وب سه یا همان اینترنت نسل سوم، مفهوم جدیدی است که انقلابی نوین در دنیای امروز به پا کرده است. بسیاری از علاقمندان به حوزه فناوری معتقدند که وب 3 یا همان web 3 آینده اینترنت را دگرگون خواهد کرد. اما به نظر شما هدف از ایجاد اینترنت غیرمتمرکز یا همان وب سه چیست؟ چه مزیت‌هایی دارد و چه نیازی به آن است؟ ما در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم وب سه آشنا کنیم. پس با ما در ادامه همراه باشید.
وب 3 چیست؟
وب 3 در حقیقت اصطلاحی بسیار مبهم است که برای هر یک از افراد معنای متفاوتی دارد. به اعتقاد بسیاری از افراد web 3.0 جایگزین اینترنتی خواهد شد که امروزه زندگی ما را تحت تاثیر قرار داده است. در واقع وب 3 این نوید را می‌دهد که در آینده کمتر به شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، فیس بوک و… وابسته خواهیم بود و بیشتر به شبکه‌های غیرمتمرکز نظیر متاورس متکی خواهیم شد.
وب 3.0 بر مبنای فناوری بلاک چین و همچنین هوش مصنوعی تکیه می‌کند. ایده پشت اینترنت نسل سوم این است که تمرکز و اختیار عمل شرکت‌های بزرگ فناوری در اینترنت را از بین ببرد و آن را به افراد عادی بازگرداند. به عبارتی هدف از این ایده، دموکراتیک کردن اینترنت است. هنگامی که به ایده نسل سوم اینترنت فکر می‌کنید احتمالاً تنها یک رویا در ذهنتان نقش ببندد. اما از آنجایی که بسیاری از فناوری‌های مورد نیاز برای web3 در مراحل ابتدایی قرار دارند، به نظر می‌رسد امکان اجرای آن وجود داشته باشد. این موضوع همچنین برای آن دسته از افرادی که نگران تسلط شرکت‌های بزرگی مانند متا و گوگل بر اینترنت هستند، وب 3.0 چشم اندازی جذاب برای آن‌ها به شمار می‌رود.
تاریخچه مختصری از وب 1 و 2:
وب 1.0 اولین نسخه از اینترنت است که تنها سازمان‌های از آن بهره‌مند شدند. در این دوره، اینترنت عمدتاً مجموعه‌ای از صفحات خواندنی و بدون هیچ‌گونه تعامل واقعی بود. همچنین اکثریت سایت‌ها توسط افراد و یا شرکت‌های کوچک اداره می‌شدند. به این معنی که غول‌های اینترنتی هنوز وجود خارجی پیدا نکرده بودند. به بیان ساده‌تر، اینترنت نسل اول تنها یک اینترانت داخلی بود که افراد موجود در یک سازمان را به هم متصل می‌کرد.
در طی دهه‌های گذشته، تغییرات گسترده‌ای در ساختار وبسایتها و برنامه‌های تحت وب ایجاد شد. در این تغییرات سایت‌های ایستا جای خود را به سایت‌های مبتنی بر داده دادند. در این گونه وبسایتها کاربر به راحتی می‌تواند اطلاعات موجود را تغییر و یا بروز کند.
این تغییرات از اواخر دهه 1990 آغاز و شکل جدیدی از اینترنت، که مبتنی بر تعامل بود، را به وجود آورد. نسل دوم وب یا همان web 2.0 به کاربران سطح دسترسی بیشتری داد. کاربران در نسل دوم وب می‌توانند با استفاده از پایگاه‌های داده، پردازش سرور، فرم‌ها و رسانه‌ها با وبسایتها ارتباط برقرار کنند. وب 2 باعث شد تا سایت‌ها از حالت ایستا به حالت پویا تغییر مسیر دهند. در این حالت شرکت‌ها تحت کنترل اشخاص ثالث نظیر شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس نظیر یاهو قرار گرفتند.
پس از به وجود آمدن اینترنت نسل دوم، در واقع بسیاری از کسب و کارها، مانند فیس بوک و گوگل صرفاً به عنوان ارائه‌دهندگان سرویس انجام وظیفه کردند. پیش از سال 2004 تصور چنین چیزی کاملا غیرقابل باور بود.
وب 2.0 در مقابل وب 3.0
وجه تمایز وب 3.0 به نسبت وب 2.0، غیرمتمرکز بودن آن است. همین امر وب 3 را از نسل‌های قبلی خود یعنی وب 1.0 و وب 2.0 متمایز کرده است. وب سه در حقیقت مانند وب 1.0 عمل می‌کند با این تفاوت که همانند نسل دوم اینترنت، قابلیت تعامل را نیز برای کاربران فراهم می‌کند. web 3.0 در واقع نسخه‌ای جدید از web 2.0 است که Big Tech (غول‌های فناوری) کنترل بسیار کمتری بر روی آن دارند.
عملکرد وب 3.0 شاید کمی پیچیده باشد، اما در این قسمت از مقاله سعی کرده‌ایم شما را با چگونگی کارکرد آن آشنا کنیم.
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، فناوری وب 3.0 مبتنی بر بلاکچین است. بلاکچین همان فناوری منحصربفردی است که به عنوان زیربنای اصلی ارزهای دیجیتال و NFT به شمار می‌رود. به همین دلیل در بسیاری از مقالات، وب سه را مترادف با فناوری رمزگذاری شده می‌دانند.
احتمالا با خواندن چندین مقاله در زمینه وب 3 و متاورس با این موضوع روبرو شوید که نسل سوم اینترنت با هر چیزی که به بیت کوین و ارز دیجیتال مربوط است، عجین شده باشد. به طور کلی بسیاری از پروژه‌های وب 3، برنامه‌های غیرمتمرکزی (dApps) هستند که روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شوند.
هدف از ایده وب 3.0 این است که داده‌ها در فضای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز نگهداری شوند. در وب سه دیگر خبری از سرورها نیست و نحوه‌ی جابه‌جایی داده در یک دفتر کل دیجیتال (زنجیره بلوکی) انجام می‌شود. همین امر، جریان داده‌ها را بسیار شفاف و در عین حال از سوء استفاده کلاهبرداران جلوگیری می‌کند.
همانگونه که گفته شده وب 3 یک اینترنت غیرمتمرکز است. این تمرکززدایی برای بسیاری از مردم یک موهبت خواهد بود، چرا که آن‌ها می‌توانند به راحتی در هر جایی به اینترنت دسترسی داشته باشند. در عین حال، هدف این است که هوش مصنوعی ربات‌ها و ویروس‌ها کاملا محدود شود. به همین سبب، کنترل وب برای شرکت‌هایی مانند متا یا گوگل بسیار سخت خواهد شد.
نقطه ضعف و اعتراضات وارد شده بر وب 3
با وجود مزیت‌هایی که در بالا بیان شد، اعتراضاتی نیز بر فضای نسل سوم اینترنت وارد است. یکی از نقطه ضعف‌های بزرگ web 3 ناشناس بودن آن است. یک سیستم کاملاً شفاف همیشه قابل قبول‌تر خواهد بود. همانگونه که ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین ناشناس هستند و افراد از پشت پرده آن خبر ندارند، اینترنت نسل سوم نیز با چنین رویه‌ای می‌تواند با شکست همراه شود. در واقع، پنهان بودن هر چیزی ممکن است باعث اعتراضات برخی از افراد بشود، چرا که آن‌ها احساس می‌کنند شاید با هکرها یا سازمان‌های سودجو مواجه هستند.
یکی دیگر از بزرگترین ایرادات وارده بر وب 3.0 این است که در بیشتر موارد تنها به عنوان یک نظریه از آن یاد می‌شود. همانطور که سفر انسان به مریخ همیشه یک نظریه بوده است، اینترنت نسل سوم نیز تا این لحظ تنها یک تئوری دروغین بوده است. با وجود اینکه ایده اینترنت غیرمتمرکز فوق‌العاده به نظر می‌رسد، اما تا این لحظه غیر قابل لمس بوده است. همچنین، نکته‌ای که باور این فناوری نوین را برای عموم جامعه سخت‌تر می‌کند این است که به شدت به فناوری‌هایی که هنوز توسعه نیافته‌اند متکی می‌باشد.
پس با این وجود آینده اینترنت وب 3.0 چگونه خواهد بود؟ شاید این سوال در ذهن شما هم نقش بسته باشد. با ما در ادامه همراه باشید تا پاسخ این سوال را دریافت کنید.
وب 3 و آینده‌ای که در انتظار است
اگر نگاهی به تاریخچه اینترنت بیاندازیم، خواهیم دید که این فناوری نوین همواره در حال توسعه و در حال حرکت به سمت هوشمندتر شدن بوده است. همانگونه که در بالا اشاره کردیم، داده‌ها در ابتدا به صورت ایستا به کاربران ارائه می‌شد، اما به مرور زمان تعامل کاربر با داده‌ها به شکل پویا تغییر هویت داد. وب سه یا اینترنت نسل سوم نیز شاید هنوز در حال تکامل باشد، اما در آینده می‌تواند در فناوری‌های همتا به همتا کاربرد زیادی داشته باشد.
برخی از این فناوری‌ها عبارتند از: بلاکچین، نرم‌افزارهای متن باز، اینترنت اشیا و… . شاید تا امروز کسی درک کاملی از اینترنت نسل سوم به دست نیاورده باشد، اما این ایده تنها یک هدف دارد و آن هم این است که فضای اینترنت را به یک پایگاه داده بزرگ تبدیل نماید. اینترنت نسل سوم احتمالاً کاربران را الویت قرار دهد، به گونه‌ای که آن‌ها را به سرعت و در کمترین زمان به هدفشان می‌رساند.
مزایای وب نسل سوم:
با توجه به مقالات و مطالعاتی که در این حوزه وجود دارد، می‌توان مزیت‌هایی را برای وب سه در نظر گرفت. این مزایا عبارتند از:
- عدم نیاز به نهاد مرکزی کنترل کننده
- حفظ مالکیت اطلاعات کاربران
- اجرای برنامه‌ها بر روی تمام دستگاه‌ها
- رفع نیاز کاربران در سریع‌ترین زمان ممکن
- کاهش هک و سرقت اطلاعات کاربران
و در پایان:
با یکی دیگر از مقالات آموزشی وبسایت روکیدا همراه شما دوستان عزیز بودیم. همانگونه که تا به امروز اینترنت سیر تکاملی رو به رشدی را طی کرده است، قطعاً در آینده نیز به سرعت پیشرفت خواهد کرد و روند امروزی تغییر می‌کند. ممکن است این مسیر پر از فراز و نشیب باشد چرا که هر تکامل نیاز به توسعه فناوری‌های حال حاضر را دارد. شاید از نظر برخی وب 3 کاربردی نداشته باشد اما با وجود اینکه حجم داده‌ها در هر لحظه در دنیا در حال افزایش است، قطعاً وب نسل سوم یا همان web 3.0 می‌تواند تجربه‌ای بسیار با کیفیت برای کاربران فرآهم کند. در اینترنت نسل سوم قدرت از دست شرکت‌ها رفته می‌شود به همین دلیل کاربران به راحتی می‌توانند اطلاعات خود را کنترل کنند. پس در آینده وب 3.0 می‌تواند انقلاب بزرگی را ایجاد کند.
