ناسا : ما به قمر اروپا می رویم !

اروپا نام یکی از شصت و دو ماهِ سیاره مشتری است. این ماه در سال ۱۶۱۰ میلادی توسط گالیله کشف شد.

نقشه‌برداری جهانی از نقش‌های دایروی بر روی اقیانوس یخ‌زده قمر اروپا دانشمندان را از گمان‌های پیشین دور نمود. این نقش‌ها کمان‌هایی به عرض ۴۰ کیلومتر هستند که تا صدها کیلومتر گسترده شده‌اند. این نقش‌ها معمای جدید قمر پیچیده شده در لفافه یخ هستند.

یکی از این برآمدگی‌ها توسط نگاه اجمالی ویجر در مدت عبور خود از کنار سامانه سیاره مشتری در سال ۱۹۷۹ ثبت شده بود. هنگامیکه سفینه فضایی گالیله در سال ۱۹۹۶ به قمر اروپا رسید، تصاویر جدیدی را از چندین برآمدگی عجیب برای ما ارسال نمود. فضاپیمای افق‌های نو نیز در تهیه و تکمیل نقشه سطح این قمر، با گذر از کنار سیاره در سال ۲۰۰۷، به دانشمندان کمک شایانی نمود.

در نتایجی که در پانزدهم ماه می‌در مجله طبیعت (نیچر) منتشر شد، تیمی از دانشمندان به سرپرستی دکتر پائول اسچنک از انستیتو ماه و سیاره‌شناسی هوستون تگزاس، با مشارکت دکتر ایسامو ماتسویاما از موسسه کارنگی واشنگتن و دکتر فرانسیس نیمو از دانشگاه کالیفرنیا، کشف نمودند که این نقش‌ها از نزدیکی دو الگوی دایروی با عرض چند صد کیلومتر شکل گرفته‌اند. ین دایره‌ها کاملاً در جهت دیگر قمر اروپا قرار گرفته‌اند امّا به طرز عجیبی از استوای اروپا و محور اروپا-مشتری جابجا و باعث ایجاد الگوی غیرمعمولی در منظومه شمسی شده‌اند. جستجو برای کشف منشأ این الگو و نقش‌ها ساده نیست. گردش ناهمگام پوسته یخی به همراه جزر و مد شدید (با تغییراتی به بلندی ۳۰ متر در هر دوره) از عوامل قابل استناد برای بیشتر پدیده‌های مشاهده شده بر روی این قمر بوده‌اند امّا پدیدهٔ اخیر با این دلایل قابل توجیه نیست. عامل سومی به نام قطب سرگردان به تازگی ارائه گشته‌است که سعی در توضیح این پدیده داشته ولی تا کنون نتوانسته پیش بینی قابل قبولی را ارائه دهد.

در مکانیزم قطب سرگردان، پیشنهاد می‌گردد که پوسته یخی خارجی اروپا می‌تواند در زمانی‌که هسته یخی غول‌پیکر به گردش عادی خود ادامه می‌دهد، به آهستگی تغییر زاویه تمایل دهد. دمای کم قطب می‌تواند باعث ضخیم شدن پوسته یخی و حرکت انحراف قطبی شود. هنگامیکه گروه محققان میدان تنش‌های قطبی مشابه با مدل پیشنهادی و مشاهدات پیدا نمودند، از تطابق سایر الگوهای خطی دیگر سطح قمر نیز متعجب شدند.

اسچنک بیان نمود: «الگوهای شکستی اروپا بیش از نقشه پیشنهادی ارائه شده متقارن بوده و این موضوع ما را به فکر واداشته‌است. هنگامیکه سناریوی قطب سرگردان، تطبیق قابل توجهی را نسبت به سایر مدل‌ها از خود نشان داد، ناگهان الگو و رفتار سایر عوارض و پستی‌بلندی‌های این قمر نیز در الگویی متقارن و جهانی خود را نمایان ساخت و بر نقشه پیشنهادی تطبیق یافتند.»

این یافته‌ها در مجله طبیعت (نِیچِر) منتشر شده که اولین مدرک برای مدل‌سازی و درک تحولات در ایجاد پدیده قطب سرگردان اروپا است. امّا توضیح الگوهای مشاهده شده در عوارض سطحی اروپا، که خود نیازمند وجود تغییراتی بزرگ در تمایل مداری این قمر است، شرط جدا بودن پوسته بیرونی و هسته یخی توسط یک لایه مایع را نیز در دل خود دارد.

نتایج حاصل از تحقیقات زمین‌شناختی گالیلو از قمر اروپا به ما نشان می‌دهد که به احتمال بسیار قوی، این قمر دارای اقیانوس آب است. این مدرک جدید مشکل جدا بودن پوسته از هسته یخی را تا حد زیادی حل نمود.

آزانس هوا و فضا ی ایالات متحده ( ناسا ) امروز رسما اعلام نمود اولین ماموریت قمر اروپا به صورت رسمی وارد مرحله توسعه شده است .

جان گرانسفیلد عضو هیدوت مدیره علمی ناسا در واشنگتن بیان داشت :

ما در حال برداشتن قدم های هیجان انگیزی به سمت بافتن زندگی در خارج از زمین هستیم . مطالعه اروپا ما را با سرنخ های وسوه انگیزی در مورد یافتن حیات و پاسخ دادن به یکی از عمیق ترین سوالات بشریت مواجه ساخته است .