عباس رهامی
تا کنون اسکلت چندین انسان اولیه کشف و شناسایی شده است. معروف‌ترین انسان اولیه کشف شده، لوسی نام گرفته. ولی تا فعلاً اطلاعات زیادی از چهره‌این انسان‌های اولیه چیز نداشتیم. چیزی که با فناوری پیشرفته شبیه سازی چهره در سال‌های اخیر ممکن شده است. با کشف یکی از قدیمی‌ترین اسکلت‌های انسان‌های اولیه، حالا می‌توانیم چهره آن‌ها را ببینیم.
تلاش برای بازسازی چهره جمجمه جنوبی کپی 3.8 میلیون ساله در اتیوپی به سؤالات زیادی پاسخ می‌دهد. جنوبی کپی (Australopithecus) که گونه‌ای از انسان‌های اولیه بودند، که اجداد گونه‌ای نزدیک به انسان به نام هومو هابیلیس شناخته می‌شوند. هومو هابیلیس ها 2.4 میلیون سال پیش پا به عرصه وجود گذاشتند. جمجمه ناقصی که از گونه‌های اولیه انسان کشف شده، در نوع خود بی‌نظیر است چرا که تا کنون اسکلت‌های کشف شده عمدتاً از بین رفته یا صدمه دیده بودند.
با توجه به تحلیل اطلاعات باقی مانده از اسکلت می‌توان گفت در دوران و محل زندگی صاحب اسکلت، در کنار دریاچه و رودخانه‌هایی که به آن جریان داشته‌اند درختان زیادی وجود داشته است. ولی مشخص است که خارج از آن منطقه، زمین خشک و تعداد درختان کم بوده. این اطلاعات نتیجه تجزیه و تحلیل شکل فک، آثار دندان‌ها و موارد دیگر است.
با شبیه سازی چهره‌این اسکلت مشخص شد که این انسان اولیه هم مانند بسیار دیگری از انسان‌های اولیه چهره‌ای شبیه به شامپانزه داشته است. حتی فک و اندازه مغز آن هم شبیه به شامپانزه‌ها بوده است. با این حال این انسان اولیه تشابهات زیادی هم با نسل‌های بعدی که فاصله زیادی با شامپانزه‌ها گرفتند، دارد. مثل استخوان‌های گونه به سمت بیرون تمایل داشتند که شباهت زیادی با شامپانزه‌ها ندارد و در نسل‌های بعدی انسان‌های اولیه دیده می‌شود.
این اسکلت جدید به‌علاوه زوایای جدیدی از نحوه تکامل انسان‌های اولیه را آشکار می‌کند. مثلاً اینکه شروع و گسترش نسل انسان‌های اولیه در آفریقا دقیقاً به چه شکل اتفاق افتاده است. در بیشتر مواقع تصور می‌شود که انسان‌های اولیه همگی حاصل تکامل تدریجی و نسل به نسل قبل خود هستند. در صورتی که اکنون می‌دانیم این فرض درست نیست.
در حقیقت شاخه‌های مختلف گونه‌های مختلف انسان‌های اولیه هر کدام به‌صورت جداگانه تکامل پیدا می‌کردند. برخی از آن‌ها در میانه راه منقرض می‌شدند و برخی دیگر به ادامه نسل ادامه می‌دادند. یعنی به عبارتی می‌توان گفت که تصور وجود یک جد مشترک بین گونه‌های مختلف انسان‌های اولیه اشتباه است. هر چند می‌توان گفت که مثلاً درصد بیشتری از انسان‌های اولیه به یک گونه دیگر متعلق بوده‌اند.
بررسی روند تکامل انسان‌های اولیه نکات جالب توجهی را به ما نشان می‌دهد. از جمله اینکه برخی از این گونه‌ها به‌طور هم زمان در یک مکان باهم زندگی می‌کرده‌اند. فعلاً تصمیم گیری در مورد اینکه اجداد آخرین نسل انسان‌های اولیه متعلق به کدام گونه یا گونه‌ها بوده است بسیار دشوار است. با کشف اسکلت‌های بیشتر شاید این کار ممکن شود.
منبع: cosmosmagazine
