ژن چاقی و حساسیت به نشانههای محیطی هر دو در چاقی موثر هستند اما رابطه این دو به خوبی درک نشده است. مقاله اخیر منتشر شده در PNAS نشان میدهد كودكانی كه استعداد ژنتیكی چاقی دارند دارای پاسخ عصبی متفاوت نسبت به غذا و همچنین مراكز پاداش بزرگتر هستند. این دو یافته نشان میدهد که حداقل برخی از زمینههای ژنتیکی برای چاقی با تغییر ساختارهای مغز که به غذا پاسخ میدهند کار میکند.
ژن چاقی چگونه باعث بروز مشکل میشود؟
نویسندگان ۷۸ کودک بین ۹ تا ۱۲ سال را برای مطالعه خود برگزیدند. این شرکتکنندگان از نظر وراثت ژنتیکی مرتبط با چاقی غربالگری شدند. ۱۹ نفر از شرکتکنندگان در معرض خطر بالا قرار گرفتند زیرا آنها دو نسخه از آن ژن را داشتند. ۳۷ نفر فقط یک نسخه داشتند و ۲۲ نفر هیچ نسخهای از آن ژن خاص را نداشتند. هر دو گروه اخیر کمخطر در نظر گرفته شدند. از همه بچهها خواسته شد تا برنامههای تلویزیونی متناسب با سن خود را تماشا کنند که هم با تبلیغات عادی و هم با تبلیغات غذایی قطع میشد.
در وضعیتی که شرکتکنندگان در حال تماشای این برنامهها بودند محققان از MRI عملکردی (fMRI) برای اندازهگیری میزان پاسخگویی مرکز پاداش مغز به تبلیغات غذایی استفاده کردند. آنها با استفاده از تکنیک مقایسه تجزیه و تحلیل واریانس (ANOVA) دریافتند که کودکان مبتلا به ژن چاقی با دیدن تبلیغات تلویزیونی مرتبط با مواد غذایی، بخش مراکز پاداش مغز آنها به طور قابل توجهی فعال میشود. این واقعیت حتی در کودکان با وزن طبیعی که ژن چاقی را داشتند نیز صادق بود.
محققان هنگامی که مستقل از نوع ژن، تفاوت بین کودکان دارای اضافه وزن و کودکان با وزن طبیعی را بررسی کردند ارتباط یکسانی را مشاهده نکردند. به عبارت دیگر هنگامی که ژن چاقی وجود ندارد این آزمایش نمیتواند بین کودکان دارای اضافه وزن و کودکان با وزن طبیعی قابل تشخیص باشد. این یافته نشان میدهد که افزایش فعالیت مراکز پاداش فقط به ژن چاقی و نه به وزن واقعی و یا درصد چربی بدن کودکان مرتبط است.
MRI ساختاری نشان داد که بخشهایی از مرکز پاداش مغز در کودکان دارای ژن چاقی در مقایسه با سایر گروهها به طور قابل توجهی بزرگتر است.
به طور کلی این کار، ارتباط بین یک ژن پرخطر چاقی و افزایش پاسخ پاداش به نشانههای غذایی و همچنین بزرگ شدن مرکز پاداش در مغز را نشان میدهد. این نشان میدهد که پرخوری ممکن است برای کودکان با وزن سالم که این نوع ژن چاقی را دارند یک خطر همیشگی باشد.
