همواره مردم از سرمایه گذاری برای حفظ سرمایه و کسب بازدهی مطلوب استفاده می‌کنند. سرمایه گذاری روش‌های مختلفی دارد و هر فرد با توجه به اهداف سرمایه‌گذاری خود، می‌تواند یکی از روش‌های سرمایه گذاری را انتخاب کند.

سرمایه گذاری در بورس یکی از روش‌های سرمایه گذاری است که همانند سایر روش‌های سرمایه گذاری ریسک‌های خاص خود را دارد. برای حفظ اصل سرمایه و کسب بازدهی مطلوب بهتر است افراد با ریسک‌های موجود و نحوه مدیریت ریسک آشنایی داشته باشند. در ادامه برای آشنایی بیشتر با دو مفهوم مهم ریسک و بازده در سرمایه گذاری، به شرح این دو مورد می‌پردازیم.

ریسک و بازده

ریسک در واقع، اختلاف میان میزان بازده واقعی و بازده مورد انتظار است. هنگامی که صحبت از ریسک یک دارایی می‌شود، در واقع، میزان تغییراتی که ممکن است در آینده در ارزش دارایی ایجاد شود، مد‌نظر است.
ریسک و بازده در سرمایه گذاری دو عضو جدایی‌ناپذیر از هم هستند. در واقع به این صورت عنوان می‌شود که هر چه یک سرمایه گذاری ریسک بالاتری داشته باشد، احتمالا می‌تواند بازدهی بیشتری نیز به همراه داشته باشد.

لازم به ذکر است که در هنگام بررسی بازده باید به دو مفهوم بازده مورد انتظار و بازده تحقق یافته نیز توجه شود. بازده مورد انتظار به مقدار بازده‌ای که در مدت زمان مشخص، سرمایه گذار “انتظار” دارد آن را بدست آورد و بازده “تحقق یافته” در واقع به بازده‌ای که فرد سرمایه‌گذار بعد از مدت زمان مورد نظر خود کسب می‌کند، گفته می‌شود.

در حالت کلی افراد از نظر میزان ریسک‌پذیری به سه گروه دسته‌بندی می‌شوند که دسته اول افرادی هستند که توقع بازدهی بالایی دارند و معمولا سرمایه‌گذاری با ریسک بالا را انتخاب می‌کنند که به این دسته افراد ریسک پذیر گفته می‌شود.

دسته دوم افرادی هستند که تمایلی به پذیرش ریسک ندارند و به میزان مشخصی از بازدهی راضی هستند که با عنوان افراد ریسک گریز شناخته می‌شوند. استفاده از روش‌های سرمایه گذاری با ریسک کم مانند سپرده بانکی و صندوق‌های درآمد ثابت و … برای این دسته از افراد بسیار مناسب است. دسته سوم نیز افرادی هستند که در واقع بین دو دسته قبلی قرار می‌گیرند.

چگونه می‌توان ریسک را ارزیابی کرد؟

افراد برای اینکه بتوانند بازدهی مطلوب‌تری را در سرمایه‌گذاری های بورسی خود کسب کنند نیاز است که در وهله‌ی اول با مدیریت ریسک در بورس ریسک آشنا شوند. برای ارزیابی ریسک، طی کردن سه مرحله زیر لازم است:

شناسایی ریسک: مرحله اول برای ارزیابی ریسک، شناسایی نوع ریسک و سپس بررسی میزان قابلیت کنترل آن ریسک است.

میزان تاثیر: در این مرحله بعد از شناسایی ریسک، نیاز است که افراد میزان اهمیت آن‌ ریسک‌ها را ارزیابی کنند و سپس ریسک‌های پیش‌بینی شده را بر اساس میزان احتمال رخ دادن آن مرتب کنند.

تعیین استراتژی: بعد از طی کردن دو مرحله فوق، لازم است که افراد استراتژی‌های مد نظر خود را برای مدیریت ریسک مشخص کنند.

ریسک‌های سیستماتیک و ریسک‌های غیر سیستماتیک

ریسک‌های سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب، قابل پیش‌بینی و حذف نیستند و بر روی تمام بازار تاثیر می‌گذارند، از ریسک‌های سیستماتیک می‌توان به وقوع جنگ، تحریم، زلزله و حتی سیاست‌های اقتصادی کشور مانند تورم و نرخ بهره و …. اشاره کرد.

ریسک‌های غیرسیستماتیک مانند تاثیر عوامل درونی یک شرکت بر روی قیمت سهام‌ آن، جزو ریسک‌های قابل کنترل دسته‌بندی می‌شوند. این نوع ریسک را می‌توان با استفاده از استراتژی‌های مختلف کنترل و مدیریت کرد.

مدیریت ریسک در بورس

افراد برای رسیدن به بازده مورد انتظار در سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک در بازار سرمایه، نیاز است که موارد زیر را مورد توجه قرار دهند.

آشنایی با روش‌های تحلیل بازار سرمایه

اولین قدم برای شروع فعالیت مستقیم در بازار بورس، این است که افراد با انواع روش‌های تحلیل آشنایی داشته باشند تا بتوانند زمان مطلوب برای خرید و فروش یک سهم را پیش‌بینی کنند. استفاده از تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و تابلوخوانی در این گام بسیار موثر است.

تعیین حد سود و زیان

با توجه به اینکه بازدهی هیچ سرمایه گذاری قطعی نیست، لازم است که افراد برای معاملات خود حد سود و زیان را مشخص کنند. تعیین حد سود و زیان مناسب، می‌تواند از ضررهای جبران ناپذیر در معاملات جلوگیری کند.

تنوع در سبد سرمایه‌گذاری

بهتر است تا افراد تمام سرمایه خود را در یک دارایی خاص سرمایه گذاری نکنند و یک سبدی متشکل از دارایی‌های مختلف شامل سهام، صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های طلا و … تشکیل دهند. این روش می‌تواند به مدیریت ریسک در بازار سرمایه کمک کند.

استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری

یکی از روش‌های مدیریت ریسک برای گروهی از افراد که زمان یا دانش کافی برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس و مدیریت سرمایه خود را ندارند، استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.
صندوق‌های سرمایه گذاری به این صورت عمل می‌کنند که افراد دارایی‌های خرد و کلان خود را در اختیار صندوق‌ها قرار می‌دهند تا به صورت تخصصی و تحت نظر مدیریت حرفه‌ای و با نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار، برای آن‌ها در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری شود.