زهرا چنگیز نایین
چرت زدن به‌عنوان یکی از عوامل تقویت انرژی در موجودات مختلف است که به شیوه‌های گوناگونی صورت می‌گیرد. در این میان دلفین‌ها به شیوه جالب و درعین‌حال عجیبی چرت می‌زنند. درحالی‌که ماهی‌ها با دو چشم‌باز می‌خوابند یا چرت می‌زنند، دلفین‌ها با یک‌چشم باز استراحت می‌کنند. بدین‌صورت که نیمی از مغز دلفین‌ها برای دریافت سیگنال از چشم‌باز، شنا کردن و تنفس روی سطح آب فعال است و نیمی دیگر درحال استراحت است.
شاید گمان کنید که در این فرآیند تنها یک‌طرف مغز دلفین استراحت می‌کند اما در حقیقت چنین نیست. چراکه پس از گذشت دو ساعت این فرآیند برای طرف دیگر مغز که درحال استراحت بوده است تکرار می‌شود و بدین ترتیب کل مغز دلفین‌ها در یک چرت روزانه استراحت و انرژی دریافت می‌کند. خلاف ما انسان‌ها که هنگام چرت زدن کل مغزمان استراحت می‌کند و آگاهی از محیط اطرافمان به صفر می‌رسد و تنفس به‌طور کاملاً خودکار صورت می‌گیرد، دلفین‌ها دارای یک سیستم تنفسی خودآگاه و غیر خودکار هستند.
به همین دلیل آن‌ها ناگزیرند هوشیاری نیمی از مغزشان را حتی در طول چرت زدن حفظ کنند. علاوه براین یک دلفین برای جلوگیری از خفه و غرق شدن در هنگام یک چرت روزانه، باید بر باز و بسته شدن به‌موقع سوراخ تنفسی خودکنترل کامل داشته باشد. از دیگر نکات جالب‌توجه در مورد این موجود دوست‌داشتنی این است که در هر حالتی قادر به دریافت انرژی و استراحت از طریق چرت زدن است؛ بنابراین حتی اگر دو دلفین در حال شنا کردن با یکدیگر در سطح آب باشند به‌سختی می‌توان تشخیص داد که درحال چرت زدن هستند یا صحبت با یکدیگر.
شاید باورش دشوار باشد اما طبق گفته جانورشناسان دلفین‌ها با همین شیوه عجیب چرت زدن می‌توانند به میزان مختلف خواب عمیق را نیز تجربه و درعین‌حال همچون یک کشتی روی سطح آب نیز شنا کنند. درحالی‌که انسان‌ها هنگام چرت زدن در هر دقیقه 12 الی 20 بار نفس می‌کشند دلفین‌ها می‌توانند حتی 10 دقیقه از استراحت خود را بدون نفس‌گیری و زیر سطح آب تجربه کنند. چراکه گلبول‌های قرمز خون آن‌ها حامل مقدار اکسیژن بیشتری است که آن‌ها را نفس‌گیری‌های متمادی معاف می‌کند.
