پیدا نشدن متان در جو مریخ و تعجب دانشمندان!

به نظر می‌آید دانشمندان با راز جدیدی در مورد مریخ مواجه شده اند. آن‌ها سال‌ها قبل رد گاز متان را بر روی سیاره سرخ تشخیص داده بودند. این کشف در زمان خود توجهات زیادی را به خود جلب کرده بود زیرا متان بر روی زمین، نشانه‌ای از حیات به شمار می‌رود. اما یکی از مدارگرد‌های آژانس فضایی اروپا هنوز هیچگونه شواهدی از وجود گاز متان در جو مریخ پیدا نکرده است. این در حالی است که این مدارگرد اختصاصا برای این هدف ساخته شده است. این مسئله تلاش دانشمندان برای یافتن حیات بر روی سیاره سرخ را پیچیده‌تر کرده است.

آثار گاز متان در جو مریخ اولین بار در سال ۲۰۰۴ و توسط مدارگرد مارس اکسپرس متعلق به آژانس فضایی اروپا ثبت شد. اما در حالی که برخی محققین از این کشف بسیار خوشحال شده بودند، محققین دیگر بر این باور بودند این مدارگرد به اندازه کافی حساس نیست تا بتواند نتایج قابل اطمینانی به دست بیاورد زیرا تنها می‌تواند غلظت گاز متان را بر حسب ۱۰ بخش در میلیارد (ppb) اندازه گیری کند.

ده سال بعد، کاوشگر کنجکاوی ناسا بار دیگر آثار گاز متان را بر روی دهانه گیل مریخ تشخیص داد. در همین تابستان سال گذشته، کاوشگر کنجکاوی یافته قابل توجه دیگری به دست آورد که نشان می‌داد سیاره سرخ یک چرخه فصلی از گاز متان دارد.

صفر مطلق

مدارگرد ردیاب گاز آژانس فضایی اروپا (TGO) که در سال ۲۰۱۶ وارد مدار این سیاره شد مطلقا هیچ اثری از گاز متان در جو مریخ پیدا نکرده است. این مدارگرد از دو طیف سنج استفاده می‌کند که هر دو به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند غلظت‌های فوق العاده کم گاز متان را نیز تشخیص دهند. در یکی از نشست‌های شش ماهه اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا، تیم تحقیقاتی ماموریت TGO اعلام کرد که این ابزار‌ها به صورت بی نقص در حال کار کردن هستند. آن‌ها به دنبال غلظت‌های بسیار کم متان، در حد ۵۰ بخش در تریلیون گشتند و مشاهدات خود را تا نزدیکی سطح مریخ نیز ادامه دادند اما باز هم هیچ اثری از گاز متان مشاهده نشد.

آن کارین ون دئل، بازرس اصلی طیف سنج‌های مدارگرد ردیاب گاز در این جلسه گفت داده‌های جمع آوری شده توسط طیف سنج‌های TGO کمی نویز دار هستند و تیم تحقیقاتی باید در ابتدا این داده‌ها را پاک سازی کند. او اضافه کرد:” اما ما می‌دانیم نمی‌توانیم گاز متان را ببینیم.”

بازنگری در مورد مریخ

تیم تحقیقاتی کاوشگر کنجکاوی معتقد بود گاز متان موجود در مریخ احتمالا از منابع زمین شناسی در زیر سطح این سیاره نشات می‌گیرد. اما آن‌ها هم احتمال وجود منابع آلی را رد نکردند. بنابراین، اگرچه نتایج به دست آمده از ماموریت مدارگرد ردیاب گاز متعجب کننده هستند، اما با اشاره به این که احتمالا هیچ منبعی از گاز متان در بالای سطح مریخ وجود ندارد، این نتایج به ما کمک می‌کنند تا محدوده جستجو را کمی محدودتر کنیم. در عین حال، یافتن منابعی از گاز متان در زیر سطح مریخ هم هنوز کشفی ارزشمند به شمار می‌رود.

با این وجود، این یافته ها باور قبلی مبنی بر این که هر ساله مقادیر بسیار زیادی از کربن گرد و غبار‌های منظومه شمسی وارد جو مریخ می‌شوند و در آن جا توسط تشعشعات خورشیدی به متان تبدیل می‌شوند را رد می‌کند.

یافته‌های TGO ممکن است شکستی بزرگ در تلاش برای یافتن حیات در مریخ به نظر برسند اما همان طوری که سوشین آتریا، یکی از اعضای تیم کاوشگر کنجکاوی توضیح می‌دهد، ممکن است منابعی از متان در زیر سطح این سیاره موجود باشد که در جو آن قابل تشخیص نباشد. در واقع، آتریا می‌گوید ممکن است در مریخ هزاران منبع متان، مانند آنچه در دهانه گیل یافت شد وجود داشته باشند و هیچ اثری از آن‌ها نیز در جو مریخ مشاهده نشود. او می‌گوید:”من محاسبات مربوط را انجام داده ام. مقادیر میانگین این غلظت‌ها در جو مریخ بسیار بسیار کم بوده و در نتیجه تشخیص آن‌ها در جو مریخ عملا امکان پذیر نخواهد بود.”

منبع: Discover