شرکت‌های سیلیکون ولی به ابتکار و نوآوری شهرت دارند. معمولاً این شرکت‌ها همواره در حال عرضه فناوری‌های جدیدی هستند که زندگی میلیاردها انسان را در سطح جهان بهتر و جذاب تر می‌کند. اما حتی گاهی اوقات چنین شرکت‌هایی هم از نظر ابتکار و نوآوری با کمبود مواجه می‌شوند و هر از گاهی ملزم به قرض گرفتن ابتکار و نوآوری از سایر شرکت‌ها می‌شوند.
به ویژه این موضوع برای فیسبوک صدق می‌کند و می‌توان گفت که بعضی از ابتکارات و نوآوری‌های این شرکت تحت تأثیر بزرگترین رقبای آن بوده و از آنها الهام گرفته است.
1. استوری در فیسبوک، اینستاگرام و مسنجر
فیسبوک در آگوست 2016 قابلیت استوری را برای اینستاگرام عرضه کرد. در آن زمان این قابلیت تقریباً شبیه به استورهای اسنپ چت بود که حدود سه سال زودتر راه اندازی شده بود.
این حرکت تعجب و شگفتی زیادی به بار آورد چون پس از آن انجام شد که ایوان اشپیگل (مدیر عامل اسنپ چت) پیشنهاد 3 میلیارد دلاری مارک زاکربرگ برای خرید اسنپ چت را رد کرد.
قابلیت مشابهی که بعداً برای فیسبوک و واتساپ عرضه شد بین بیش از 500 میلیون کاربر فعال در هر یک از اپلیکیشن‌های مستقل فیسبوک، به موفقیت قابل توجهی رسید.
2. ریلز اینستاگرام
ریلز، قابلیت استریم ویدیوهای کوتاه در اینستاگرام است که می‌توان آن را مشخص ترین حرکت فیسبوک در زمینه استفاده از ابتکارات و نوآوری‌های رقبا دانست.
این قابلیت که در آگوست 2020 عرضه شد، به کاربران امکان می‌دهد ویدیوهای 15 ثانیه‌ای که روی آنها موزیک قرار گرفته را در اینستاگرام منتشر کنند که عده زیادی آن را تقلیدی از تیک تاک می‌دانند.
اپلیکیشن تیک تاک با وجود اینکه تقریباً تازه وارد حوزه شبکه‌های اجتماعی شده توانست در سال 2020 از نظر تعداد دفعات دانلود رتبه اول را بین همه اپلیکیشن‌ها کسب کند.
فیسبوک هم بارها تلاش کرده تا اپلیکیشنی که قدرت رقابت با تیک تاک را دارد بسازد که قابل توجه ترین آنها Collab است.
3. روم‌های منسجر
فیسبوک در ماه می سال 2020 زمانی که میلیون‌ها کاربر به دلیل شیوع ویروس کرونا به سمت استفاده از اپلیکیشن‌های ویدیو کنفرانس روی آوردند، ابزار ویدیو کنفرانس Messenger Rooms را راه اندازی کرد.
اما نکته مهم این است که اپلیکیشن زوم از قبل این حوزه را تصاحب کرده بود.
این قابلیت که تا 50 کاربر می‌توانند بدون محدودیت زمانی با استفاده از آن مشغول ویدیو چت شوند، از طرف عده زیادی واکنش فیسبوک به موفقیت زوم تلقی می‌شد که همزمان با شکل گیری و اوج گرفتن بحث فاصله گذاری اجتماعی روزبروز موفق تر می‌شد.
یا شاید Messenger Rooms تنها یک اصلاح و ارتقاء برای قابلیت تماس ویدیویی Messenger که قبل از آن هم وجود داشت، بود.
4. کدهای QR قابل اسکن برای پروفایل‌های بیزنسی واتساپ و منسجر
قابلیت کدهای QR مسنجر فیسبوک که به نظر می‌رسد از اسنپ چت الهام گرفته شده در سال 2016 و برای اپلیکیشن پیام رسان مستقل فیسبوک یعنی Messenger راه اندازی شد.
این قابلیت که به کاربران امکان می‌داد به صورت فوری با برندها و سایر کاربران ارتباط برقرار کنند، از نظر عده زیادی تقلیدی از کدهای اسنپ بود که در اسنپ چت وجود داشت.
فیسبوک در جولای 2019 قابلیت کدهای QR برای پروفایل‌های مسنجر را غیرفعال کرد اما یک قابلیت مشابه برای پلتفرم واتساپ بیزنسی راه اندازی شد که به کاربران کمک می‌کند مستقیماً از طریق واتساپ با برندها در تماس باشند.
5. حالت Vanish منسجر
حالت Vanish در نوامبر 2020 در پلتفرم‌های مسنجر و اینستاگرام راه اندازی شد و یکی دیگر از قابلیت‌هایی است که باز هم فیسبوک برای طراحی آن از پلتفرم‌های رقیب الهام گرفته است.
این قابلیت هم همانطور که احتمالاً انتظار دارید از اسنپ چت الهام گرفته شده و به کاربران امکان می‌دهد چت‌ها را طوری تنظیم کنند که پس از خوانده و بسته شدن پیام، به صورت خودکار حذف شوند.
بر خلاف اسنپ چت که این قابلیت در آن به صورت پیش فرض فعال است، در فیسبوک کاربران باید خودشان آن را فعال کنند. برای فعال کردن این قابلیت در گوشی، می‌توان صفحه چت را بالا کشید.
در حال حاضر این قابلیت فقط در آمریکا و چند کشور دیگر فعال است.
6. قابلیت Neighborhoods در فیسبوک
راه اندازی قابلیت Neighborhoods توسط فیسبوک در همان روزی که گزارش شد Nextdoor به صورت عمومی شروع به کار می‌کند، واکنش‌های زیادی به دنبال داشت.
این قابلیت که در حال حاضر در کلگری کانادا به صورت آزمایشی شروع به کار کرده، برای کمک به برقراری ارتباط بین همسایه‌ها طراحی شده است.
این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد پست‌ها، گروه‌ها و اقلام فروشی که در همسایگی آنها قرار دارند را مشاهده کنند. چنین قابلیت‌هایی قبلاً توسط Nextdoor فراهم شده بود.
7. جلوه‌های ویژه برای دوربین در فیسبوک
در سال 2017 هم یک بار دیگر فیسبوک با راه اندازی جلوه‌های ویژه برای دوربین از اسنپ چت تقلید کرد. به این ترتیب کاربران می‌توانند متن و طراحی‌های تعاملی روی تصویر قرار دهند مثل فیلتر و ماسک‌های مختلف که برای عکس و ویدیوهایی که در استوری درج می‌کنند قابل استفاده هستند.
می توان با ضربه زدن روی آیکن دوربین در گوشه سمت چپ اپلیکیشن یا با کشیدن نیوز فید به سمت راست این کار را انجام داد. شباهت این قابلیت به Geofilters اسنپ چت باعث شده که ما آن را در این فهرست درج کنیم.
8. قابلیت گیمینگ فیسبوک
در آوریل 2020 فیسبوک به یک قابلیت جذاب دیگر مجهز شد و اپلیکیشن مستقل Facebook Gaming را راه اندازی کرد.
این اپلیکیشن که به گفته فیسبوک یک تجربه متمرکز بر گیمینگ برای کاربران علاقمند به حوزه فراهم می‌کند، به میزان زیادی به سیستم توئیچ شباهت دارد.
9. لایو فیسبوک
قابلیت لایو فیسبوک در آگوست 2015 راه اندازی شد و شاید بتوان آن را یکی از ابتکاری ترین طرح‌های این پلتفرم تلقی کرد اما این قابلیت هم هنگام راه اندازی چندان مبتکرانه نبود چون همان سال قبل از رونمایی از آن، قابلیت Periscope توییتر راه اندازی شده بود.
معرفی قابلیت لایو فیسبوک همزمان با ادغام قابلیت‌های اصلی Periscope در توییتر باعث شد میزان استفاده از این قابلیت به اندازه‌ای کاهش پیدا کند که در ماه مارس سال 2021 اپلیکیشن Periscope از رده خارج شده و تعطیل شد.
نکات پایانی
به نظر می‌رسد که سرعت چشمگیر ابتکارات و نوآوری‌هایی که در دو دهه اخیر تجربه کردیم به قدری بوده که به سختی می‌توان به پای همه آنها رسید. بنابراین عجیب نیست که شرکت‌های بزرگ حوزه فناوری از قابلیت‌های مهم پلتفرم‌های رقیبشان الهام بگیرند. با این وجود اگر چنین قابلیت‌ها و امکاناتی جذاب و سرگرم کننده باشد، ما و همه کاربران از آنها استقبال می‌کنیم!
