امروزه خیلی از لوازم الکترونیک قیمت بالایی دارند بنابراین عجیب نیست که کاربران سعی میکنند حداکثر استفاده را از آنها ببرند. اما تولیدکنندگان خیلی از لوازم محبوب مثل کنسولهای بازی و گوشیهای هوشمند یکسری محدودیت روی آنها ایجاد میکنند.
از طرفی مصرف کنندگان هم روشهایی برای از بین بردن این محدودیتها ابداع کرده اند که به آنها قفل شکنی گفته میشود. قفل شکنی به آزاد شدن امکانات جدید گوشی کمک میکند اما بی هزینه نیست. آشنایی با این فرایند و مخاطرات آن برای تصمیم گیریهای آگاهانه ضروری است.
قفل شکنی چیست؟
گاهی اوقات بسته به نوع دستگاه، به قفل شکنی (jailbreaking) کرک یا روت کردن هم گفته میشود.
این اصطلاح پس از آن ابداع شد که کاربران آیفون برای اولین بار با ایجاد تغییراتی در دستگاه خودشان به اپ استور دسترسی پیدا کرده و توانستند با اپراتورهایی به غیر از AT&T هم کار کنند. برخلاف گوشیهای اندروید قدیمی تر، اپل کنترل بیشتری بر محصولاتش دارد.
مهم تر اینکه اپل اجازه انجام کارهایی که رابط کاربری محصولاتش را به طور چشمگیری تغییر میدهند، به کاربران نمیدهد. کاربرانی که به دنبال شخصی سازی دستگاههای خودشان هستند باید برای دسترسی به اپلیکیشنهایی که اپل آنها را محدود کرده، از قفل شکنی استفاده کنند.
دستگاههای اپل تنها لوازم الکترونیکی نیستند که قفل شکنی میشوند. خیلی از کاربران از نرمافزارهای تخصصی برای دور زدن محدودیتهای “مدیریت حقوق دیجیتال” استفاده میکنند تا بتوانند به محتوایی که در دسترس کاربران آن منطقه خاص قرار ندارد، دسترسی پیدا کنند.
مثلاً ممکن است شخصی بخواهد دستگاه خودش را طوری تغییر دهد که امکان پخش دی وی دیهای ژاپنی که دستگاه قادر به خواندن آنها نیست فراهم شود.
بعضی از کاربران هم این کار را برای فراهم شدن امکان دسترسی به محتوای کپی شده انجام میدهند. این اقدامات جزء متداول ترین کارهایی هستند که کاربران پس از کرک کردن کنسولهای بازی انجام میدهند تا بازیهای دلخواهشان را به صورت رایگان دانلود کنند.
معمولاً این کار به روشهای مختلف انجام میشود و اغلب شامل اتصال دستگاه به یک کامپیوتر و دانلود دستی یک نرمافزار خاص میشود.
آیا قفل شکنی غیرقانونی است؟
خود قفل شکنی معمولاً غیرقانونی نیست. این بحث جزء موضوعات داغ و جنجالی بوده اما بالاخره کاربران آمریکایی حق قفل شکنی گوشی، ساعت هوشمند و تبلتهای خودشان را پیدا کردند.
در مجموع بهتر است که کاربران قانونی بودن این اقدام با توجه به نوع دستگاه و محلی که در آن زندگی میکنند را بررسی کرده و از این موضوع مطمئن شوند.
گرچه خود عمل قفل شکنی گوشی به تنهایی غیرقانونی نیست اما ممکن است کارهایی که با این گوشیها انجام میشود، دردسرآفرین شوند. استفاده از یک دستگاه قفل شکنی شده برای دسترسی به محتوای سرقت شده یا محتوایی که برای کاربران بعضی مناطق محدود شده، خلاف قانون است.
حتی اگر در چارچوب محدودیتهای قانونی بمانید باز هم قفل شکنی دستگاهها خطراتی دارد که خیلی از کاربران ترجیح میدهند سراغ آن نروند.
قفل شکنی چه خطراتی دارد؟
قفل شکنی ممکن است با خطرات چشمگیری همراه باشد، از جمله:
خراب کردن دستگاه
وقتی دستگاه را به روش درست قفل شکنی کنید نیازی به نگرانی برای خراب شدن آن ندارید اما متأسفانه همیشه شرایط به این صورت رقم نمیخورد.
گاهی اوقات ابزارهای کرک کردن کار مورد نظر را به درستی انجام نمیدهند و باعث خراب شدن نرمافزار آن میشوند. این مشکلات بسیار متنوع بوده و ممکن است از مشکلات کوچک و آزار دهنده تا خراب کردن کامل یک دستگاه را شامل شوند.
پس حتماً تحقیقات کامل را درباره نحوه قفل شکنی دستگاه انجام داده و به اولین مطلبی که در اینترنت به آن برخورد میکنید، اکتفا نکنید. کرک کردن دستگاه فراتر از تغییر یک گزینه است و به احتمال زیاد وقتی به دنبال یک نرمافزار خاص هستید باید به پیشنهاد غریبهها اکتفا کنید مگر اینکه خودتان برنامه نویس باشید.
این افراد به راحتی میتوانند شما را تشویق به دانلود نرمافزارهای مخربی کنند که ممکن است به سختافزار دستگاه آسیب برسانند.
خطرات امنیتی
نرمافزارهای مخرب باعث ایجاد خطراتی برای دستگاه شما میشوند. دانلود کردن نرمافزارهای ناآشنا باعث فراهم شدن امکان نصب جاسوس افزار و سایر ویروسها روی دستگاه میشود.
معمولاً در دستگاههایی که قفل شکنی میشوند مثل گوشی هوشمند، ساعت هوشمند و کنسول بازی اطلاعات مهمی وجود دارد از جمله اطلاعات تراکنشهای اینترنتی یا آدرس شما.
هرگز نباید از منابع ناشناس فایل دانلود کنید بخصوص اگر دستگاههای قفل شکنی شده را در محیط کار استفاده میکنید.
لغو ضمانت دستگاه
بدتر اینکه قفل شکنی دستگاه باعث لغو ضمانت آن میشود. بعضی شرکتها به این موضوع توجه ویژهای دارند که قفل شکنی یک ریسک غیرضروری است و ممکن است باعث ایجاد خطراتی برای دستگاه شود.
پس قبل از دستکاری دستگاه شرایط ضمانت آن را بررسی کنید چون این شرکتها هم روشهای خاص خودشان را برای تشخیص اینکه دستگاهی دستکاری و قفل شکنی شده، دارند.
به همین دلیل خیلی از کاربران از دستکاری دستگاههای جدید و گران قیمت خودداری میکنند به ویژه وقتی انجام این کار مزایای چندانی نداشته باشد.
حذف امکانات
ممکن است دستکاری دستگاه باعث حذف بعضی از امکانات آن شود. مثلاً کاربرانی که نینتندو سوئیچ را قفل شکنی میکنند با پیامدهای سنگینی روبرو میشوند.
نینتندو، کاربرانی که از سرویسهای این شرکت سوء استفاده میکنند را مسئول میداند مثل پلیری که اسپویلرهای Pokémon Sword and Shield را منتشر کرد.
از آنجایی که این شرکت از این اقدامات پشتیبانی نمیکند، حق مسدود کردن کاربرانی که دستگاه خودشان را کرک میکنند برای خود محفوظ میداند (و اغلب مواقع هم این کار را انجام میدهد).
این محدودیتها شامل لغو قابلیت شرکت در بازیهای آنلاین چند نفره و سخت تر شدن دسترسی به eShop نینتندو برای دانلود بازی یا محتوای دیجیتال است.
دقت داشته باشید که این محتوای دیجیتال DLCها را هم شامل میشود در نتیجه خیلی از بازیها را از دست خواهید داد. گرچه روشهایی برای دانلود بازی بدون داشتن عضویت آنلاین وجود دارد اما خیلی از آنها غیرقانونی بوده و میتوانند به دردسرهای بیشتری منجر شوند.
نقض ناخواسته قانون
این نکته مهم را باید یادآوری کرد که متهم شدن به نقض قانون از آنچه که تصور میکنید راحت تر است. اغلب اوقات کاربران در جریان نیستند که مرتکب فعالیتهای غیرقانونی شده اند اما این عدم آگاهی باعث رفع اتهامات نمیشود.
پس، حتماً همیشه قبل از انجام هر کاری از آنچه که انجام میدهید اطلاع کافی پیدا کنید. به خصوص در رابطه با دانلود نرمافزار و فایلهای مختلف. همیشه شرایط کپی رایت را بررسی کنید تا دچار مشکلاتی مثل اتهام به سرقت محتوای دیجیتال نشوید.
به همین دلیل باید از دسترسی به سایتهای مشکوکی که امکان دسترسی به محتوای غیرقانونی را فراهم میکنند، خودداری کنید.
جمع بندی مطلب
اگر به دنبال دسترسی به اپلیکیشنها یا امکانات محدود شده هستید، قفل شکنی تکنیک راحتی است. در صورتی که با مشکلات و پیامدهای این کار آشنا بوده و مطمئن باشید که در این مسیر با هیچ مشکل ناگهانی برخورد نمیکنید، میتوانید از قفل شکنی به عنوان یک روش مجاز برای دستکاری دستگاه استفاده کنید اما بدون تردید ما انجام این کار پرخطر را توصیه نمیکنیم.
