از دوران کودکی مطالب زیادی دربارهی حیوانات به ما گفته شده ولی چقد تا به حال درباره آنها فکر کردیم. همهی ما شنیدهایم که گربهها 9 جان دارند و به راحتی نمیمیرند اما آیا این گفته واقعا صحیح است. در اینجا به ده مورد از باورهای غلط درباره حیوانات میپردازیم که شاید از خواندن آنها تعجب کنید.
1_ خفاشها بینایی خوبی دارند فقط زیاد از آن استفاده نمیکنند!
خفاشها کور نیستند؛ حتی بینایی آنها ضعیف هم نیست که فقط بتوانند نقاط نزدیک به خود را ببینند. نکته اینجاست که این حیوانات دارای قدرت شنوایی خارقالعادهای هستند. این موجودات میتوانند با پژواکی که تولید میکنند اشیاء زیر آب و حتی عمق آب را نیز اندازهگیری کنند. این قابلیت سونار نامیده میشود. خفاشها با تولید امواج صوتی فراصوت میتوانند موقعیت خود و موانع پیش رو را به دست آورند. پژواک پس از برخورد با اشیاء بازتاب میشود. بازتاب این امواج به گوش خفاشها میرسد و مغز آنها با تجزیه تحلیل مدت زمان رفت و برگشت میتواند فاصله آنها با موانع را محاسبه کند. همچنین آنها از این روش برای شکار کردن نیز استفاده میکنند.
خفاشها در شب فعال هستند و از آن جا که دارای چنین سیستم پیشرفتهای برای تایین جهت و موانع هستند دیگر نیاز چندانی به حس بینایی ندارند. احتمالا به همین دلیل است که اغلب مردم فکر میکنند آنها نابینا هستند. نکته دیگری که ممکن است درباره خفاشها ندانید این است که آنها تنها گونه پستانداران هستند که قادر به پرواز کردن هستند.
2_ حشرات گوش ندارند!
تقریبا همهی ما در این مورد هم نظر هستیم که حشرات جانداران زیبایی نیستند. در واقع نه تنها زیبا نیستند بلکه بسیار ناخوشایند هستند حال میخواهد صحبت از مگس، سوسک یا مورچه باشد. ولی سوال اینجاست که آیا این جانداران گوش دارند؟ احتمال آن بسیار ضعیف است یا حداقل به آن صورت که ما فکر میکنیم دارای دو زائده در دو طرف سر خود به نام گوش نیستند. مثلا ملخها روی شکم خود زائدههایی برای شنیدن صدا دارند.
اما این باور غلط از کجا منشا میگیرد؟ هنوز منشا این باور غلط مشخص نیست. اما عدهای عقیده دارند مردم انگلستان در قرن 18 اولین کسانی بودند که بر این باور داشتند که حشرات گوش دارند و میتوانند صداها را بشنوند.
3_ پرندهها در طول روز معادل یک چهارم تا نیمی از وزن خود را غذا میخورند!
عدهای عقیده دارند پرندگان بسیار کم غذا میخورند تا جایی که در زبان انگلیسی ضربالمثلی وجود دارد که به افرادی که کم غذا میخورند گفته میشود مثل پرنده غذا میخورد. اما این حرف از پایه غلط است. پرندگان درواقع طیف گستردهای از مواد غذایی شامل حشرات، شهد درختان، کرم و خزندگان کوچک را مصرف میکنند. ممکن است به نظر برسد که آنها در طول روز به اندازه کافی غذا نمیخورند چون در هر وعده مقدار کمی غذا میخورند. اما اصلا این چنین نیست. پرندگان همراه با مارمولکها و خفاشها حشرات زیادی میخورند که درواقع این کار به نفع گیاهان است و به رشد آنها کمک میکند.
مقدار غذایی که پرندگان در طول روز میخورند بستگی به اندازه آنها دارد. پرندگان بزرگ ممکن است روزانه یک چهارم وزن خود را غذا بخورند. در حالی که پرندگان کوچکتر روزانه تا نیمی از وزن خود را غذا مصرف میکنند. در صدر جدول مرغ مگسخوار قرار میگیرد که روزانه تا دو برابر وزن خود غذا مصرف میکند. این پرندگان به دلیل جنب و جوش زیاد و حرکت سریع بالها همواره باید در حال غذا خوردن باشند تا انرژی لازم را تامین کنند.
4_ صدفها نرمتنان شادی هستند!
بسیار از مردم جهان باور دارند صدفها به دلیل نحوهی قرار گرفتن کفههایشان روی هم همواره در حال لبخند زدن هستند. جملهی خوشحال مثل صدف از قرن 19 و در آمریکای شمالی رایج شد در حالی که هیچ صدفی نه خوشحال است نه ناراحت.
صدفها شاخههای متنوعی دارند. گروهی از آنها که معروفتر از بقیه هستند صدفهای دوکفهای اند. آنها به دلیل تولید مروارید بسیار با ارزش هستند. جالب است بدانید که این مرواریدها از دانههای شن کف دریا به وجود میآیند که بسیار گران قیمت هستند.
5_ پرنده غواص سمبل حماقت و دیوانگی!
این پرنده که در شمال قاره آمریکا و شمال اوراسیا زندگی میکند و به خاطر صدای عجیبش به نمادی برای حماقت و دیوانگی تبدیل شده. این پرندگان آبی در وعدههای غذایی خود از ماهیها و موجودات آبزی تغذیه میکنند. آنها شناگران ماهری هستند که در مواقع شکار به درون آب شیرجه میزنند و طعمهی خود را صید میکنند. مهارت آنها در این کار بسیار زیاد است به طوری که قادر هستند به راحتی از چرخش های 180 درجه ناگهانی در صورت لزوم استفاده کنند.
این پرندگان دارای شش گونه هستند که شامل: غواص آرام، غواص بزرگ شمالی، غواص گلو سرخ، غواص گلو سیاه و غواص نوک زرد میشوند. این پرندگان در تابستان با رنگهای جذاب خود بسیار زیبا هستند ولی در فصل زمستان رنگ آنها شروع به تغییر کردن میکند انگار که به یک کبوتر ساده خاکستری و سفید تبدیل میشوند. این پرندگان به صورت گروهی مهاجرت میکنند که سرعت دستههای مهاجرت کننده به 113 کیلومتر بر ساعت نیز میرسد!
همانطور که گفتیم دلیلی که مردم این پرندگان را دیوانه و احمق خطاب میکنند صدای عجیب آنهاست. صدای آنها به گونهای است که انگار در حال خفه شدن هستند.
6_ تمساحها هنگام خوردن شکارشان گریه میکنند و از کار خود پشیمان میشوند!
همهی ما ضربالمثل اشک تمساح را شنیدهایم. این ضربالمثل برای بیان کنایهآمیز تاسفها و اشکهای ناصادق و ریاکارانه به کار میرود. اگر کسی این ضربالمثل را برای شما به کار برد منظور او این است که دلیل گریه شما از روی ناراحتی نیست بلکه فقط قصد دارید تا خود را ناراحت و غمگین نشان دهید. چه بسا که ممکن است کاملا خوشحال باشید.
این ضربالمثل از آنجا ناشی میشود که تمساحها هنگام خوردن شکارشان اشک میریزند. از آن جا که آنها در واقع در حال لذت بردن از خوردن طعمهشان هستند برای ابراز ناراحتی دروغین خود به دیگر حیوانات اشک میریزند.
اما دلیل اشک ریختن تمساح چیست؟ اشک تمساح مادهای لزج است که برای مرطوب کردن چشم ترشح میشود. زمانی که این موجودات برای شکار به خارج از آب میآیند ممکن است ساعتها در انتظار طعمه بمانند به همین علت چشمهای آنها شروع به خشک شدن میکنند. اشک ریختن باعث برگرداندن رطوبت از دست رفته میشود. همچنین اشکها هنگام غذا خوردن نیز جاری میشود.
تمساحها توانایی اشک ریختن برای ابراز احساسات را ندارند و این تنها انسان است که قادر به گریه کردن از روی غم و ناراحتی است.
7_ زنبورها زانو ندارند!
زنبورها گونهای از حشرات هستند که در شاخهی بندپایان قرار میگیرند. این حشرات نیز مانند بقیه همتایان خود دارای شش پا هستند. پای زنبورها از سه بند تشکیل شده که هر بند توسط اتصالاتی به بخش بالایی متصل میشود. به همین دلیل نمیتوان برای آنها زانو در نظر گرفت. البته زانو به آن معنا که ما در نظر داریم چرا که میتوان نقطه اتصال هر یک از بندها به بخش بالایی را زانو در نظر گرفت.
8_ قاطر حیوان لجبازی است!
در زبان فارسی شغال را نماد لجبازی میدانند اما در زبان انگلیسی قاطر را معیار لجبازی میدانند، در صورتی که این حیوان به قدر کافی باهوش است و نمیگذارد صاحبش بیش از اندازه از آن کار بکشد. احتمالا با شنیدن این جمله تصویر مردی روستایی را تصور میکنید که در حال کشیدن قاطر یا الاغ با طناب است در حالی که این حیوان از حرکت کردن امتناع میکند.
برای آنها که نمیدانند، قاطر گونهای از حیوان نیست. این موجود حاصل آمیزش خر نر و اسب ماده است. در اصطلاح علمی به این گونه موجودات که از آمیزش دو گونه جدا به وجود میآیند هیبرید میگویند. البته نمیتوان تمام حیوانات را با هم آمیزش داد. شرط اصلی برای اینکار تعداد کروموزم آنها و شباهت DNA به هم است. برای مثال خر دارای 62 کروموزوم است و اسب دارای 64 کروموزوم که باعث میشود آمیزش آنها موفقیت آمیز باشد؛ و قاطر با 63 کروموزوم به دنیا میآید. چون تعداد کروموزومهای قاطر فرد است این حیوان نمیتواند تولید مثل کند.
الاغ و قاطر هر دو به توان بدنی بالا شهرت دارند و همین موضوع باعث شده در بسیاری از جابجاییها از این حیوانات استفاده شود. بسیاری از مردم باور دارند که این حیوانات بهره هوشی پایینی دارند که البته غلط است. مطالعاتی که روی خر و قاطر انجام شده نشان میدهد که این حیوانات دارای توانایی فوقالعادهای در حل مسئله هستند. در واقع این دو حیوان حتی از سگها نیز باهوشتر هستند. علاوه بر این موضوع، این حیوانات گرایش عمیقی به حفظ خود دارند. به همین دلیل است که آنها اجازه نمیدهند صاحبانشان بیش از حد از آنها کار بکشند و معمولا خود را در معرض خطر قرار نمیدهند.
9_ گربهها همیشه روی پاهای خود فرود نمیآیند پس لطفا این آزمایش را روی آنها انجام ندهید!
گربهها واقعا نه جان ندارند و آسیب میبینند. این باور که گربهها حیوانات عجیبی هستند از دیرباز وجود داشته. حتی در کارتونهایی که در کودکی میدیدیم اکثر جادوگران به عنوان حیوان خانگی گربه را انتخاب میکردند. خارافات زیادی نیز درباره گربه سیاه وجود دارد. با این حال همیشه به نظر میرسد گربهها میتوانند از چیزهایی جان سالم به در ببرند که حیوانات دیگر نمیتوانند.
حیوانات کمی هستند که بتوانند از ارتفاع سقوط کنند و جان سالم به در ببرند. شاید گربهها بهترین موجودات در زنده ماندن بعد از سقوط باشند. اما این موضوع بدان معنی نیست که آنها دارای توانایی بقای فوق طبیعی هستند. اگر گربهها را از ارتفاع کم رها کنید آنها دیگر وقت کافی برای فرود آمدن روی چهار پنجهی خود را ندارند و ممکن است آسیب ببینند. همچنین اگر آنها را از یک ساختمان بلند رها کنید ممکن است از نیروی حاصل از سقوط کردن آسیب ببینند و بمیرند.
گربهها از راههای دیگر نیز ممکن است نه جان خود را از دست میدهند! گربههای خیابانی ممکن است در دعوا با سایر همنوعان خود جان خود را از دست بدهند. مورد حمله سایر حیوانات مثل سگها قرار بگیرند یا با وسایل نقلیه تصادف کنند و زیر گرفته شوند. در آمریکا یک سوم گربههای خانگی به دلیل سرطان جان خود را از دست میدهند.
10_ سگهای پیر نیز مانند انسانهای پیر قابل آموزش است!
بسیاری بر این باورند که موجودات با پیر شدن دیگر نمیتوانند مطالب جدید بیاموزند حال میخواهد انسان باشد یا حیوانات دیگر، اما این موضوع کاملا غلط است چه درباره انسان، سگ یا سایر حیوانات. تمامی جانوران تا زمانی که زندهاند میتوانند مطالب جدید بیاموزند. شما میتوانید چیزهای زیادی را به سگهای پیر آموزش دهید. در حقیقت تقریباً هر دستور، مهارت یا ترفندی که بتوانید به یک توله سگ آموزش دهید، میتوانید به یک سگ بالغ نیز آن را آموزش دهید؛ فقط ممکن است کمی بیشتر زمان ببرد.
اخیرا آزمایشی انجام شد که هدف آن سنجیدن تمرکز و آموزش پذیری سگها در سنین مختلف بود. برای این آزمایش از 145 سگ بین سنین 6 ماه تا 14 سال استفاده شد. این آزمایش در دو مرحله انجام گرفت که در مرحله اول سرعت واکنش نسبت به اشیاء مورد آزمایش قرار گرفت. سگهای مسنتر علاقه خود به اشیاء را سریعتر از دست میدادند در حالی که سگهای کوچکتر مدت بیشتری را با آن وسیله بازی میکردند. در مرحله بعد شخصی همان وسیله را در دست میگرفت که در این مرحله سگهای مسن به اندازه سگهای کوچکتر نسبت به آن واکنش نشان میدادند. در واقع سگهای مسنتر تمایل بیشتری به ارتباط با انسانها دارند تا بازی کردن.
همانطور که انسانهای مسن با انجام فعالیتهای ذهنی مانند حل جدول میتوانند از زوال عقل جلوگیری کنند و حافظه خود را تقویت کنند سگها نیز اگر به صورت مداوم با چالشهای ذهنی دست و پنجه نرم کنند میتوانند ذهن خود را آماده نگه دارند.