مهرناز شهریاری
فهرست عنوان‌ها
نقش رهبری در سازمان چیست؟ شرکت‌ها وابستگی زیادی به تیم‌های متنوع و چند شاخه‌ای دارند که قابلیت‌های جمعی زنان و مردان، اشخاص با زمینه‌های فرهنگی مختلف و کارگران جوان و سالخورده را ترکیب می‌کنند. اما ترکیب قابلیت‌ها یا قرار دادن افراد مختلف در یک گروه تضمین کننده‌ی عملکرد عالی نخواهد بود بلکه نیازمند به رهبری حسابگر است؛ نوعی از رهبری که باعث می‌شود اعضا تیم نسبت به احترام، انصاف و ارزشی که برایشان قائل هستند اطمینان پیدا کرده و حس تعلق، اعتماد و انگیزه را تجربه کنند.
حسابگر بودن تنها روی تیم‌ها تأثیر نمی‌گذارد بلکه نقش رهبری در سازمان را مشخص می‌کند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این عامل نقش مستقیمی در رشد عملکرد دارد. بر اساس گزارش‌ها تیم‌های دارای رهبران حسابگر، ۱۷٪ پیشرفت عملکردی بیشتر، ۲۰٪ تصمیم‌های بهتر و ۲۹٪ همکاری بیشتر را نشان می‌دهند. علاوه بر این، ۱۰٪ رشد درک حسابگری، یک روز در سال به حضور هر کارمند در محل کار می‌افزاید و تعداد غیبت‌های آنها را کم می‌کند.
آیا رهبران با انجام اقداماتی خاص می‌توانند حساب شده تر عمل کنند؟ برای پاسخ به این سؤال، بیش از ۴۱۰۰ کارمند را مورد بررسی قرار دادیم، با آن‌هایی که حسابگرتر بودند مصاحبه نموده و ادبیات پژوهشی در حوزه مدیریت را مرور کردیم. در این مطالعه، ۱۷ مجموعه رفتار را شناسایی و آنها را در شش قرار دادیم. همه دسته‌ها از اهمیت و تأثیر یکسانی برخوردار هستند. سپس ابزار ارزیابی ۳۶۰ درجه‌ای را در اختیار شرکت کننده‌ها قرار دادیم که با استفاده از آن، به وجود این ویژگی‌ها در رهبران نمره بدهند. این ابزار توسط ۳۵۰۰ ارزیاب جهت سنجش بیش از ۴۵۰ رهبر بکار گرفته شده است. نتایج این ارزیابی‌ها شفاف هستند.
شش ویژگی یا رفتار وجود دارد که رهبران حسابگر را از سایرین متمایز می‌کند و نقش رهبری در سازمان را نشان می دهد:
- تعهد آشکار: آنها نسبت به تنوع‌ها تعهد دارند، در برابر چالش‌های موجود می‌ایستند، جوابگو هستند و تنوع و حسابگری را در اولویت قرار می‌دهند.
- تواضع: با قابلیت‌های خود مغرور نمی‌شوند، اشتباهات را می‌پذیرند و فضایی برای ایفای نقش دیگران ایجاد می‌کنند.
- آگاهی از تعصب و غرض ورزی: آنها از نگرش‌های کورکورانه و نوسان‌ها در سیستم آگاهند و سخت تلاش می‌کنند تا اطمینان از شایستگی را شکل دهند.
- کنجکاوی درباره دیگران: آنها ذهن باز و کنجکاوی زیادی درباره دیگران دارند، بدون قضاوت به سایرین گوش می‌دهند و دلسوزانه برای شناخت اطرافیان خود تلاش می‌کنند
- هوش فرهنگی: آنها به فرهنگ دیگران توجه دارند و در صورت لزوم آن را به کار می‌گیرند.
- همکاری مؤثر: آنها باعث رشد دیگران می‌شوند، به تفاوت افکار و امنیت روانی توجه دارند و بر همبستگی تیم متمرکز هستند.: این رفتارها می‌توانند آشکار باشند، درست شبیه به آن‌هایی که در رهبری خوب اهمیت دارند. اما تفاوت میان ارزیابی و رشد رهبری خوب و رهبری حسابگرانه در سه نگرش خاص وجود دارد.
ابتدا اینکه بیشتر رهبران حاضر در مطالعه از این امر مطمئن نبودند که آیا دیگران آنها را رهبرانی حسابگر می‌دانند یا نه. مهم‌تر اینکه تنها یک سوم (۳۶٪) خود را دارای ظرفیت‌های رهبری حسابگر دانستند، یک سوم دیگر (۳۲٪) نمره بالایی به قابلیت‌های خود دادند و یک سوم باقیمانده (۳۳٪) نمره پایینی به قابلیت‌های خود دادند. نکته مهم دیگر این است که به ندرت مدیران یا رهبرانی مطمئن به رفتارهای تاثیرگذار بر نمره دهی را دیدیم.
دوم، تلقی شدن به عنوان رهبری حسابگر را با محاسبه میانگین نمرات اعضا مشخص نمی‌کنند، بلکه با توزیع نمرات ارزیاب‌ها یا نمره دهندگان این کار را انجام می‌دهند. برای مثال، کافی نیست که نمره دهندگان بپذیرند رهبری با تمام وجود تفاوت‌ها را پذیرفته و حسابگر باشد. با استفاده از طیف پنج نمره‌ای (از بسیار موافقم تا بسیار مخالفم)، نمره میانگین می‌تواند اشاره به موافقت عده‌ای در کنار مخالفت عده‌ای دیگر داشته باشد. برای تبدیل شدن به رهبری حسابگر، شخص می‌بایست اطمینان پیدا کند که همه موافق یا مخالف رفتار منصفانه و محترمانه، ارزش قائل شدن از سوی مدیریت برای آنها و درک حس تعلق و امنیت روانی هستند.
سوم، رهبری حسابگرانه ارتباطی با اقدامات بزرگ ندارد، بلکه به اقدامات و نظرها در مقیاس کوچک مربوط می‌شود. با مقایسه بازخورد کمی مرتبط با حسابگرترین مدیران (۲۵٪ بالا) و مدیرانی با کمترین سطح حسابگری (۲۵٪ پایین) در نمونه‌مان، پی بردیم که رهبری حسابگرانه ملموس است و هر روز وجود دارد. پاسخ‌های به دست آمده از ارزیابی‌ها نشان دهنده برخی از رفتارهای ملموس رهبران حسابگر در این مطالعه است.
اشتراک گذاری نقاط ضعف شخصی: این رهبر بدون شرمندگی درباره چیزهایی که نمی‌داند سؤال می‌پرسد. او رفتار کاری آزادانه‌ای دارد. به دیگران سخت نمی‌گیرد، اجازه حرف زدن و مطرح کردن دیدگاه‌ها را به دیگران می‌دهد.
با تفاوت‌های فرهنگی آشنا می‌شود: این رهبر زمانی را به شناخت و یادگیری رشته‌ها(اصطلاحات، رسوم، علایق و غیره) و بنیان‌های فرهنگی اختصاص می‌دهد.
اعضا تیم را می‌شناسد: این رهبر سرپرستی بیش از ۱۰۰ نفر را بر عهده دارد اما نام و مسئولیت هر یک از آنها را می‌داند.
موارد زیر برخی از رفتارهای رهبران کمتر حسابگر را نشان می‌دهند:
سایرین را محدود می‌کند: می‌تواند امکان حضور اطرافیانش در جلسات یا شرکت در گفتگوها را محدود کند.
به علاقمندی های خود توجه دارد: کار را به عده‌ای مشخص واگذار می‌کند، بار کاری ناپایداری را ایجاد می‌کند. اعضا نیاز به فرصت‌هایی برای اثبات خود دارند.
نداشتن ایده‌های مختلف: این رهبر دیدگاهی مشخص درباره موضوعات خاص دارد. گاهی پیدا کردن دیدگاهی جایگزین برایش آسان نیست. او ارائه دیدگاههای دیگر از سوی کارکنان در رابطه با روبرویی با چالش را ریسک می‌داند.
آنچه که رهبران می گویند و انجام می‌دهند تأثیر زیادی بر سایرین دارد این به خوبی نقش رهبری در سازمان را نشان می دهد، اما پژوهش ما نشان می‌دهد که این تأثیر زمانی بیشتر هم می‌شود که آنها تیم‌های مختلفی را هدایت می‌کنند. اقدامات و حرف‌های رهبران و بی توجهی بیش از حد آنها به رفتارهای دیگران می‌تواند وضعیت را وخیم‌تر کند. خلق فرهنگی حسابگرانه کاری سخت و نیازمند تلاش بسیار است، این فرایند با افزایش توجه رهبران به گفته‌ها و اقدامات روزمره خود و اصلاح آنها در صورت لزوم آغاز می‌شود. در ادامه چهار روش شروع کار برای رهبران را مطرح می‌کنیم.
داشتن تصویری از رهبری حسابگرانه خود:
به دنبال این بازخورد باشید که آیا از نظر افراد متفاوت از خودتان حسابگر هستید. این کار به شناخت نقاط قوت، ضعف و حوزه‌های پیشرفتتان کمک می‌کند. علاوه بر این نشانه‌ای از اهمیت تنوع و حسابگری از طرف شما خواهد بود. ترتیب دادن جلساتی با هم تیمی‌ها در رابطه با اینکه چطور از نظر آنها حسابگر تلقی شوید نیز مهم است و پیامی برای آنها به همراه خواهد داشت.
شفاف بودن:
توضیحی شفاف از دلیل اهمیت حسابگر بودن در کار و برای خود را ارائه بدهید. برای مثال، داستان‌های شخصی خود را در کنفرانس‌ها و جلسات با دیگران به اشتراک بگذارید.
جستجوی تفاوت‌ها:
فرصت صحبت را به دیگران بدهید، از افراد مختلف دعوت کنید تا نظر بدهند و شبکه‌ای بزرگتر را بسازید. برای مثال، فرصت‌هایی برای کار با تیم‌های چندرشته ای ایجاد کنید تا تنوع بیشتری به دست آید.
تأثیر خود را بررسی کنید:
به دنبال سیگنال‌هایی باشید که تأثیر مثبت شما ( نقش رهبری در سازمان ) را نشان می‌دهند. آیا الگوی دیگران شده‌اید؟ آیا گروه متنوعی از افراد دیدگاههای خود را با شما به اشتراک می‌گذارند؟ آیا همکاری بیشتری میان افراد وجود دارد
از مشاور مطمئنی بخواهید تا بازخوردی از حوزه‌های کاری را به شما ارائه بدهد این می تواند تاثیر خوبی در نقش رهبری در سازمان داشته باشد. چیزهای بیشتری است که باید در رابطه با تبدیل شدن به رهبری حسابگر یا افزایش تنوع تیم یاد بگیرید اما امری آشکار وجود دارد: رهبرانی که مدیریت حسابگرانه را اعمال می‌کنند و با تلاش سعی در رشد قابلیت‌های خود دارند، نتایج را عملکرد بهتر تیم‌های متنوع خود خواهند دید.
