هیچ چیزی بدتر از این نیست که گوشی یا لپتاپ شما، شارژ را نگه ندارد. وقتی باتری خراب شود، دستگاه شما نمی‌تواند کارایی گذشته را داشته باشد یا در برخی موارد کاملا بلااستفاده می‌شود. به نظر شما چه عواملی باعث تخریب باتری خواهد شد و چه روش‌هایی برای جلوگیری از خراب شدن باتری وجود دارد؟
همه ما خراب شدن باتری را تجربه کردیم، اما این اتفاق چیزی نیست که یک شبه اتفاق بیفتد و وقتی متوجه خراب شدن باتری می‌شوید که خیلی دیر شده و گوشی شما در تمام روز شارژ نمی‌شود، یا لپتاپ شما 30 دقیقه هم بدون شارژر، روشن نمی‌ماند. در برخی موارد، شاید شما باتری را مشکل ندانید و به سراغ یک برنامه خاص بروید و آن را به بهانه اینکه باتری شما را استفاده می‌کند، پاک کنید.
شما می‌توانید باتری خراب را با باتری جدید تعویض کنید ولی هزینه این کار نیز گران و در برخی موارد ممکن است باعث زیان شود (تعویض باتری اصلی به جای باتری تقلبی). کمتر از نیمی از کاربران گوشی و تبلت، و حدود یک سوم از دارندگان لپتاپ، به جای تعمیر دستگاه‌های خود، دستگاه جدید می‌خرند. دیگر افراد نیز از دستگاه خود بهترین استفاده را کرده و آن‌ها را تعمیر می‌کنند. بنابراین اگر تعمیر یا تعویض باتر‌ٰی برای شما کار دشواریست، چه عواملی باعث خواهد شد تا از باتری دستگاه‌های خود بیشترین بهره را ببرید؟
همه باتریها شبیه هم نیستند
چندین نوع باتری وجود دارد و هر نوع از این باتریها عملکرد متفاوتی دارند. کنترل تلویزیون شما احتمالا دارای چند باتری قلیایی یا روی-کربنی است. این گونه از باتریها بسیار ارزان و یکبار مصرف بوده و به راحتی قابل تعویض هستند. وقتی صبح ماشین خود را روشن می‌کنید، باتری خودرو شما از سرب و اسید ساخته شده و همین باعث روشن شدن ماشین شما خواهد شد. این نوع از باتریها گران و بادوام هستند و حتی در شرایط چالش برانگیز و سخت نیز حدود چند سال طول عمر مفید دارند.
برخلاف باتریهای قلیایی یا اسیدی که تقریبا در طول چندین دهه تغییری در خود ندیدند، روی باتریهای لیتیوم آیون تمرکز زیادی شده و توسعه و پیشرفت زیادی را تجربه کردند. باتریهای لیتیوم آیون به دلیل وزن سبک خود و قابلیت نگهداری انرژی بیشتر، استفاده بیشتری خواهد شد؛ به همین دلیل است که آن‌ها را در گوشی، لپتاپ و دستگاه‌های بازی قابل حمل نیز استفاده می‌شود.
شارژ زیاد از حد برای باتری سم است
شارژ بیش از حد، خطرناک‌ترین کاری است که می‌توانید با باتری لیتیوم آیون انجام دهید. در بدترین حالت، ممکن است دستگاه شما آتش گرفته یا منفجر شود. عملکردهای ایمنی با جلوگیری از انتقال انرژی بیشتر به باتری «شارژ شده»، از شارژ بیش از حد باتری گوشی شما جلوگیری می‌کند. اما در برخی موارد ممکن است عملکردهای ایمنی از کار بیفتند. گرچه این خرابی‌ها رایج نیست، اما همچنان می‌تواند به گوشی شما آسیب برساند.
مسئله مهم‌تر اینجاست که وقتی گوشی شما مدت زیادی را در حالت «شارژ کامل» باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر گوشی شما زمان زیادی را در وضعیت شارژ کامل باشد، باتری لیتیوم آیونی را خورده و طول عمر کلی آن را کاهش می‌دهد. سادگی به شارژ زدن گوشی قبل از خواب و بیدار شدن با باتری 100 درصد، هزینه دارد و به ضرر شماست.
اپل و گوگل این مشکل را شناسایی کرده و راه‌حلی را در نظر گرفته‌اند. سیستم‌های شارژ تطبیقی، زمان‌هایی که تمایل به شارژ گوشی خود دارید را ثبت کرده و با داشتن این اطلاعات، گوشی شما قبل از بیدار شدن شما، تا 100 درصد شارژ نخواهد شد و باتری را تا 80 درصد شارژ می‌کند.
تکنولوژی شارژ تطبیقی (Adaptive charging) هنوز رایج نشده و اگر گوشی قدیمی یا جدیدی دارید که فاقد این ویژگی است، سعی کنید مدت زمان اتصال به شارژر را محدود کنید.
خالی شدن کامل باتری
بیشتر شرکت‌های سازنده گوشی‌ها، برای جلوگیری از تخلیه کامل باتری لیتیوم آیون، همانند شارژ بیش از حد، محافظ‌هایی را در نظر می‌گیرند. “تخلیه کامل” باتری می‌تواند به طور جدی به باتری شما آسیب برساند. نکته مثبت اینجاست که اگر گوشی شما بر اثر نداشتن شارژ خاموش شود، به احتمال زیاد چند درصد از شارژ باتری آن باقی مانده است.
باتری استفاده نشده و یا در انبار به مرور شارژ خود را از دست می‌دهد. باتریهای لیتیوم آیون بهتر از سایر باتریها، خیسی خود را نگه می‌دارند، اما همچنان هر ماه حدود 2 درصد عمر مفید را از دست می‌دهند. عملکرد ایمنی که از شارژ بیش از حد باتری شما جلوگیری می‌کند، هر ماه حدود 3 درصد از عمر باتری را نیز تخلیه می‌کند.
بنابراین اگر یک گجت شارژ نشده دارید و تصمیم دارید آن را برای چند ماه در کشو بیندازید، ممکن است دفعه بعد که از آن استفاده می‌کنید، به باتری جدید نیاز داشته باشد.
حرارت بیش از حد
محدوده دمای ایمن یک باتری لیتیوم آیونی بین 20- درجه سانتیگراد تا 60 درجه سانتیگراد است. برای از بین بردن باتری خود باید از این محدوده دما فراتر بروید. هرچه زمان بیشتری در دمای نامطلوب بماند، تاثیر بیشتری در عملکرد باتری شما خواهد شد.
روش‌های زیادی برای دور نگه داشتن گوشی خود از این دماهای خطرناک وجود دارد. اگر در مناطق سردسیر زندگی می‌کنید، احتمال زیادی وجود دارد که در برخی از روز‌های سال به زیر 20- درجه برسد و یا در مناطق گرمسیر زندگی می‌کنید که تحمل این دما در یک روز بسیار فراتر از حد انسان و باتری باشد.
به غیر از طبیعت، انجام کار سنگین و فشار آوردن به گوشی یا لپتاپ، به راحتی می‌تواند دمای باتری را بالا ببرد. همچنین کثیف شدن فن‌های لپتاپ یا قرار دادن آن روی سطحی که دریچه‌‌های تهویه هوا را بپوشاند، می‌تواند دمای دستگاه را بالا ببرد. اکثر دستگاه‌ها وقتی تا حد مشخصی گرم شوند، به صورت خودکار خاموش می‌شوند، اما این امر مانع از گرم شدن آن نخواهد شد و دستگاه را فورا خنک نمی‌کند. به یاد داشته باشید، باتری شما مصرف بیشتری در دمای بسیار بالا یا بسیار پایین داشته و آسیب بیشتری به باتری وارد می‌شود.
شما قادر به جنگ با زمان نیستید
اگرچه باتریها فاقد قطعات متحرک هستند، استفاده مکرر از آن‌ها باعث فرسودگی آن‌ها می‌شود. باتریهای لیتیوم آیونی معمولا بین 300 تا 500 بار شارژ دوام می‌آورند. با این وجود، باتری در پایان عمر خود به طور کامل “بلااستفاده” نخواهد شد، اما شاهد کاهش شدید سطح عملکرد خواهید بود. باتری شما انرژی زیادی را ذخیره نکرده و به اندازه سابق انرژی تولید نمی‌کند.
از باتری خود بهترین استفاده را کنید
چه کاری می‌توانید برای استفاده بهتر از باتری خود انجام دهید؟ بهترین گزینه برای اینکار، مدیریت مصرف باتری گوشی شماست. بنابراین باید باتری خود را کمتر شارژ کنید. نکته مثبت اینجاست که باتری شما به مراتب کمتر تمام شود تا مدت زیادی دوام خواهد آورد. با این تفاسیر، مدیریت باتری شما ممکن است دردسر بیشتری نسبت به تعویض باتری یا خود دستگاه داشته باشد.
مطمئن شوید که دستگاه شما همیشه در شارژ نیست و اگر مي‌خواهید آن دستگاه را برای مدت طولانی استفاده کنید، مطمئن شوید که شارژ مناسب در آن است. اگرچه شارژ کردن گوشی در حین خواب راحت است، اما در صورت نداشتن سیستم شارژ تطبیقی، می‌تواند به دستگاه آسیب بزند. شارژرهای فست شارژ بسیار رایج‌تر بوده و می‌تواند در کمترین زمان گوشی شما را شارژ کند، بنابراین عادت به شارژ گوشی به مدت یک ساعت در شب، یا شارژ کردن آن هنگام بیدار شدن برای سر کار، ممکن است عمر باتری شما را بیشتر کند.
با توجه به دما، باتریها می‌توانند در دمای بالاتری نسبت به انسان‌ها مقاومت کنند، بنابراین تنها نگه داشتن دستگاه در کنار خود، بسیاری از مشکلات را حل می‌کند. شما می‌توانید تا حد امکان از باتری خود محافظت کنید اما با انجام چند مورد از مراحل بالا، می‌توانید استفاده بسیار بیشتری از باتری و دستگاه خود ببرید.
