محمد امین نعمتی
از بین تمامی حواس، یاد دادن حس بویایی به هوش مصنوعی به ویژه سخت است، اما الزاما این قضیه جلوی تلاش محققان را نگرفته است. جدیدا، محققان اینتل و دانشگاه کورنل یک چیپ نورومورفیک را آموزش داده‌اند تا بوی 10 ماده شیمیایی خطرناک را یاد بگیرد و شناسایی کند.
در آینده، این فناوری ممکن است امکان ساخت «بینی الکترونیکی» و ربات‌هایی را به وجود آورد که مواد منفجره، سلاح‌ها، مواد مخدر و حتی بیماری‌ها را کشف کنند.
این تیم با استفاده از یک چیپ نورومورفیک (neuromorphic) اینتل به اسم Loihi یک الگوریتم براساس مدار بویایی مغز طراحی کردند. انسان زمانی که چیزی را بو می‌کشد، مولکول‌ها سلول‌های بویایی را در بینی او تحریک می‌کنند. این سلول‌ها سیگنال‌هایی را به سیستم بویایی مغز می‌فرستند که پالس‌های الکتریکی آزاد می‌کند.
این محققان توانستند این مدار را در مدارهای سیلیکونی Loihi تقلید کنند. طبق گفته شرکت اینتل، این چیپ می‌تواند 10 بو از جمله استون، آمونیاک و متان را شناسایی کند، حتی زمانی که بوهای شدید دیگری وجود داشته باشند.
از طرفی چیپ Loihi هر بو را فقط با یک نمونه یاد گرفت. به گفته محققان این دستاورد به ویژه چشمگیر است چون سایر تکنیک‌های یادگیری عمیق به 3 هزار مرتبه نمونه آموزشی بیشتر برای رسیدن به همین سطح دقت نیاز دارند.
این تحقیق که در مجله Nature Machine Intelligence چاپ شده است به گفته «Nabil Imam» یک دانشمند ارشد در گروه محاسباتی نورومورفیک آزمایشگاه‌های اینتل «کار آن‌ها یک نمونه ممتاز از تحقیقات تکمیلی است که در تقاطع علوم اعصاب و هوش مصنوعی دارد رخ می‌دهد.»
اینتل و دانشگاه کورنل بدون شک در زمینه آموزش هوش مصنوعی برای شناسایی بوها تنها نیستند. تیم تحقیقاتی Brain Team گوگل در حال همکاری با افراد است تا مولکول‌هایی بویایی را با بوهای شایع ارتباط دهد. محققان روسی در حال استفاده از هوش مصنوعی برای بو کردن ترکیبات گازی خطرناک هستند و محققان سعی کرده‌اند بوی یک گل منقرض شده را با یادگیری ماشینی مجددا به وجود آورند.
«Imam» می‌گوید «درک نحوه عمل مدارهای عصبی مغز این مشکلات محاسباتی پیچیده را حل خواهد کرد و سرنخ‌های مهمی برای طراحی هوش مصنوعی قدرتمند و کارآمد در اختیار ما قرار می‌دهد».
به عبارت دیگر، اگر بتوانیم متوجه شویم مغز چطور بو می‌کند، ممکن است تحول عظیمی در نحوه طراحی هوش مصنوعی به وجود آورد.
منبع: engadget.com
