آیا بعد از بحران کرونا، هوش مصنوعی نقش بیشتری در زندگی ما خواهد داشت؟

زمانی که در سال 2008، بحران اقتصادی همه کشورها را وارد چالش جدیدی کرد، رایانش ابری آمد تا به یک فناوری فراگیر و تغییر دهنده تبدیل شود. ویروس نوظهور کرونا نیز نقطه عطف مشابهی را برای برنامه های مبتنی بر هوش مصنوعی ایجاد کرده است. در حالی که پیامدهای هوش مصنوعی همچنان در صحنه جهانی مورد بحث قرار می گیرد، شروع سریع یک بحران جهانی در حوزه سلامت و رکود اقتصادی ناشی از آن، باعث افزایش اثرات هوش مصنوعی می شود.

بحران باعث ایجاد تغییرات سریع می شود. تلاش برای مهار فن آوری های هوش مصنوعی برای کشف داروهای جدید، اعم از واکسن یا درمان، مدت هاست که آغاز شده است. شرکتهای نوبنیان برای یافتن راه حل در حال رقابت هستند و شرکتهای باسابقه و قدرتمند برای یافتن راه حل، با دانشگاهها همکاری می کنند.

هوش مصنوعی ثابت کرده که ابزاری مفید برای کاهش چشمگیر زمان شناسایی نامزدهای احتمالی درمان بیماری کرونا است و احتمالاً تحقیقات را سال ها جلو می اندازد. کاربرد های هوش مصنوعی در این زمینه عبارتند از غربالگری برای علائم کرونا، تصمیم گیری برای سی تی اسکن و هوشمند سازی فعالیت ها در بیمارستان. انواع مختلفی از فعالیت های بهداشتی توسط ربات ها شروع شده است. از تشخیص گرفته تا نظارت بر دمای بدن.

مهم نیست بعد از بحران کرونا، چه اتفاقاتی در حوزه تکنولوژی رخ می دهد. اما آنچه واضح است، نقش هوش مصنوعی پررنگ تر از قبل خواهد شد و این فقط در مورد مسائل بهداشتی و درمانی نخواهد بود.

رشد اتوماسیون

موسسه بروکینگز اخیراً عنوان کرده که احتمالاً، رکود اقتصادی باعث افزایش سرعت در اتوماسیون و جایگزین شدن ماشین به جای انسان خواهد شد. چرا که شرکت ها می خواهند هزینه های خود را کاهش دهند. آنها معتقدند كه اتوماسیون در زمان ركود در حال افزایش است و می تواند تغییرات ساختاری طولانی مدتی در نیروی كار ایجاد كند.

رکود اقتصادی بر رشد گسترده اقتصادی تأثیر خواهد گذاشت. مدتی قبل، یک مدیرعامل نقل کرده بود که پس از بیمار شدن یک کارمند مجبور به بستن یک کارخانه شد. بدیهی است که ربات ها این مشکل را ندارند. در نتیجه، این شرکت تصمیم دارد تا طی چند سال آینده، پذیرش هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را سرعت بخشد.

مراکز تماس نیز به همین شکل، تحت تأثیر قرار گرفته اند و این منجر به افزایش علاقه به نرم افزارهای اتوماسیون شده است. به گزارش وال استریت ژورنال، در اوضاع اسف بار اقتصادی کنونی، شرکت ها به دنبال کارگران موقت هستند و از ربات های خودکار استفاده می کنند. شرکت هیوندای یکی از شرکت هایی است که با سرعت بالا به سمت اتوماسیون حرکت می کند.

کسانی که در انبارها، فروشگاه ها یا شرکت ها کار می کنند، با امید به دست آوردن دستمزد و مزایای بیشتر، اعتصاب می کنند. اما ماشین ها هرگز چنین کاری نمی کنند. همه این مسائل دست به دست هم می دهد تا فرآیند اتوماسیون و استفاده از هوش مصنوعی، با سرعت بیشتری به جلو برود.

گرچه شرایطی که منجر به توقف کار می شود قابل درک است، اما خود این مسئله منجر به افزایش تمایل به اتوماسیون می شود. زنجیره تأمین کاملاً خودکار، از انبار گرفته تا سوپرمارکت یا رستوران، هر روز دارد به واقعیت نزدیک تر می شود. هرچند که فراهم شدن زیرساخت های آن، چند سال به طول می انجامد. 

هر چه فناوری بیشتر پیشرفت می کند، پذیرفتن اتوماسیون نیز راحت تر می شود. این روزها مردم برای خرید غذا یا لوازم الکترونیکی، به راهنمایی انسان دیگر نیاز ندارند. اما مسئله به همین جا ختم نمی شود. بر اساس آمار، با ظهور دستیارهای شخصی و ربات های سخن گو، بسیاری از سازمان ها ترجیح می دهند به جای یک شخص به عنوان مدیر یا معاون، از تکنولوژی کمک بگیرند. پس در آینده، علاوه بر کارگران، در زمینه پست های مدیریتی هم با مشکل مواجه خواهیم شد.

افزایش نظارت

در اوضاع بحرانی، دولت ها تصمیمات نظارتی سخت تری می گیرند. مثلاً بعد از حادثه یازده سپتامبر، دولت آمریکا قانونی به نام PATRIOT را تصویب کرد تا نظارت ها را بیشتر کند. بسیاری از مفاد این لایحه قرار بود پس از ده سال منقضی شود. اما این برنامه هنوز هم در حال اجراست.

یک بحران بسیار متفاوت، اکنون انگیزه مشابهی را برای افزایش نظارت در بین دولت ها ایجاد کرده است. دولت ها در سراسر جهان برای ردیابی افراد مشکوک به کرونا و قطع زنجیره انتقال ویروس، دست به دامن دوربین های مداربسته، ردیابی تلفن های همراه و سوابق خرید با کارت اعتباری شده اند.

فناوری هوش مصنوعی در عینک های واقعیت افزوده به همراه دوربین های حرارتی برای تشخیص تب استفاده می شود. به همین شکل، سیستم های تشخیص چهره به عنوان جایگزینی برای فناوری حسگرهای اثر انگشت، استفاده می شوند. از این داده ها در کنار مکان جغرافیایی تلفن همراه استفاده می شود تا رفتارها و حرکات مشکوک شناسایی شود. البته فناوری تشخیص چهره هنوز با مشکلاتی مواجه است و هنوز خیلی جای پیشرفت دارد. 

در رابطه با داروهایی که امکان دارد در درمان این بیماری موثر باشند، استفاده از فناوری های هوش مصنوعی برای نبرد با ویروس کرونا، کاملاً ضروری به نظر می رسد. دکتر مایکل رایان، مدیر اجرایی سازمان بهداشت جهانی می گوید: نظارت بخشی از آن چیزی است که برای بازگشت زندگی به دنیای بدون واکسن لازم داریم.

با این حال، کارشناسان آزادی های اجتماعی هشدار می دهند که پس از گذر از این بحران، مردم دیگر نمی توانند آزادی فردی داشته باشند و این فناوری های نظارتی را همیشه در زندگی خصوصی خود حس خواهند کرد. سازمان دفاع از حقوق بشر، سازمان عفو بین الملل و سازمان دیگر از دولتها خواستند هنگام استفاده از فن آوری های دیجیتال برای ردیابی و نظارت بر مردم، حقوق آنها را زیر پا نگذارند. در بیانیه ای مشترک، این سازمان ها گفتند: ردیابی این ویروس نباید بهانه ای برای افزایش نظارت و محدودیت بر مردم باشد.

یک معضل بزرگ

از آنجا که امروز، همه ما با این بحران بزرگ مواجه هستیم، باید در عین حفظ سلامتی مردم، به حریم خصوصی افراد نیز احترام بگذاریم. همچنین، لازم است که بین زنده ماندن مشاغل و بهبود امرار معاش مردم، تعادل برقرار کنیم. هیچ راه بازگشتی وجود ندارد. ما باید با شرایط جدید زندگی کنیم. امروز، زندگی عادی همین است که می بینیم. به دنبال زندگی عادی و نرمال نباشید. مشخص نیست چه زمان از این بحران گذر می کنیم. شاید 12 ماه دیگر، شاید هم 24 ماه دیگر. تا زمانی که ایمنی افراد افزایش یابد و واکسن ها و روش های درمانی موثر کشف شود.  

در این حین، دولت های باید امنیت اجتماعی برقرار کنند. حداقل تا زمانی که کسب و کارها دوباره رونق پیدا کند و سطح اشتغال افزایش یابد. در عین حال، مردم باید درک کنند که ممکن است قوانین جدیدی وضع شود. به ویژه در شرکت هایی که احتمال دارد به اتوماسیون روی بیاورند. در این دوران، لازم است که افراد مهارت های جدیدی یاد بگیرند. بسیاری از شرکت ها، مانند آمازون، اعلام کرده اند که قصد دارند مهارت های جدیدی را به بخش عظیمی از نیروی کار خود آموزش دهند. 

محافظت از حریم خصوصی و آزادی افراد، شاید چالش برانگیز باشد. هنگامی که از فناوری نظارت در این بحران استفاده شود، معکوس کردن آن دشوار خواهد بود. تنها راه مؤثر برای محافظت از حریم شخصی این است که با پایان یافتن بحران، قوانین شدید نظارتی هم کاهش یابد.