قطعا آن‌ها را مانند کوسه‌های بد نام و بزرگ فیلم‌های سینمایی نمی‌شناسید. کوسه‌های گرینلند کهن‌ترین موجودات به حساب می‌آیند که انسان می‌شناسد.
بر اساس آخرین تحقیقات علمی کوسه‌های گرینلند در حدود 400 سال زندگی می‌کنند. آخرین رکورد دار شناسایی شده نهنگ قطبی با عمر تقریبی 211 سال بود.
یک کوسه گرینلند که امروز زنده است، احتمالا دهه 1600 میلادی را تجربه کرده. شاید باور نکنید اما تعیین سن آن‌ها برای ما بسیار دشوار بود.
اکثر مهره داران، یک ستون فقرات بسیار سخت دارند. در این ستون فقرات، حلقه‌های رشد تشکیل می‌شود. درست مانند آن اتفاقی که در درخت می‌بینیم.
یعنی با گذر هر سال از زندگی مهره داران، یک حلقه تشکیل می‌شود. با شمارش حلقه‌ها متوجه می‌شویم که یک جاندار تا چه مدت زندگی کرده.
چگونه رمز و راز سن را کشف کردیم؟
یان هاینمایر متخصص تشخیص عمر به کمک رادیو کربن در دانشگاه دانمارک است. او به طور مشخص کوسه گرینلند را در آزمایشگاه خود ندارد اما حرف‌های مهمی برای گفتن دارد.
تیم او بلورها را بررسی می‌کنند. نوعی از پروتئین که با گذر زمان ثابت می‌ماند. سطح کربن سال به سال تغییر می‌کند. هر دوره زمانی امضای خاص خود را دارد.
به لطف آن امضا می‌توانیم مشخص کنیم که سن جاندار چقدر است. این کار در مورد انسان با بررسی چشم انجام می‌شود.
تا قبل از رسیدن این تکنیک به کوسه‌ها، یک راه از پزشکی قانونی قرض گرفتیم. پلیس آلمان برای کمک به راز و رمز حل ماجرا به میدان آمد.
پلیس از یک روش خاص برای بررسی اجساد یخ زده استفاده می‌کرد. دانشمندان می‌توانستند با استفاده از روش پلیس سن را مشخص کنند.
جان فلینگ زیست شناس دریایی است. او با هاینمایر تماس گرفت و پرسید: آیا می‌توانند از امواج رادیو کربن برای تشخیص سن کوسه‌ها استفاده کنند؟
هاینمایر در مورد ماجرای پلیس گفت. در نتیجه آن‌ها توانستند سن کوسه را به دست بیاورند.
کوسه گرینلند چطور می‌تواند زندگی طولانی داشته باشد؟
یک نظریه می‌گوید: سرمای شدید می‌تواند پیر شدن را با تاخیر رو به رو کند. این کوسه‌های خوش شانس در آبی با دمای منفی 1.6 درجه سانتیگراد زندگی می‌کنند.
تصور می‌کنیم که متابولیسم پایین آن‌ها در این روند نقش مهمی دارد. یعنی سوخت و ساز بدن کوسه‌های گرینلند به کمک دمای پایین، پایین است.
از طرفی دانشمندان برای این اتفاق پاسخ کاملی ندارند. در حال حاضر تلاش می‌کنند تا ژن، قلب، سیستم ایمنی و بخش‌های دیگر موجود جان سخت را بررسی کنند.
آن‌ها امیدوارند تا راز عمر طولانی کوسه را کشف کنند. با کشف این راز می‌توانیم سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنیم.
کوسه‌های گرینلند همیشه در حالت “کم مصرف” زندگی می‌کنند. آن‌ها با سرعت 0.3 متر در ثانیه میان آب جا به جا می‌شوند. دانشمندان آن‌ها را با نام کوسه‌های خوابیده می‌شناسند.
از طرفی، آن‌ها از شکارچیان فوق العاده دریا هستند. آرام بودن آن‌ها ارتباطی به شکار ندارد. اگر لازم باشد، می‌توانند سرعت خود را به سرعت افزایش دهند.
ابعاد کوسه‌های گرینلند چقدر است؟
این آبزیان می‌توانند تا 7.3 متر رشد کنند. در حالت بالغ وزن آن‌ها به 1200 کیلوگرم می‌رسد. از طرفی بیشتر رشد در دوران جوانی اتفاق می‌افتد.
بعد از دوران جوانی، تنها 1 سانتی متر در سال رشد می‌کنند. رشد آهسته باعث می‌شود تا تولید مثل آن‌ها نیز با تاخیر رو به رو شود. دوستان ساکن گرینلند بعد از 150 سالگی شروع به تولید مثل می‌کنند.
داستان از جایی جالب‌تر می‌شود که این کوسه‌ها نمی‌توانند به خوبی اطراف را ببینند. در قطب شمال یک لایه روی چشم کوسه‌ها وجود دارد.
این لایه بر اساس نظر دانشمندان هیچ فایده‌ای ندارد. تنها باعث می‌شود که دید آن‌ها کم یا غیر فعال شود. دکتر استیون ای استاد علوم زندگی و محیط زیست در دانشگاه ایسلند است. این اطلاعات در مورد کوسه‌ها نتیجه صحبت با او بوده.
آن‌ها چه می‌خورند؟
در مرحله اول باید بدانید که او یک شکارچی است. یک شکارچی درست بالای هرم غذایی قرار دارد. از طرفی همیشه یک شکار زنده گیر او نمی‌آید.
زمانی هم که برای شکار تلاش می‌کنند، معمولا ماهی و سیل آبی را به دندان می‌کشند. در بیشتر زندگی از خوردن لاشه حیوانات لذت می‌برند. مانند: خرس قطبی یا یک گوزن بد شانس از قله یخ افتاده باشد.
به عبارتی آن‌ها پاک کننده طبیعت هستند.
آیا کوسه گرینلند با انسان رابطه خوبی دارد؟
کوسه گرینلند معمولا در عمق آب زندگی می‌کند. دیدن آن، حتی برای دانشمندان کار دشواری است. به شکل مستقیم نمی‌توانیم یکی از آن‌ها را شکار کنیم.
معمولا به شکل تصادفی در میان تور ماهیگیری گرفتار می‌شوند. آن هم زمانی که برای شکار ماهی‌های کوچک‌تر به سطح آب می‌آیند.
در نهایت هیچ گزارشی از حمله مستقیم به انسان وجود ندارد. البته که رو در رو شدن آن با انسان را دور از انتظار می‌دانیم.
آن‌ها چه آینده‌ای دارند؟
وضعیت حفاظت از این دوستان سالمند مشخص نیست. پروفسور کامپنا می‌گوید: تراکم کوسه‌ها هم‌چنان در برخی نقاط بالا است. یعنی تا این لحظه صید انسان به جمعیت آن‌ها آسیب نرسانده.
امیدواریم شرایط به همین شکل باقی بماند. از طرفی این نکته را نادیده نمی‌گیریم که جمعیت آن‌ها به نسبت گذشته کمتر شده است.
جالب است بدانید
تنها تعداد کمی از مردم ساکنین آب‌های گرینلند را برای خوردن گوشت آن شکار می‌کنند. از طرفی خوردن گوشت این کوسه خطرناک است.
گوشت آن‌ها باید کامل خشک شود. دلیل این کار خارج شدن تری متیل آمین اکسید است. این ماده با نام علمی TMOA به شدت انسان را مسموم می‌کند.
اگر کسی گوشت فرآوری نشده آن‌ها را به دندان بکشد تا چند روز به شکل نا خوشایند خمار می‌شود. مردم محلی به این وضعیت “کوسه مست” می‌گویند.
امیدواریم هیچ گاه با آن‌ها رو به رو نشوید. اگر رو به رو شدید، زنده نباشند!
