سمیرا گلکار
فهرست عنوان‌ها
یک روز جدید و یک ارز دیجیتال جدید! این ارز دیجیتال جدید وعده «سبز بودن» داده اما همین حالا هم باعث ایجاد کمبود هارددرایو در سطح جهان شده است. اما چیا کوین چیست، چه تفاوتی با سایر ارزهای دیجیتال دارد و مهم تر اینکه، چطور می‌توان آن را فارم کرد؟
معرفی کوین چیا
چیا یک نوع ارز دیجیتال است که به جای اثبات کار با اثبات فضا کار می‌کند. این یعنی برای حفظ شبکه و ماین کردن کوین چیا نیاز به چیزی جز مقداری فضا روی هارددرایوتان ندارید. در واقع، وقتی فارم شما ایجاد شد، می‌تواند با یک وسیله بسیار کم مصرف مثل رزبری پای یا یک اپلیکیشن سبک روی کامپیوترتان به کار ادامه دهد.
فقط برای مرحله ساختن پلات (نقشه روی هارددرایو) یا پاشیدن بذرها به کمی قدرت پردازشی نیاز دارید. در واقع همه می‌توانند فارم کردن چیا را انجام دهند در نتیجه هیچ شخص یا نهاد خاصی امکان مالکیت و کنترل بر شبکه را نخواهد داشت. همچنین برای انجام این کار نیازی به سخت‌افزارهای گران قیمت و تخصصی ندارید و هر هارددرایو قدیمی برای این کار قابل استفاده است.
این شرایط کاملاً متفاوت با الگوریتم‌های اثبات کاری مثل بیت‌کوین و اتریوم است که برای ایمن سازی شبکه نیاز به مصرف انرژی زیاد جهت اجرای محاسبات پیچیده دارند (و باعث کمبود کارت گرافیک شدند). اگر بیت‌کوین یک کشور بود، از نظر مصرفی انرژی در سطح جهان رتبه سی ام را داشت. با توجه به بحران‌های محیط زیستی و اقلیمی چنین چیزی قابل قبول نیست.
فارمینگ، به جای ماینینگ
چیا برای متمایز شدن نسبت به بیت‌کوین به جای ماین شدن فارم می‌شود اما به طور کلی مفهوم این دو یکسان است. در واقع شما با ارائه یک منبع (یعنی فضای هارددرایوتان) مقداری کوین پاداش می‌گیرید.
در حال حاضر هنوز برای چیا استخر فارمینگ پیاده سازی نشده و این یعنی شما باید به تنهایی این کار را انجام دهید و ممکن است ماه‌ها زمان ببرد تا یک بلاک استخراج کنید. وقتی قابلیت فارمینگ به صورت گروهی پیاده سازی شود، بازده کار قابل پیش بینی تر می‌شود اما باید پلات‌ها را در قالب یک فرمت قابل حمل خاص ایجاد کنید. با این حال باز هم می‌توانید فارم کردن با پلات‌های فعلی خودتان را انجام دهید بنابراین انجام این کار در هر صورت ارزشمند است.
برای شروع فارم کردن چیا به چه چیزهایی نیاز دارید؟
فارم کردن چیا دو مرحله دارد.
مرحله اول پلاتینگ یا ساختن پلات است که در این مرحله شما یکسری فایل بزرگ روی هارددرایوتان ایجاد می‌کنید که به نوعی ثابت می‌کنند فضای کافی برای ذخیره داده‌ها را دارید. تا زمانی که پلات شما وجود داشته باشد نمی‌توان از آن قسمت استفاده دیگری کرد. به اندازه‌ای که درایوتان جا داشته باشد می‌توانید پلات سازی انجام دهید و نیازی به گفتن نیست که امکان فشرده سازی پلات‌ها وجود ندارد.
گرچه می‌توان این کار را روی هر کامپیوتری انجام داد اما اگر یک سیستم مدرن و پرقدرت به همراه یک سیستم ذخیره سریع مثل درایو SSD یا NVMe داشته باشید به نتایج بهتری می‌رسید. هر چه قدر سریع تر پلات‌ها را بسازید، سریع تر می‌توانید شروع به فارمینگ کنید.
پلات سازی تنها یک بار انجام می‌شود اما در آن هزاران گیگابایت داده به صورت پی در پی روی درایو نوشته می‌شود.
شاید همین حالا هم سیستم شما یک SSD یا NVMe داخلی سریع داشته باشد اما نباید از آن استفاده کنید. پلات سازی روی درایو تأثیر زیادی بر کاهش طول عمر آن خواهد داشت و ممکن است باعث ایجاد نقص زودهنگام در آن شود به خصوص برای درایوهایی که مخصوص مشتریان شخصی طراحی می‌شوند.
طبق گزارش MyDrivers، چیاکوین ظرف چند ماه باعث خرابی یک درایو معمولی می‌شود. بهترین درایو برای این کار یک NVMe با رتبه مثل Seagate Ironwolf یا یک درایو مخصوص مصرف کنندگان سازمانی است.
پس از ساختن پلات، می‌توانید فایل تولید شده را به هر جایی که خواستید منتقل کنید (به شرط اینکه فضای کافی برای ذخیره آن را داشته باشید). کلاینت چیا این کار را به صورت خودکار برای شما انجام می‌دهد.
مرحله دوم فارمینگ است که در آن هر پلات از فارم به نوعی نقش بلیط بخت آزمایی را دارد. اگر پلات شما با فیلترهای مشخص شده برای آن بلاک همخوانی داشته باشد، وارد بخت آزمایی شده و شانس برنده شدن پاداش بلاک را پیدا می‌کند. پلات‌های فارم روی هر درایو کند و قدیمی یا حتی روی یک سیستم ذخیره متصل به شبکه قابل ذخیره هستند.
نرم‌افزار کلاینتی که برای فارمینگ چیا کوین استفاده می‌شود بسیار سبک است و به راحتی روی یک کامپیوتر کوچک یا هر وسیله کم مصرفی مثل رزبری پای اجرا می‌شود بدون اینکه شانس شما برای برنده شدن بلاک را کم کند.
نصب کلاینت چیا و تولید کلید مخفی
اولین مرحله، دانلود کلاینت چیا و ایجاد والت است. پس از نصب، اپلیکیشن را باز کرده و گزینه Create New Private Key را انتخاب کنید.
به این ترتیب یک کلیدواژه 24 کلمه‌ای در اختیار شما قرار می‌گیرد که در صورت نیاز می‌توانید آن را تغییر دهید. این عبارت را جایی بنویسید یا یک اسکرین شات از آن بگیرید و یا هر دو. این کلیدواژه کلید دسترسی شما به شبکه چیا است و اهمیت بسیار زیادی دارد.
اگر این کلید را از دست بدهید، برای همیشه دارایی خودتان را از دست خواهید داد. اگر شخص دیگری به این کلید دسترسی پیدا کند، به دارایی شما دسترسی خواهد داشت. در واقع، این پسورد دسترسی به والت شماست نه آدرس آن، پس هرگز آن را در اختیار شخص دیگری قرار ندهید.
(مسلماً اسکرین شاتی که اینجا مشاهده می‌کنید واقعاً متعلق به ما نیست!)
ساختن پلات
روی تب Plot در سمت چپ کلیک کرده و دکمه سبز بزرگ Add a Plot را انتخاب کنید.
برای اولین پلات بهتر است که بیشتر تنظیمات را روی حالت پیش فرض قرار دهید و فقط دایرکتوری‌ها را انتخاب کنید اما در ادامه مهم ترین تنظیمات را بررسی می‌کنیم.
1. انتخاب اندازه پلات
k=32 اندازه استاندارد برای پلات است که پس از تکمیل تقریباً 100 گیگابایت است و نیاز به حدود 240 گیگابایت فضای کار موقت دارد.
2. انتخاب تعداد پلات‌ها
اگر سیستم شما سرعت بالایی دارد و قرار است سیستم این کار را از شب تا صبح انجام دهد، بهتر است سه یا چهار پلات را در صف قرار دهید و صبح میزان پیشرفت کار را بررسی کنید تا ببینید که سرعت سیستم شما چقدر است. گزینه پیش فرض Add Plot to Queue است یعنی فرایند ساختن پلات یکی پس از دیگری انجام می‌شود.
ساختن پلات‌ها به صورت موازی با سرعت بیشتری انجام می‌شود اما نیاز به رم بیشتری دارید و طبق تجربه ما در این حالت امکان استفاده از کامپیوتر برای کارهای دیگر وجود نداشته و ممکن است سیستم کرش کند در نتیجه باید کار را از صفر شروع کنید. به همین دلیل پلات سازی به صورت موازی را توصیه نمی‌کنیم مگر اینکه از کامپیوتری استفاده کنید که به طور خاص برای این کار ساخته شده و درک کاملی از این فرایند داشته باشید.
پس در مجموع این کار ارزش ریسک کردن را ندارد.
اگر چند سیستم دارید که همگی مستقیماً روی یک فارم کار می‌کنند (برای انجام فرایند فارمینگ نهایی فقط به یک کامپیوتر نیاز دارید)، گزینه Show Advanced Options را انتخاب کرده و بعد Exclude Final Directory را انتخاب کنید. اگر با یک سیستم کار می‌کنید تیک این گزینه را بردارید. در این حالت پلات‌های تکمیل شده به صورت خودکار به فارم شما اضافه می‌شوند.
3. انتخاب پوشه موقتی
برای انجام این کار باید از یک SSD پرسرعت و ترجیحاً در رده سازمانی استفاده کنید نه دیسک داخلی سیستم خودتان. هر چقدر سرعت این درایو بیشتر باشد، بهتر است. اگر ساخت پلات را به صورت موازی انجام می‌دهید، حجم را تقسیم بر 250 گیگابایت کنید تا ببینید برای هر پلات 100 گیگابایتی تقریباً چقدر فضا لازم دارید.
مثلاً سعی نکنید بیش از 4 پلات را به صورت موازی روی یک درایو 1 ترابایتی ایجاد کنید. همچنین فراموش نکنید که اگر مشکلی ایجاد شد، فایل‌های موقت قبلی را حذف کنید – خود اپلیکیشن این کار را به صورت خودکار انجام نمی‌دهد در نتیجه فضای کمتری در اختیار خواهید داشت.
4. انتخاب پوشه نهایی
فارم اصلی شما روی همین پوشه نهایی (یا Final) قرار می‌گیرد. این پوشه باید تا حد امکان بزرگ باشد اما نیازی نیست که محلی باشد. اگر به دنبال بیشترین فضای ممکن هستید می‌توانید از یک NAS (سیستم ذخیره متصل به شبکه) با درایوهای تکراری (برای افزایش امنیت داده‌ها) یا در حالتی که هر دیسک یک volume مجزا است استفاده کنید.
پس از ساخته شدن پلات‌های نهایی، می‌توانید آنها را جابجا کنید چون این درایوها به صورت اختصاصی برای یک دیسک خاص تعریف نمی‌شوند. اگر درایو بزرگتری تهیه کردید، می‌توانید پلات‌ها را به محل جدید منتقل کنید سپس از تب Plots گزینه Add a Plot Directory را از منوی سه نقطه‌ای گوشه سمت راست بالا انتخاب کنید.
درآمد چیا فارمینگ چقدر است؟
از زمانی که نوشتن این مطلب را شروع کردم کل فضای اختصاص یافته به شبکه چیا دو یا سه برابر نشده بلکه پنج برابر شده و از 3 اگزابایت به 15 اگزابایت افزایش یافته است که هر اگزابایایت معادل با یک میلیون ترابایت است. با فارم من که کمی بیشتر از 10 ترابایت است (کمتر از 0.0001 درصد جمع کل)، کلاینت چیا تخمین می‌زند که حدود 10 ماه زمان می‌برد تا یک بلاک برنده شوم هر چند تخمین دقیق تر آن می‌تواند تا سه سال هم باشد.
ChiaCalculator.com ابزار خیلی خوبی برای محاسبه درآمدهای مورد انتظار است. با فرض اینکه یک درایو 20 ترابایتی دیگری را با سرعت کافی پر کنم، با نرخ فعلی این کوین می‌توانم هر ماه حدود 300 دلار درآمد داشته باشم. می‌توانید برای تخمین دقیق تر بر اساس شرایط خودتان و با در نظر گرفتن نرخ رشد شبکه، از گزینه‌های پیشرفته این ماشین حساب استفاده کنید اما قیمت این کوین هم مثل هر کالا و ارز دیگری فراز و نشیب دارد.
جمع بندی مطلب
چیا اولین آلت کوینی نیست که مسیر اثبات فضا را در پیش می‌گیرد اما اولین محصول برام کوهن سازنده پروتکل بیت تورنت است. تخمین زده می‌شود که بیت تورنت حدود 30 درصد از کل ترافیک اینترنت را به خود اختصاص دهد. بنابراین قطعاً کوهن از پتانسیل آینده پروتکل‌های توزیع شده باخبر است.
به همین دلیل تصور می‌شود که چیا با سایر آلت کوین‌ها کاملاً متفاوت است (هر چند باید دقت داشت که تقریباً سازندگان همه آلت کوین‌ها تصور می‌کردند که جایگزین واقعی بیت‌کوین را طراحی کرده اند).
