امیرحسین حیدرزاده
فهرست عنوان‌ها
مادربرد چیست؟ یک صفحه درون رایانه شما است که تمام قطعات روی آن قرار می‌گیرند. مادربرد ارتباط میان قطعات را برقرار می‌کند. برای درک ویژگی‌های صفحه مادر رایانه باید با اصطلاحات مخصوص به آن آشنا شویم.
یکی از اصطلاحات رایج “چیپست” نام دارد. چیپست هسته مادربرد است. همان عضوی که اجزای سازنده را به یکدیگر متصل می‌کند. تعداد درگاه USB، سرعت انتقال اطلاعات و بسیاری از موارد دیگر توسط چیپست مشخص می‌شود. برای آشنایی بیش‌تر با این قطعه کلیدی روکیدا را همراهی می‌کنید؟
1. چیپست چیست؟
اگر موافق باشید، به روزهای اول محاسبات باز گردیم، روزهایی که هر مادربرد به شکل جداگانه در مدارهای مجتمع قرار می‌گرفت و هر چیپست قسمت خاصی از رایانه را کنترل می‌کرد.
با گذشت زمان و پیشرفت فناوری دو چیپست روی صفحه قرار گرفت: پُل شمالی و پُل جنوبی. دلیل نام گذاری آن‌ها، محل قرار گرفتن تراشه روی مادربرد است. چیپست‌های جدید به دلیل تراکم بیش‌تر، توان بالاتری دارند و هر کدام وظایف بیش‌تری انجام می‌دهند.
وظیفه چیپست پل شمالی معمولا کنترل CPU است و پردازنده را به حافظه رم متصل می‌کند. چیپست پل جنوبی معمولا به کنترل فضای ذخیره سازی، IDE، درگاه‌های USB، صدا، کارت شبکه و دیگر موارد مشغول است.
پل شمالی و پل جنوبی در کنار هم مسئول تمام ارتباطات بین قطعات رایانه شما حساب می‌شوند. از جایی که این دو تراشه تعداد زیادی از تراشه‌های دیگر را در نقش‌های تخصصی ترکیب می‌کنند، آن‌ها را با نام چیپست می‌شناسیم.
البته که اگر امروز برای خرید یک مادربرد به بازار بروید، خبری از چیپست پل شمالی یا پل جنوبی نیست. بسیاری از کارهای چیپست پل شمالی توسط پردازنده مرکزی (CPU) انجام می‌شود.
دیگر نقش‌های باقی مانده روی دوش یک تراشه به سبک پل جنوبی قرار می‌گیرد. چیپست‌ها هم چنان روی انواع مادربرد دیده می‌شوند و به کمک آن‌ها می‌توانیم انواع مادربرد را مقایسه کنیم.
اگر مادربرد شما از پردازنده اینتل پشتیبانی کند، این تراشه با نام PCH شناخته می‌شود. آیا یک پردازندهAMD را انتخاب می‌کنید؟ آن تراشه با نام FCH شناخته خواهد شد. باید بدانید که تیم قرمز بعد از معرفی معماری ذن استفاده از عنوان FCH را متوقف کرده است.
2. چیپست در کدام قسمت مادربرد قرار دارد؟
زمانی که چیپست به شکل پل شمالی و پل جنوبی وجود داشت، به راحتی می‌توانستیم آن را تشخیص دهیم. برای مثال به تصویر زیر نگاه کنید، چیپست پل شمالی در کنار محل قرار گرفتن CPU قرار دارد.
در این مادربرد قدیمی IBM با نام تینک پد T42 می‌توانید هر دو چیپست پل شمالی و پل جنوبی را مشاهده کنید.
وقتی از یک رایانه مدرن صحبت می‌کنیم، بیش‌تر چیپست‌ها با پردازنده مرکزی یکپارچه شده است. ارتباط مستقیم PCH یا FCH با پردازنده مرکزی سرعت تمام کارها را به مقدار قابل توجه افزایش می‌دهد.
3. مقایسه چیپست‌ها
چیپست‌ها به شما می‌گویند که از کدام قطعات می‌توانید استفاده کنید یا چه تعداد درگاه USB در رایانه شما وجود دارد. درست مانند هر قطعه دیگر، با انتخاب چیپست قوی‌تر، قیمت مادربرد افزایش پیدا می‌کند.
متاسفانه روند نام گذاری چیپست‌ها ساده و روان نیست، شما باید ترکیبی از یک حرف انگلیسی و اعداد را جست و جو کنید. برای مثال: چیپست‌های مدرن اینتل از حروف H، B، Q، Z و W استفاده می‌کنند، مانند: Z690 و چیپست‌های AMD از حروف B، A و X کمک می‌گیرند. مانند: X570.
4. معنی نام چیپست‌های اینتل و AMD
به کمک راهنمای زیر معنی اعداد و حروف را به خوبی درک می‌کنیم.
تیم قرمز (AMD)
- A: به معنی سطح پایه و اقتصادی محصولات است. مانند: A520
- B: قدرت بیش‌تری در بازو دارد. مانند: B550
- X: مادربردهای پیشرفته که برای بازی یا کارهای سنگین ساخته شده‌اند. مانند: X570
تیم آبی (اینتل)
- H: به معنی مادربردهای اقتصادی است. مانند: H610.
- B: قدرت بیش‌تری در بازو دارد. مانند: B660
- Z: شامل مادربردهای پیشرفته و سطح بالا است. مانند: Z690
- X: اوج کارایی را نشان می‌دهد و برای استفاده با پردازنده‌های “اینتل اکستریم” ساخته شده
در نهایت انتخاب یک مادربرد به CPU گره خورده است. اکثر کاربران ابتدا یک پردازنده را انتخاب کرده و دیگر قطعات را بر اساس آن خریداری می‌کنند.
منبع: makeuseof.com
