبات‌های ذخیره شده در یک بلاک‌چین هم در دادگاه فاقد ارزش قانونی هستند.
و بلاک‌چین‌هایی که به روش اثبات کار اداره می‌شوند هم انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کنند. در نتیجه انتقال یک سیستم متمرکز به بلاک‌چین منجر به هدر رفتن انرژی بسیار زیاد و آسیب رساندن به محیط زیست می‌شود مگر اینکه خود آن کسب و کار متمرکز هم بسیار قدیمی و پرمصرف باشد.
با مطالعه این مطلب حالا در جریان هستید که چه انتظاراتی می‌توان از بلاک‌چین داشت.
