چندی پیش یکی از مخالفان ماسک زدن حرف جالبی را مطرح کرد که پرداختن به آن خالی از لطف نیست. این فرد گفته ما می‌توانیم بوی دود سیگار را از پشت ماسک حس کنیم حتی اگر از دو لایه ماسک پارچه‌ای استفاده کرده باشیم؛ بنابراین ماسک‌هایی که استفاده می‌کنیم فایده‌ای ندارند. ممکن است این اتفاق برای شما هم پیش آمده باشد که بتوانید بو‌های مختلف را از پشت ماسک استشمام کنید؛ اما به نظر شما این موضوع به معنی ناکارآمدی ماسک‌های موجود است؟ در این که ادعای این فرد غلط است شکی نیست، اما بگذارید دلیل این اتفاق را بررسی کنیم.
کار ماسک‌های پارچه‌ای جلوگیری از ورود قطرات حاوی کرونا ویروس به دهان و بینی است. ماسک‌ها همچنین بهترین وسیله برای مسدود کردن قطراتی هستند که هنگام حرف زدن، عطسه کردن، سرفه کردن و…. ممکن است از دهان و بینی‌تان خارج شود. بنابراین امکان مبتلا شد خود و دیگران را با این کار به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهید.
منافذ ماسک معمولا تا چه اندازه بزرگ هستند؟
منافذ ماسک‌ها لزوما هم اندازه نیستند. اندازه‌ی این منافذ باید به گونه‌ای باشند که علاوه بر جلوگیری از ورود ذرات معلق، نفس کشیدن را دشوار نکنند. به جز منافذ ماسک موارد دیگری نیز بر نفوذپذیری ذرات تاثیر می‌گذارند، مثلا استفاده از ماسک چند لایه امکان نفوذ ذرات را بیشتر از ماسک یک لایه کاهش می‌دهد. بنابراین سوال بهتر این است که ماسک‌ها تا چه اندازه ذرات معلق موجود در هوا را فیلتر می‌کنند؟
مقاله‌ای که به تازگی منتشر شده، در مورد آزمایش‌های مختلفی است که روی نفوذپذیری ماسک‌های پارچه‌ای صورت گرفته است. نتیجه‌ی آزمایش‌ها نشان داد که ماسک‌های پارچه‌ای، فارغ از اینکه چه جنسی دارند، می‌توانند بین ۵ تا ۸۰ درصد ذرات کوچک‌تر از ۳۰۰ نانومتر را مسدود کنند. برای ذرات بزرگتر از ۳۰۰ نانومتر برخی از ماسک‌های پارچه‌ای بهتر از بقیه عمل می‌کنند و از ورود بین ۵ تا ۹۵ درصد ذرات معلق جلوگیری می‌کنند.
اگر از ترکیب چند لایه پارچه مختلف استفاده کنیم عملکرد ماسک‌ها بهتر خواهد شد. محققان با ترکیب چند نوع پارچه موفق به ساختن ماسکی شدند که حدود ۸۰ درصد ذرات کوچک تر از ۳۰۰ نانومتر و ۹۰ درصد ذرات بزرگتر از ۳۰۰ نانومتر را فیلتر می‌کند.
حالا ذرات دود سیگار چه اندازه هستند؟
بوی دود سیگار به خاطر سوختن نیکوتین و تولید شدن مواد جانبی حاصل از این سوختن است. یک استاد شیمی در پاسخ به سوال بالا گفت به طور معمول ذرات دود سیگار حدود ۰.۰۴ نانومتر است. این اندازه بسیار کوچک‌تر از ذراتی اند که ماسک‌ها قادر به فیلتر کردن آن‌ها هستند. به خاطر همین است که حتی اگر فرد قبل از دیدار با شما سیگار کشیده باشد باز هم قادر به حس کردن بوی دود آن از پشت ماسک هستید.
ولی از این‌ها که بگذریم سوال مهم‌تر این است: اندازه ویروس چقدر است؟
ویروس‌ها اندازه‌های گوناگونی دارند اما ویروسی که به تازگی تمام توجه‌ها را به خود معطوف کرده است کرونا ویروس می‌باشد. اندازه‌ی این ویروس بین ۶۰ تا ۱۴۰ نانومتر می‌باشد که بسیار بزرگتر ذرات دود سیگار هستند.
اما قطرات تنفسی چطور؟
همانطور که اطلاع دارید کرونا لزوما به تنهایی وارد بدن نمی‌شود. این ویروس می‌تواند از طریق ترشحات بینی و دهان به بدن شما راه پیدا کند. قطرات تنفسی بسیار بزرگتر از سایر مواردی هستند که درباره آن‌ها صحبت کردیم.
قطرات عطسه حدود ۱۰۰۰۰۰ نانومتر است ولی قطرات سرفه کمی کوچک‌تر و نزدیک به ۱۰۰۰ نانومتر هستند..
اندازه ذرات اسپری شده از افشانه‌ها چقدر است؟
ذرات اسپری شده می‌توانند اندازه‌های مختلفی داشته باشند ولی اکثر آن‌ها ذرات کوچک و زیر ۵۰۰۰ نانومتر هستند. یک ماسک خوب باید جلوی بیشتر این ذرات را بگیرد.
به جز موارد بالا دیگر چه چیز‌ی از ماسک عبور می‌کند؟
هوا! اکسیژن و کربن دی اکسید هر دو کمتر از ۱ نانومتر هستند و هنگام نفس کشیدن آزادانه از منافذ ماسک عبور می‌کنند. برای اثبات این موضوع روش ساده‌ای وجود دارد. حجم یک تنفس معمولی حدود ۵۰۰ میلی‌لیتر است یعنی ۲۰۰ میلی‌لیتر بیشتر از بطری‌های آب معدنی. اگر دم و باز‌دم از ماسک عبور نمی‌کرد با هر باز‌دم ماسک شما باید به اندازه یک بطری آب معدنی باد می‌شد یا کش ماسکتان پاره شود!
بسیار مهم است که ماسک شما به طور کامل صورتتان را پوشش دهد. اگر کش ماسکتان شل شده یا قسمت بینی یا زیر چانه را به درستی پوشش نمی‌دهد ماسکتان را تعویض کنید چون این منافذ امکان ورود ذرات به دهان و بینی را به شدت افزایش می‌دهند.
نکته آخر: اگر کسی به شما گفت زدن ماسک بی‌فایده است یا نمی‌تواند جلوی نفوذ ویروس را بگیرد به خاطر داشته باشید که همچنان مطمئن ترین راه برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس ماسک ردن است
