شبکه‌های توزیع شده و غیرمتمرکز به دلیل عدم وابستگی به یک سرور یا موجودیت اصلی که کل شبکه را مدیریت می‌کند، هر روز محبوب تر می‌شوند.
همین وجود یک مرجع اصلی و مرکزی باعث آسیب پذیری شبکه‌های متمرکز در برابر هک و از کارافتادگی شده است. چون با نفوذ و خرابکاری در یک بخش، می‌توان کل شبکه را مختل کرد. قطعاً شما هم چنین شرایطی را تجربه کرده اید. مثلاً وقتی یک شبکه اجتماعی از کار می‌افتد، به احتمال زیاد یکی از سرورهای اصلی شبکه دچار مشکل شده است.
راهکار حل این مسئله، تمرکززدایی و استفاده از شبکه‌های غیرمتمرکز است.
شبکه غیرمتمرکز چیست؟
شبکه غیرمتمرکز که با توجه به محبوبیت ارزهای دیجیتال، کاربرد و محبوبیت زیادی پیدا کرده، برخلاف شبکه‌های سنتی متکی بر یک سرور مرکزی نیست. در این شبکه هیچ نود واحدی قدرت کنترل و در اختیار داشتن همه اطلاعات شبکه را ندارد. هر نود قادر است به صورت مستقل تصمیم گیری کرده و اطلاعات را پردازش کند. در نتیجه، قدرت روی کل شبکه توزیع می‌شود.
ارزهای دیجیتالی مثل بیت‌کوین و اتریوم از شبکه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌کنند و سازمان‌های مختلف هم به دلایلی امروزه تمرکززدایی را به متمرکز بودن ترجیح می‌دهند.
یکی از این دلایل، سخت تر بودن هک شبکه‌های غیرمتمرکز نسبت به شبکه‌های متمرکز است چون بروز اختلال در یک نود، منجر به از کار افتادن کل شبکه نمی‌شود. همچنین افزایش مقیاس این شبکه‌ها راحت تر انجام می‌شود چون می‌توانید به راحتی به آنها سرور یا نود اضافه کنید.
بعلاوه، شبکه‌های غیرمتمرکز حریم خصوصی و کنترل بیشتری برای کاربران فراهم می‌کنند.
با این وجود شبکه‌های غیرمتمرکز هم کاستی‌های خودشان را دارند. اولاً پیچیدگی ساختاری شبکه غیرمتمرکز باعث شده که مدیریت چنین شبکه‌هایی بسیار سخت باشد چون سیستم‌های بی شماری در این شبکه‌ها هستند که نیاز به بررسی و رسیدگی مستمر دارند.
شبکه توزیع شده چیست؟
گرچه شبکه‌های غیرمتمرکز و توزیع شده شباهت‌هایی دارند اما یکسان نیستند. شبکه توزیع شده هم متکی بر یک سرور مرکزی نیست اما توزیع داده‌ها و تصمیم گیری به صورت یکنواخت روی همه سرورها پخش شده است (که برای شبکه غیرمتمرکز این طور نیست). در واقع، میزان کنترل در اختیار هر سرور دقیقاً با سایر سرورها برابر است.
شبکه‌های توزیع شده از نقاط اتصالی با قدرت برابر استفاده می‌کنند اما امکان متمرکز شدن شبکه‌های توزیع شده بیشتر است. این قابلیت برای بعضی شرایط مثل وقتی نیاز به مدیریت سیستم از یک سرور وجود دارد مفید است.
لازم به ذکر است که شبکه توزیع شده تعریف تحت الفظی دیگری هم دارد. شبکه توزیع شده یعنی شبکه‌ای که از نظر جغرافیایی و فیزیکی توزیع شده و در آن از یک سیستم قدرت بالا به پایین استفاده می‌شود که برای شبکه غیرمتمرکز این طور نیست.
شبکه‌های توزیع شده نسبت به شبکه‌های غیرمتمرکز مرتب تر و سازماندهی شده تر هستند به خصوص با توجه به مدل توزیع تصمیم گیری و داده‌ها در شبکه. همچنین این شبکه‌ها نسبت به شبکه‌های متمرکز بسیار ایمن تر هستند (اما شرایط برای شبکه غیرمتمرکز اینطور نیست).
همچنین شبکه‌های توزیع شده بسیار شفاف هستند چون در این شبکه‌ها مشخص است که چه افراد یا مقاماتی کنترل هر نوع یا نقطه اتصال را در اختیار دارند. به همین دلیل معمولاً می‌توان دلایل نقص سیستمی، نفوذ یا خرابکاری را شناسایی کرد. این شبکه‌ها هم مثل شبکه‌های غیرمتمرکز به راحتی افزایش مقیاس پیدا می‌کنند.
اما شبکه‌های غیرمتمرکز هم بی نقص نیستند. ایجاد و نگهداری از این شبکه‌ها هم سخت و پرهزینه است. یکی دیگر از معایب شبکه‌های غیرمتمرکز و توزیع شده، نبود یک مقام ناظر است که بر کل شبکه کنترل داشته باشد. این مسئله می‌تواند منجر به افت سرعت تصمیم گیری و سازماندهی کلی شبکه شود.
اما عده‌ای این مسئله را مشکل آفرین نمی‌دانند و معتقدند که وجود یک مرجع ناظر مشکل آفرین و غیرعادلانه است. خیلی از حامیان ارزهای دیجیتال چنین باوری دارند چون امکان نظارت و کنترل بر ارزهای دیجیتال وجود ندارد. بنابراین مالکان ارزهای دیجیتال، اطمینان بیشتری نسبت به تراکنش‌های خودشان دارند.
