چرا زندگی بدون آب ممکن نیست؟ وقتی ستاره شناسان زندگی را در خارج از منظومه شمسی جستجو می کنند، آنها ورای غول های گازی مانند زحل و مشتری نگاه می کنند و از سیارات سخت و سنگی مانند عطارد و ونوس عبور می کنند و از سیارات کوتوله مانند پلوتون نیز عبور می کنند. اما زمانی که به یک سیارهٔ فراخورشیدی (Exoplanet) مانند گلیز ۵۸۱ دی (Gliese 581d) می رسند، جستجو را متوقف می کنند.
گلیز ۵۸۱ دی تقریباً ۵۰ درصد از زمین بزرگتر است و مانند زمین در یک منطقه قابل سکونت در حال گردش است. در چنین شرایطی آب وجود دارد. هر جا که آب باشد، زندگی نیز هست. اما چه چیزی باعث می شود دانشمندان تصور کنند که آب از هر ماده دیگری در حفظ زندگی بهتر است؟
بخشی از آن به این دلیل است که ما هنوز ارگانیسمی را کشف نکرده ایم که نیازی به آب نداشته باشد. گرچه برخی ارگانیسم ها نیاز کمتری به آب دارند. به عنوان مثال، یک باکتری به نام کروکوسیدیوپسیس به آب کمی احتیاج دارد و زیست شناسان تصور می کنند ممکن است بتواند در سطح خشک مریخ زنده بماند. هر ارگانیسمی که می شناسیم، برای زنده ماندن نیاز به آب دارد.
در حقیقت، بدون آب، زندگی روی زمین هرگز آغاز نمی شد. آب به عنوان واسطه ای عمل می کند که ترکیبات ارگانیک می توانند به وسیله آن با یکدیگر مخلوط شوند. شکل گیری اولین اشکال حیات در سیاره ما، به وسیله آب تسهیل شد. آب حتی موجودات را در مقابل اشعه خورشید حفظ می کند.
از ارگانیسم های ساده کوچک گرفته تا گیاهان و حیوانات بزرگ، آب نقش مهمی در حفظ حیات آن ها از زمان پیدایش زمین داشته است. در انسان، آب هم به عنوان یک حلال و هم به عنوان یک مکانیسم انتقال دهنده عمل می کند. آب ویتامین ها و مواد مغذی را در بدن حل می کند و آن را به سلول ها انتقال می دهد.
همچنین، ما از آب برای بیرون راندن سموم، تنظیم دمای بدن و کمک به سوخت و ساز بدن کمک می گیریم. تعجبی ندارد که ۶۰ درصد بدن ما از آب تشکیل شده است و بیش از چند روز نمی توانیم بدون آب زنده بمانیم.
علاوه بر اینکه برای عملکرد بدن ما ضروری است، آب به طرق مختلف، زندگی را بهبود می بخشد. همچنین، بدون آب ما نمی توانیم محصولات زراعی را پرورش دهیم، دام نگه داریم یا غذا و بدن خود را بشوییم. آب به پیشرفت تمدن نیز کمک کرده است. برای سفر به نقاط مختلف جهان به آب نیاز داریم.
علاوه بر این، منبع اصلی کارخانه ها آب است. چون آب تبخیر می شود، به شکل باران در نقاط مختلف می بارد و از بی آبی جلوگیری می کند. اقیانوس ها به تنظیم آب و هوای این سیاره کمک می کنند، در تابستان گرما را جذب می کنند و در طول زمستان آن را آزاد می کنند. و البته همان اقیانوسها، خانه بسیاری از گیاهان و حیوانات هستند.
اگر چه هیچکس منکر اهمیت آب برای کره زمین نیست، اما این سوال وجود دارد که آیا ممکن است در سیاره ای دیگر، زندگی بدون وجود آب امکان داشته باشد؟ ممکن است. دانشمندان معتقدند موجودات زنده برای زنده ماندن به نوعی مایع نیاز دارند. آمونیاک و فرم‌آمید امیدوار کننده ترین گزینه ها هستند. اما هر دو مایع دارای مشکلات خاص خود هستند.
آمونیاک مایع فقط در دماهای بسیار سرد وجود دارد و بعید است که موجودات زنده بتوانند انرژی لازم برای سوزاندن آن در بدن را داشته باشند. از طرف دیگر، فرم‌آمید در دمایی بالاتر از دمای آب، به صورت مایع باقی می ماند. این ماده نیز مانند آب، یک حلال است. اما تاکنون دانشمندان شواهدی پیدا نکرده اند که نشان دهد، این حلال می تواند، زندگی بخش باشد.
اگر هم نوعی از زندگی وجود داشته باشد که به آب نیازی ندارد، این نوع زندگی کاملاً با چیزی که بر روی زمین می بینیم تفاوت دارد. برای مثال، به جای این که بر پایه کربن باشد، این زندگی ممکن است بر اساس ترکیبات سیلیکونی باشد. یک مطالعه جدید حتی نشان می دهد، یک نوع دیگر از زندگی ممکن است در منظومه شمسی ما وجود داشته باشد.
محققانی که بر روی تایتان، یکی از ماه های زحل، تحقیق می کنند، متوجه شده اند که هیدروژن موجود در جو این ماه، روی سطح آن یافت نمی شود. یک توجیه برای هیدروژن گمشده این است که نوعی از زندگی آن را مصرف می کند، درست همانطور که ما اکسیژن مصرف می کنیم.
با همه این تفاسیر، هنوز نمی دانیم که آیا زندگی بدون آب وجود دارد یا نه. اما این را با قطعیت کامل می توانیم بگوییم که حیات بر روی کره زمین، بدون آب ممکن نیست.
