عباس رهامی
فهرست عنوان‌ها
این روزها در حالی که همه دنیا دغدغه گرمایش زمین، تغییرات اقلیمی، آلودگی محیط زیست و تولید محصولات زیست سازگار دارند، بیشتر ما درگیر تأمین امنیت، حفظ سرمایه و تضمین آینده کسب و کارمان هستیم. اگر چه در نگاه اول این دو هیچ ارتباط مشخصی باهم ندارند، ولی با نگاه نزدیک‌تر می‌توان فهمید که کسب و کار سبز می‌تواند به رسیدن به اهداف بلند مدت و کوتاه مدت کسب و کارمان کمک کند. در بیشتر مواقع محصولات سبز و زیست سازگار و کسب و کار سبز فقط یک کلمه بزرگ و دهن پر کن و جذاب است که در عمل تأثیر خاصی نه برای محیط زیست و نه در جذب مخاطب دارد. ولی زمانی که واقعاً با راهکارهای سبز کردن کسب و کار آشنا شوید متوجه می‌شوید که لزومی به انتخاب میان حفظ سیاره سبز و رونق دادن کسب و کارمان نیست، چرا که هر دوی این‌ها می‌توانند در یک مسیر باشند.
کسب و کار سبز از موضوعاتی که است که هر روز طرفداران بیشتری در جهان پیدا می‌کند. حرکت رو به گسترش نجات کره زمین باعث شده که مردم بیشتری به اهمیت زیست سازگاری محصولات و خدمات و شرکت‌هایی که به این شیوه کار می‌کنند پی ببرند و در نتیجه شرکت‌ها هم برای جذب بیشتر رضایت مشتری و بهره‌مندی از این بازار جدید، به کسب و کار سبز روی آورند. شاید فعلاً در ایران کمی اوضاع متفاوت باشد، ولی حتی راه اندازی کسب و کار در اوضاع اقتصادی نه چندان سرحال این روزهای ما هم تا حدی از همین قواعد و قوانین کلی تبعیت می‌کند.
شرکت تحقیقاتی نیلسن (Nilesen) پیش بینی کرده مردم در سال 2021 حدود 150 میلیارد دلار را صرف خرید کالاها یا خدمات کسب و کارهای سبز خواهند کرد. این یعنی در آینده محصولات سبز به‌راحتی فروش خواهند رفت. اصطلاح «سبز» که این روزها به‌عنوان پسوند برای همه چیز استفاده می‌شود معانی مختلفی می‌تواند داشته باشد. ولی به‌طور کلی می‌توان مفهوم «زیست سازگار» را از آن برداشت کرد. این مفهوم برای کسب و کارها مفید است چرا که باعث تأثیر گذاری مستقیم بر روی مخاطب می‌شود.
حفاظت از محیط زیست در فهرست اولویت‌های کمتر شرکتی دیده می‌شود ولی توجه مردم و مشتری‌ها با تأثیرات جانبی خدمات و محصولات شرکت‌ها بر محیط زیست، باعث شده این فروش خدمات و سود کسب و کارها به حفاظت از محیط زیست پیوند بخورد. کسب و کار سبز با پذیرفتن روش‌های جدید به مشتری نشان می‌دهد که به‌سلامت آن‌ها و محیط زیست اهمیت می‌دهد و همراه با آن‌ها در یک جبهه می‌جنگد. نمونه‌های زیادی از شرکت‌های سبز وجود دارد که توانسته‌اند با تولید محصولات جدید یا در اختیار گرفتن روش‌های جدید هم به محیط زیست کمک کنند و هم احترام طیف بزرگی از طرفداران محیط زیست را به دست آورند. کاری که برای یک شرکت غیر سبز سال‌ها زمان می‌برد و انرژی و هزینه بالایی را طلب می‌کند.
به این طریق یک کسب و کار سبز هم به شهرت برند خود کمک می‌کند و هم به بازار رو به گسترشی از مشتری‌ها دست پیدا می‌کند. فرآیندی که یک حرکت برد-برد برای مردم، محیط زیست و شرکت‌ها محسوب می‌شود. ولی چطور می‌توان یک کسب و کار واقعاً سبز داشت؟
اقدامات واقعی و مؤثر انجام دهید تا واقعاً سبز باشید
زیست سازگار بودن یک محصول یا خدمات به‌راحتی قابل جعل کردن نیست. شاید در فضایی که قوانین به‌درستی تنظیم نشده باشند و نظارت ضعیف باشد، تشخیص میان یک کسب و کار سبز واقعی و غیرواقعی دشوار باشد، ولی کلیات ایده زیست سازگار پذیری هم چنان درست است. بهتر است راهکارهای سبز شدن را به همه افراد شرکت آموزش دهید. به این شکل تا جایی که می‌توانید هم از آلوده کردن محیط زیست جلوگیری کنید و هم چهره واقعی از یک کسب و کار سبز را ارائه کنید. لازم نیست قدم‌های بزرگ بردارید. حتی اقدامات کوچک و ساده مثل تفکیک زباله و بازیافت هم به این کار کمک می‌کند. مثلاً ظروف پلاستیکی و یک بار مصرف که آلوده نشدند را در سطل زباله نیندازید. همین طور کارتن و مقوا و کاغذ.
بنابراین در قدم اول بد نیست یک آموزش کلی در مورد زباله‌های قابل بازیافت و غیرقابل بازیافت داشته باشید. مثلاً اینکه برخی زباله‌ها مثل کارتون یا کاغذ با آن که به‌طور کلی قابل بازیافت در نظر گرفته می‌شوند، ولی به دلیل کثیف شدن یا آلوده شدن به مواد دیگر، عملاً قابل بازیافت نیستند. با محدود کردن فهرست مواد قابل بازیافت هم در وقت صرفه جویی می‌کنید و هم بازیافت را به مؤثرترین و پر بازده‌ترین شیوه انجام می‌دهید. به این شکل بدون صرف هزینه و زمان خاصی و صرفاً باکمی آموزش می‌توانید از یک نظر کسب و کار سبز داشته باشید.
سبز کردن فرآیند تولید محصول یا خدمات
همیشه بخشی از فرآیندهایی که به‌صورت روزمره در شرکت انجام می‌شود را می‌توان به شیوه‌ای سبزتر و بهتر انجام داد. فرقی نمی‌کند که در حال تولید جدیدترین محصولات روز هستید یا خدماتی ساده و روزمره را به عهده گرفته‌اید. اگر دقیق شوید و فرآیندهایی که انجام می‌شود را بررسی کنید احتمالاً فرآیندهایی را پیدا می‌کنید که می‌توانند بهینه‌تر و سبزتر انجام شوند. این تغییرات می‌تواند به‌سادگی تغییر شیوه حمل و نقل و کاهش انتشار دی اکسید کربن و کمک به پاکیزگی بیشتر هوا باشد یا به پیچیدگی تغییر کامل تولید یک محصول که بازدهی تولید را بالاتر ببرد. به این صورت با مصرف کمتر مواد اولیه عملاً به کاهش نرخ مصرف منابع کره زمین کمک کرده‌اید. در این میان شاید بالا بردن بازدهی مصرف انرژی و صرفه جویی، ساده‌ترین روش باشد.
روش‌های زیادی برای ایجاد یک کسب و کار سبز وجود دارد. شاید این اقدامات یک به یک چندان مؤثر به نظر نرسند ولی اگر تأثیر همه آن‌ها را باهم جمع کنید، متوجه تفاوت‌های زیاد یک شرکت سبز و غیر سبز می‌شوید. وقتی کسب و کارتان را زیست سازگار کردید، قطعاً باید این موارد را در تبلیغات شرکت و یا محصول بگنجانید. این تبلیغ هم به فروش شما کمک می‌کند و هم مشوقی است برای پیوستن شرکت‌های دیگر به این حرکت.
معیارهایی برای موفقیت کسب و کار سبز داشته باشید
هر چه مردم به محیط زیست و حفاظت از آن اهمیت بیشتری دهند، یک کسب و کار سبز موفقیت بیشتری کسب می‌کند. شاید سخت‌ترین بخش راه اندازی یک کسب و کار سبز در تعیین معیارها و مشخص کردن میزان تأثیر گذاری سبز بودنش در سودهی کلی باشد. اگرچه بخش بازاریابی و داده‌های فروش و … می‌تواند مشخص کند که مثلاً کمپین تبلیغاتی چقدر به فروش کمک کرده است، ولی تأثیرات کلی و گسترده زیست سازگار بودن شرکت به این سادگی قابل محاسبه نیست.
برای آن که از سود ده بودن این حرکت و میزان اثر گذاری آن خاطر جمع شوید، باید معیارهای مشخصی برای آن تعیین کنید. مثلاً می‌توانید میزان مشارکت اجتماعی را به‌عنوان معیار و هدف تعیین کنید. به این ترتیب با محاسبه تأثیر گذاری میزان بازخورد و مشارکت مشتری‌ها، شهرت برند و … می‌توانید تخمینی از سود ناشی از زیست سازگاری شرکت داشته باشید.
اگرچه زیست سازگاری و محیط زیست از موضوعاتی است که در کشوری مثل ایران کمتر به‌صورت جدی به آن پرداخته شده است، ولی تأثیرات مثبت آن بر روی جذب مخاطب و کسب و کار غیرقابل انکار است. اگرچه محصولات سبز زیادی در ایران تولید نمیشود، ولی مردم آشنایی نسبتاً قابل قبولی با چنین مباحثی دارند. در نتیجه یک کسب و کار سبز می‌تواند راهی مناسب و برد-برد برای تبلیغات هم محسوب شود. البته به‌شرط آن که تبلیغات سبز بودن محصول جعلی نباشد که در این صورت تأثیرات منفی از دست دادن اعتماد مشتری به میزان قابل توجهی بیشتر از تأثیرات مثبت آن خواهد بود.
منبع: entrepreneur
