محمد امین نعمتی
فهرست عنوان‌ها
پرواز شماره 1549 شرکت هواپیمایی ایالات متحده آمریکا روز 15 ژانویه 2009 از فرودگاه لاگاردیای نیویورک به هوا برخاست.
اگر همه چیز طبق برنامه پیش می‌رفت، هواپیما عصر همان روز در شهر شالوت ایالت کارولینای شمالی فرود می‌آمد.
اما همه چیز طبق برنامه پیش نرفت.
هواپیمای حاوی 150 مسافر و 5 خدمه در ساعت 15:24 بعد از ظهر به وقت استاندارد شرقی به هوا برخاست. چند دقیقه بعد فاجعه رخ داد. گله‌ای از غازهای کانادایی به‌طور غیرمنتظره در هوا ظاهر شدند و به موتور هواپیما برخورد کردند.
این حادثه موجب خاموشی هر دو موتور هواپیما در ارتفاع 2800 فوت (853 متری) بالای یکی از بزرگ‌ترین شهرهای جهان نیویورک شد.
هواپیمای مسافربری بدون موتورهای خود تقریبا تمام نیروی رانش خود را از دست می‌دهد. این یک مشکل جدی است زیرا رانش، همان نیروی فیزیکی است که باعث حرکت هواپیماها و پرندگان می‌شود.
خلبان هواپیما کاپیتان چلسی «سالی» سالنبرگر و کمک خلبان جفری اسکیلز نمی‌توانستند دوباره موتورها را روشن کنند. آن‌ها باید سریع راه حلی پیدا می‌کردند چون داشتند ارتفاع از دست می‌دادند و زمان نداشتند.
معجزه‌ای در هادسون
کاپیتان سالنبرگر و کمک خلبان اسکیلز تمام مسیرهای فرعی فرودگاه‌های لاگاردیا در نیویورک و تتربرو در نیوجرسی را بررسی کردند و سرانجام تصمیم به فرود اضطراری روی رودخانه منجمد هادسون گرفتند.
با این که برخی از مسافران صدمات جدی دیدند. اما همه زنده مانند تا این داستان را برای بقیه تعریف کنند. فرماندار وقت نیویورک دیوید پاترسون این اتفاق را معجزه‌ای در هادسون خواند.
درست است که این فرودی دراماتیک و غیرعادی بود. اما این اولین باری نبود که پرندگان برای هواپیماها مشکل ایجاد می‌کردند.
پرندگان همیشه تهدیدی جدی برای هواپیما هستند. غازها و پرندگان دیگر مثل پرنده نوروزی با داخل موتور مکیده شدن آسیب‌های جدی به موتور هواپیما وارد می‌کنند.
برخورد پرندگان شایع‌ترین علت خرابی موتورهای دوگانه در هواپیماها است مانند هواپیمای سالنبرگر. خاموش شدن موتورهای هواپیما حین پرواز همیشه تقصیر دوستان پردار انسان‌ها نیست و می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد.
اداره هوانوردی فدرال (FAA) اعلام کرده است که خاموش شدن ناگهانی موتور ها ممکن است به دلیل تشکیل یخ در کاربراتور باشد. مساله‌ای که باعث ایجاد 212 تصادف هوایی بین سال‌های 1998 و 2007 شده است.
دلیل دیگر این مشکل نداشتن سوخت کافی موتورها است.
در سال 1983 مجموعه‌ای از مشکلات فنی و اشتباهات تبدیل واحد دستبهدست هم دادند تا یک هواپیمای بوئینگ 767 از خطوط هواپیمایی کانادا بدون سوخت در ارتفاع حدود 12496 متری از کانادای مرکزی قرار بگیرد.
نتیجه مشخص است. هواپیما به سرعت قدرت هر دو موتور را از دست داد.
خلبانان باب پیرسون و موریس کوئینتال پس از پایین آمدن با سرعت 2500 فوت (762 متر) در دقیقه توانستند بوئینگ خود را تا مسیر ایمن هر چند با دست انداز پیست اتومبیلرانی مسابقه مانیتوبا فرود آورند.
خلبانان را قهرمان اعلام کردند و از آن‌ها استقبال شد. هواپیما نام شهری را که در آن فرود آمد گرفت یعنی از آن پس Gimli Glider نامیده شد.
هواپیمای مسافربری بدون موتور چقدرمی‌تواند به پرواز ادامه دهد؟
تمام هواپیماها در شرایط اضطراری می‌توانند مسافت اندکی را بدون نیروی موتورها پرواز کنند که به این ویژگی سر خوردن یا نرم رفتن می‌گویند.
بیشتر هواپیماها طوری طراحی شده‌اند که بتوانند بدون کمک موتورها نیز در مسافت کمی به پرواز ادامه بدهند.
بنابراین، هنگام از کار افتادن موتورها خلبان‌ها انتظار دارند هواپیما بتواند مسافتی را نرم بروند تا آن‌ها بتوانند راهی برای فرود اضطراری امن پیدا کنند. اما اگر هواپیمایی این طور طراحی نشده باشد چگونه مدیریت می‌شود؟
هواپیماهایی که موتورشان در ارتفاعات بالاتر دچار مشکل می‌شود می‌توانند مسیر بیشتری را نرم بروند. این موضوع یکی از دلایلی است که فرود رودخانه هادسون را بی‌نظیر می‌کند.
ارتفاع هواپیمای 1549 خطوط هواپیمایی آمریکا بسیار پایین بود بنابراین کاپیتان نمی‌توانست مدت زیادی را نرم برود و باید سریع‌تر فرود می‌آمد.
همه چیز در آن پرواز بسیار سریع اتفاق افتاد هواپیما دو دقیقه پس از پرواز به پرندگان برخورد کرد و فقط سه دقیقه بعد هواپیما در رودخانه هادسون فرود آمده بود.
بدیهی است که هواپیماها در انواع شکل و اندازه‌ها ارائه می شوند. بنابراین اگر با هواپیمایی پرواز می کنید بهتر است «بهترین سرعت سر خوردن» وسیله نقلیه خود را بدانید.
به‌طور خلاصه، این همان سرعتی است که هواپیمای شما می‌تواند بیشترین فاصله را طی کند در حالی که کمترین ارتفاع را از دست می‌دهد.
یک مفهوم مرتبط دیگر حداقل سرعت غرق شدن است. این مفهوم سرعتی را معرفی می‌کند که در آن زمان حرکت بدون موتور با هواپیما به حداکثر می‌رسد. خلبان بسته به شرایط و اولویت خود سرعت مناسب برای مسافت یا زمان بیشتر انتخاب می‌کند.
براساس آن چه جان کاکس خلبان سابق برای مجله USA Today نوشته:
«اگر تمام موتورهای یک هواپیمای مسافربری در حدود ارتفاع 9000 متری خراب شوند می‌توان انتظار داشت که هواپیما بتواند حدود 100 مایل (161 کیلومتر) سر بخورد.»
مسافتی کاکس گفته است حدودا به اندازه فاصله لس‌آنجلس و پالم اسپرینگ یا شهر نیویورک و آتلانتیک سیتی است یعنی خیلی دور نیست.
کاکس همچنین خاطرنشان کرد: «خاموش شدن تمام موتورها در هواپیمای مدرن اتفاقی بسیار نادر است.» این موضوع مایه قوت قلب است.
منبع: science.howstuffworks.com
