شما به عنوان یک کاربر اینترنتی چقدر به محتوای اینترنت علاقمند هستید؟ آیا برای خرید محصولات اینترنتی هزینه می‌کنید یا مثل اکثر کاربران اینترنتی حاضرید به جای پرداخت هزینه برای محصولات، از محصولاتی که شامل آگهی‌های تبلیغاتی هستند استفاده کنید؟
خیلی مواقع این شعار را می‌شنویم که “اگر قرار است محصولی را رایگان دریافت کنید، پس خود شما محصول هستید.” و در رابطه با سرویس‌ها و محتوای اینترنتی هم این موضوع کاملاً صحت دارد. تشخیص اینکه چه کسی یا چه چیزی شما را در فضای آنلاین تحت نظر دارد کار ساده‌ای نیست اما افزونه‌ها و سایت‌های مختلفی هستند که می‌توانند در این زمینه شفافیت ایجاد کنند. در این مطلب هر آنچه که باید درباره رهگیری فعالیت‌های آنلاین کاربران بدانید، به شما خواهیم گفت.
1. Panopticlick
Panopticlick یکی از اولین سایت‌هایی است که می‌توانید از آن استفاده کنید. این سایت تنظیمات مرورگر شما از جمله افزونه‌ها و پلاگین‌های آن را بررسی می‌کند تا مشخص کند که چه تعداد ابزار رهگیری شما را تحت نظر دارند و سشن‌های مرورگر را پیگیری می‌کنند.
پروژه تحقیقاتی بنیاد مرزهای الکترونیک (EFF)، این حرکت را یک گام جلوتر برده و پیکربندی‌هایی که باعث شده ابزارهای پیگیری بتوانند مرورگر شما را تحت نظر گرفته و فعالیت‌های شما را ثبت کنند، مشخص می‌کند.
طرز استفاده از Panopticlick
به سایت Panopticlick بروید و روی دکمه بزرگ Test Me کلیک کنید. صبر کنید تا تحلیل‌ها انجام شود. دقت داشته باشید که بسته به لیست افزونه‌ها و پلاگین‌های نصب شده روی مرورگر، ممکن است سطوح متفاوتی از رهگیری را تجربه کنید. مثلاً مرورگر مورد بررسی ما چند افزونه خاص داشت که تقریباً همه ابزارهای رهگیری را مسدود می‌کرد.
ممکن است حین اجرای این تست، مرورگر شما چند بار نوسازی شود. پس جای نگرانی نیست و فقط باید صبر کنید.
2. Am I Unique?
Am I Unique? یک ابزار تحلیلی است که تمرکز اصلی آن اثرات منحصربفردی است که در مرورگر شما ایجاد می‌شود. مرورگرهای اینترنت نسبتاً منحصربفرد هستند و دائماً از آنها برای شناسایی کاربران در فضای آنلاین استفاده می‌شود.
Am I Unique? ویژگی‌های منحصربفرد سیستم شما را در نظر گرفته و آنها را به دیتابیس خودش اضافه می‌کند و یک کوکی چهار ماهه برای سیستم شما ایجاد می‌کند. می‌توانید ظرف چند هفته به سایتتان برگردید و تغییرات ایجاد شده در هویت منحصربفرد مرورگر خودتان را بررسی کنید و اینکه این هویت منحصربفرد شما قابل شناسایی تر شده یا خیر.
طرز استفاده از Am I Unique?
به سایت Am I Unique? بروید و روی دکمه View My Browser Fingerprint کلیک کنید. صبر کنید تا تحلیل کامل شود و بعد نتایج را بررسی کنید.
اگر می‌خواهید به صورت دوره‌ای ردپای منحصربفرد ایجاد شده برای خودتان را تحلیل کنید، به تب My timeline در منوی سمت چپ مراجعه کنید. این افزونه را برای مرورگر خودتان دانلود کرده (مرورگرهای کروم و فایرفاکس پشتیبانی می‌شوند) و سپس هر از گاهی تغییرات آن را بررسی کنید.
3. Disconnect
نام Disconnect در خیلی از لیست‌های توصیه ابزارهای مسدود کننده رهگیری مشاهده می‌شود و این موضوع بی دلیل نیست. این افزونه بیش از 2 هزار ابزار رهگیری مختلف را در سطح کل اینترنت مسدود می‌کند.
علاوه بر این با مسدود کردن این ابزارها، وبسایت‌ها با سرعت بیشتری بارگذاری می‌شوند یعنی به گفته Disconnect تا 27 درصد سریع تر.
اما بهترین ویژگی Disconnect این است که امکان کار بعضی از ابزارهای رهگیری را فراهم می‌کند نه همه آنها را. اگر شما هم جزء کاربران نگران هستید، می‌توانید سایت‌های مورد علاقه و مورد اطمینان خودتان را در لیست سفید قرار دهید.
طرز استفاده از Disconnect
استفاده از Disconnect فوق العاده راحت است. اول به سایت Disconnect بروید و بعد روی دکمه Get Disconnect کلیک کنید. در حال حاضر Disconnect برای کروم، فایرفاکس، سافاری و اوپرا قابل دانلود است. پس از نصب Disconnect می‌توانید به یک سایت دلخواه رفته و این افزونه را باز کنید. حالا پنل دراپ داون این اپلیکیشن به شما نشان می‌دهد که چه ابزارهایی در حال حاضر مرورگر شما را تحت نظر داشته و شما را پیگیری می‌کنند.
بر خلاف دو مورد قبلی، Disconnect به شما امکان می‌دهد که ابزارهای رهگیری را تصویرسازی کنید. این مسئله هم بستگی به سایر تنظیمات مرورگر شما دارد اما باید یکسری ابزار رهگیری شناسایی شده باشند. ممکن است بعضی از این ابزارها آسیب آفرین باشند و یا به کار و بیزنس شما ارتباط داشته باشند پس این موارد را در نظر داشته باشید.
4. Thunderbeam – Lightbeam برای کروم
Lightbeam یک ابزار تصویری برای کمک به شناسایی سایت‌های رهگیری است که شبکه در هم تنیده ابزارهای رهگیری بین سایت‌های مختلف را به تصویر می‌کشد.
این ابزار قبلاً فقط مخصوص فایرفاکس بود اما حالا متأسفانه نسخه مخصوص فایرفاکس آن در دسترس نیست و فقط یک نسخه اپن سورس آن برای کروم در دسترس است.
طرز استفاده از Lightbeam
به صفحه افزونه Lightbeam بروید و آن را به مرورگرتان اضافه کنید. افزونه را با کلیک کردن روی آیکن Lightbeam در گوشه سمت راست بالای مرورگر باز کنید.
حالا یک گراف خالی مشاهده می‌کنید. می‌توانید با مراجعه به چند مورد از سایت‌های محبوبتان به سرعت این گراف را پر کنید. هر سایت با مجموعه ابزارهای رهگیری مربوط به خودش، به این گراف اضافه می‌شود. همچنان که سایت‌های بیشتری را باز می‌کنید، لینک‌های بین آنها رشد می‌کند و به سرعت یک اسپاگتی پیچیده از خطوط به هم پیوسته خواهید داشت! این تصویر به خوبی ابزارهای رهگیری که شما را دنبال می‌کنند، به تصویر می‌کشد.
تنها ایراد این است که در نسخه جدید Lightbeam بر خلاف نسخه قبلی، لوگوهای سایت‌ها وجود ندارد. می‌توانید برای مشخص شدن هر سایت، روی دایره مربوط به آن حرکت کنید اما وجود فاوآیکن سایت‌ها به تشخیص راحت تر آنها کمک می‌کرد.
5. Trackography
Trackography سومین ابزار گرافیکی است که ابزارهای رهگیری را به تصویر می‌کشد. این ابزار توسط نهاد Tactical Technology طراحی شده و یک پروژه اپن سورس است که هدف آن پرده برداری از صنعت پیگیری کاربران در سطح جهان با تصویرسازی از ابزارهای نظارت بر کاربران در سطح اینترنت است.
می توانید برای بررسی موارد زیر از Trackography استفاده کنید:
- چه شرکت‌هایی فعالیت‌های شما را دنبال می‌کنند.
- سرورهای این شرکت‌ها در کدام کشورها قرار دارد.
- سرور سایت‌هایی که بازدید می‌کنید، در چه کشورهایی قرار دارد.
- زیرساخت شبکه مورد نیاز برای دسترسی به این سرورها و شرکت‌های رهگیری در چه کشورهایی قرار دارد.
- اطلاعات بیشتر درباره نحوه برخورد با داده‌های شما از نظر سیاست‌های حریم خصوصی.
در مجموع اگر به دنبال اطلاعات بیشتر درباره جریان رهگیری خودتان در فضای آنلاین در سطح جهان هستید، می‌توانید از Trackography استفاده کنید.
طرز استفاده از Trackography
وارد سایت Trackography شوید. محل میزبان مورد نظرتان را انتخاب کنید. سپس یکی از سایت‌هایی که قصد اتصال به آن را دارید، انتخاب کنید. بلافاصله خطوط ارتباطی نمایان می‌شوند که از میزبان مورد نظر گسترش یافته و مسیر طی شده توسط داده‌های شما و محل‌هایی که داده‌های شما در آنها جریان پیدا می‌کنند، را نشان می‌دهد.
6. Trace My Shadow
Trace My Shadow دقیقاً مشخص نمی‌کند که چه سایت‌های یا ابزارهایی شما را تحت نظر دارند اما یک نمای کلی دقیق و خوب از منشأ رهگیری شما توسط سخت‌افزارها، سیستم عامل‌ها، سرویس‌های موبایلی و آنلاین مختلف فراهم می‌کند.
ایده و دیدگاه کلی این است که می‌توانید با درک منشأ این رهگیری‌ها تغییرات لازم برای مسدود کردن چنین ابزارهایی را انجام دهید. متأسفانه به روز رسانی این ابزار در سال 2019 متوقف شد بنابراین ممکن است بعضی از جزئیات آن قدیمی شده باشند.
با این حال، اطلاعات ارائه شده توسط این ابزار حین بررسی‌های ما کاملاً مناسب و خوب بود و توصیه‌های ارائه شده توسط آن کاملاً به جا و مرتبط بودند. اما بدون شک از سال 2019 تا به امروز ابزارهای رهگیری کاربران در فضای آنلاین تغییر و رشد چشمگیری داشته اند.
طرز استفاده از Trace My Shadow
وارد سایت شده و گزینه Tracking را از منو انتخاب کنید. حالا صفحه را اسکرول کرده و از نوار کناری گزینه‌های دلخواه را اضافه کنید. می‌توانید کار را با مشخص کردن نوع کامپیوتر مورد استفاده تان شروع کنید.
هر زمان که یک دستگاه، اشتراک یا سرویس جدید اضافه کنید، تعداد ابزارهایی که شما را رهگیری می‌کنند افزایش پیدا می‌کند.
چگونه ابزارهای رهگیری را مسدود کنیم؟
امروزه ابزارهای رهگیری و نظارت بر کاربران جزء جدایی ناپذیر اینترنت هستند اما ترکیب شدن آنها در سرویس‌های مختلف دلیلی برای خودداری از پیشگیری و مقابله با این اقدام نیست.
از جمله بهترین ابزارهایی که می‌توانند مانع از رهگیری و نظارت بر کاربران شوند، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- uBlock Origin: ابزارهای رهگیری، سرورهای تبلیغاتی مخرب، بدافزارها و غیره را مسدود می‌کند.
- HTTPS Everywhere: برای حفاظت از داده‌های در حال انتقال شما، پروتکل HTTPS را فعال می‌کند.
- NoScript: اسکریپت‌هایی که در پس زمینه اجرا می‌شوند را مسدود می‌کند.
- Privacy Badger: کوکی‌های ناخواسته و ابزارهای رهگیری را مسدود می‌کند.
- PixelBlock: پیکسل‌های رهگیری در جی میل را مسدود می‌کند.
- Google Activity Controls: اطلاعاتی که گوگل درباره جستجوهای شما ثبت می‌کند را کنترل می‌کند.
- deseat.me: حساب‌های قدیمی شما را با یک کلیک حذف می‌کند.
- Tor Browser: از پروتکل مسیریابی پیازی و قابلیت مسدودسازی اسکریپت برای حفاظت از حریم خصوصی شما استفاده می‌کند.
- DuckDuckGo: به جستجوی اینترنت بدون رهگیری کاربران کمک می‌کند.
گرچه این فهرست کامل نیست اما به شما برای مقابله با ابزارهای رهگیری کمک می‌کند.
چه سرویس‌هایی من را در فضای آنلاین تحت نظر دارند؟
در سال‌های اخیر، بارها شاهد شنیده شدن خبر نقض حریم خصوصی توسط ابزارهای رهگیری بودیم. نام‌هایی مثل فیسبوک، گوگل و آمازون از جمله شرکت‌هایی هستند که بارها چنین قوانینی را نقض کرده اند اما این مشکل محدود به این ابزارها نیست.
نمودار WhoTracksMe که در ادامه مشاهده می‌کنید، درصد ابزارهای رهگیری متعلق به هر شرکت را نشان می‌دهد:
همانطور که مشاهده می‌کنید، گوگل در این زمینه پیشگام است. گوگل بزرگترین شرکت تبلیغاتی جهان است که بیزنس مدل آن وابسته به رهگیری و ثبت فعالیت‌های جهان است در نتیجه قرار گرفتن آن در این فهرست جای تعجب ندارد.
می توانید از قابلیت جدید فیسبوک برای کنترل حریم خصوصی و همچنین قابلیت‌های ارائه شده توسط گوگل برای حفاظت از حریم خصوصی کاربران موبایلی استفاده کنید که در ترکیب با ابزارها و اپلیکیشن‌های معرفی به شما برای حفاظت هر چه بیشتر از حریم خصوصی خودتان کمک می‌کنند.
