آیا تاکنون متوجه تغییر رنگ چشم کودکان خود در بازه سنی 1 الی 3 سال شده‌اید؟ بسیاری از والدین هنگام بچه‌دار شدن متوجه رنگ چشمان آبی و خیره‌کننده نوزادان خود در بدو تولد می‌شوند؛ به طوری که شاید او را دیکاپریو جدید (هنرپیشه هالیوود) سینما قلمداد کنند. اما، نکته ناامید کننده‌ای که وجود دارد این است که اغلب اوقات لکه‌های فراستینگ باترکریم چشم پس از گذشت یک سال تبدیل به رنگ قهوه‌ای یا تیره می‌شوند. تا جایی که ممکن است فکر کنید نوزاد شما تغییر چهره داده و شک کنید که آیا او همان نوزاد پارسالی است یا خیر.
نگران نباشید، دلیلی برای هشدار وجود ندارد. او همان نوزاد دوست‌داشتنی شما است که تا چندی پیش زیباترین رنگ چشم‌ها را داشت. تغییر رنگ چشم یک بخش طبیعی در فرایند رشد کودکان است. از 9 ماهگی تا 3 سالگی، رنگ چشم نوزاد در یک رنگ (یا در موارد نادر به دو رنگ به نام هتروکرومی) تغییر حالت می‌دهد، زیرا ملانین بیشتری در چشمانش ترشح می‌شود. به همین دلیل است که پس از گذشت یک سال رنگ چشمان نوزادتان به قهوه‌ای تبدیل شده است.
ملانین یکی از دلایل تغییر رنگ چشم کودکان است
رنگ چشم انسان از بخشی به نام عنبیه سرچشمه می‌گیرد؛ حلقه‌ای در اطراف مردمک که سرشار از ملانین می‌باشد. ملانین رنگدانه‌ای است که به مو، چشم و پوست انسان رنگ می‌بخشد. رنگ چشم افراد، بسته به میزان ملانین موجود در عنبیه، می‌تواند خاکستری، سبز، فندقی، کهربایی، قهوه‌ای یا حتی قرمز باشد.
رنگ چشم فقط برای زیبایی ظاهری نیست. مانند بسیاری از صفات بیولوژیکی انسان، رنگ چشم هدف خاصی را دنبال می‌کند. هزاران سال پیش، انسان‌های اولیه یک وجه مشترک خاص داشتند؛ به طوری که همه آن‌ها دارای رنگ چشمانی قهوه‌ای بودند. درست مانند ملانین موجود در سلول‌های پوست که در برابر اشعه‌های مضر UV خورشید ایستادگی می‌کنند، ملانین موجود در چشم انسان نیز از آسیب‌های طولانی مدت مانند آب مروارید یا انواع نادر سرطان چشم جلوگیری می‌کند. خوب این مسئله چه ارتباطی با تغییر رنگ چشم کودکان دارد؟ عجله نکنید! ادامه مطلب را بخوانید تا پاسخ خود را دریافت کنید.
هنگامی که انسان‌ها شروع به مهاجرت به سایر مناطق کره خاکی کردند، برخی از آن‌ها به مناطق شمالی زمین نظیر اسکاندیناوی، سوئد، دانمارک، روسیه، فنلاند و … رسیدند و در آب و هوایی ابری سکنی گزیدند؛ به طوری که خیلی کم در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار گرفتند. از این رو، به ملانین کمتری نیاز داشتند و همین مسئله بر روی ژنتیک انعطاف‌پذیر انسان تاثیر گذاشت. اگرچه رایج‌ترین رنگ چشم در سراسر جهان هنوز هم قهوه‌ای است، اما این موضوع به طور واضح دلیل روشن بودن رنگ پوست و چشمان اروپاییان را توضیح می‌دهد.
جالب اینجاست که تمام ملانین‌ها قهوه‌ای هستند. هر چه چشم ملانین بیشتری داشته باشد، تیره‌تر خواهد بود. در چشم‌هایی که ملانین کمتری دارند – مانند آبی یا سبز – نور کمتری جذب می‌شود و در پدیده‌ای به نام اثر تیندال در اطراف چشم پخش می‌شود. این همان دلیلی است که چرا آسمان همیشه آبی به نظر می‌رسد.
وراثت یکی دیگر از عوامل تغییر رنگ چشم کودکان
وراثت نیز به عنوان یکی دیگر از دلایل تغییر رنگ چشم انسان شناخته می‌شود. واضح است که والدینی با ژن غالب چشم قهوه‌ای، فرزندی با چشمانی قهوه‌ای به دنیا می‌آورند. با این حال، یک مطالعه در سال 2016 نشان داد که 16 ژن در تعیین رنگ چشم افراد نقش دارند.
با این حال، والدینی با ژن غالب چشم آبی به دلیل ژن‌های اصلاح کننده یا جهش می‌توانند فرزندی با چشمان قهوه‌ای داشته باشند. جهش‌های ژنی زمانی اتفاق می‌افتند که ژن‌ها به دلیل شرایط محیطی یا بیماری، «اشتباه» اعمال یا خاموش شوند. نکته این است که ژنتیک پیچیده است، اما به همین دلیل است که شما تنها فردی در جهان هستید که رنگ چشمان منحصربفرد خود را دارد. رنگ چشم هر فرد نیز مانند اثر انگشت تا حدودی منحصربفرد خواهد بود. به همین دلیل است که در سازمان‌های اطلاعاتی از عنبیه چشم برای تشخیص هویت افراد استفاده می‌کنند.
سخن پایانی
با یکی دیگر از مقالات آموزشی وبسایت روکیدا همراه شما دوستان عزیز بودیم. همانطور که مشاهده کردید دو عامل اصلی در تغییر رنگ چشم کودکان نقش دارند. سالیان سال است که رنگ چشم انسان به توجه به شرایط آب و هوایی و ژنتیکی به مرور تغییر کرده است. اگر می‌خواهید سرگذشت اجداد خود را مشاهده کنید، امروز به جلوی آینه بروید و نگاهی عمیق به چشمان خود بیاندازید. چشمان شما داستان هزاران ساله منحصر به فردی را روایت می‌کند که از اجداد شما شروع شده و اکنون شامل شما می‌شود.
