عنوانهای این مطلب
ناسا به تازگی تصاویری منتشر کرده است که تا کنون هیچگاه از این فاصله نزدیک از خورشید ثبت نشده بود. این تصاویر توسط فضاپیمای پارکر (Parker Solar Probe) تهیه شده که از سال ۲۰۱۸ ماموریت خود را برای بررسی پلاسمای تاج خورشیدی و میدان مغناطیسی خورشید آغاز کرده است. هدف این ماموریت، مطالعه شرایط مرموز و متغیر جو بیرونی خورشید و درک بهتر اثرات آن بر زمین است.
نزدیک ترین فاصله تا سطح خورشید
فضاپیمای پارکر در هر پرواز به خورشید نزدیک تر شده و رکورد جدیدی ثبت کرده است. در تاریخ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۴، این فضاپیما تنها ۶.۱ میلیون کیلومتر با سطح خورشید فاصله داشت. این فاصله در مقیاس کیهانی بسیار اندک به شمار می رود. در همان زمان، سرعت فضاپیما به ۶۹۲,۰۰۰ کیلومتر بر ساعت رسید و این موضوع باعث شد مدت کمی در نزدیکی خورشید باقی بماند. لایه های حفاظتی متعدد از پارکر در برابر گرمای شدید و تابش خطرناک خورشید محافظت می کنند.
ابزارها و دستاوردهای مهم پارکر
یکی از ابزارهای اصلی پارکر، دوربین میدان باز تصویربرداری خورشیدی (WISPR) است که با دو دوربین مقاوم در برابر تشعشعات شدید، قادر به ثبت تصاویر از تاج خورشیدی، باد خورشیدی و سایر پدیده هاست. در آخرین پرواز نزدیک، این دوربین تصاویر بی نظیری از تاج و باد خورشیدی تهیه کرد.
نیکی فاکس، مدیر علمی ناسا، در این باره گفته است: “برای اولین بار با چشم خود می بینیم که تهدیدهای آب و هوای فضایی برای زمین دقیقا از کجا آغاز می شوند. این داده ها پیش بینی های ما را برای حفاظت از فضانوردان و فناوری در زمین و فضا بهتر می کند.”
اهمیت باد خورشیدی و پرتاب های تاجی
باد خورشیدی جریانی از ذرات باردار است که همواره از خورشید خارج می شود. این باد باعث پدیده هایی مانند شفق های قطبی می شود اما همچنین می تواند به شبکه برق و ماهواره ها آسیب بزند. با افزایش تعداد ماهواره ها و حضور انسان در مدار نزدیک زمین، درک این پدیده و پرتاب های تاجی (CME) اهمیت بیشتری یافته است.
پرتاب های تاجی خورشید انفجارهایی مقطعی از پلاسما هستند که در برخی مواقع به زمین می رسند و می توانند طوفان های ژئومغناطیسی و اختلال در تجهیزات الکترونیکی ایجاد کنند. اگرچه تنها بخش کمی از این پرتاب ها به زمین می رسند، اما تاثیر قابل توجهی دارند.
کشفیات جدید پارکر درباره میدان مغناطیسی خورشید
یکی از یافته های مهم پارکر، وجود الگوهای زیگزاگی یا به اصطلاح “سوئیچ بک” در میدان های مغناطیسی خورشید است. این الگوها نزدیک خورشید بسیار شایع تر و پیچیده تر هستند و نقش مهمی در شکل گیری باد خورشیدی پرسرعت دارند. بررسی های پارکر نشان می دهد که این سوئیچ بک ها در نواحی خاصی از سطح خورشید که قیف های مغناطیسی تشکیل می شود، ایجاد می شوند و سهم زیادی در جریان باد خورشیدی دارند.
نور رافافی، دانشمند پروژه پارکر در دانشگاه جان هاپکینز، بیان می کند که درک منشاء و نحوه رهایی باد خورشیدی از جاذبه عظیم خورشید یکی از چالش های بزرگ علمی است و پارکر در حال نزدیک تر کردن ما به پاسخ این پرسش است.
چالش ها و سوالات باز درباره باد خورشیدی کند
باد خورشیدی کند، دو برابر باد پرسرعت چگالی دارد و در نواحی استوایی خورشید شکل می گیرد. هنوز مشخص نیست این مواد دقیقاً از چه ساختارهایی سرچشمه می گیرند و نحوه رهایی آن ها چگونه است. با پروازهای بعدی پارکر در سپتامبر ۲۰۲۵، اطلاعات بیشتری درباره این نوع باد و سایر ویژگی های خورشید جمع آوری خواهد شد.
این ماموریت علاوه بر افزایش آگاهی درباره فعالیت های خورشیدی و خطرات آن برای زمین، تصاویر بسیار دیدنی و منحصر به فردی از خورشید نیز به همراه دارد.