سمیرا گلکار
فهرست عنوان‌ها
اولین و احتمالاً مهم ترین تغییر نسل جدید پردازنده‌های شرکت AMD این است که در سوکت AM5 به جای PGA از LGA (آرایه مشبک کفه) استفاده می‌شود.
PGA یا آرایه مشبک پینی یکی از قدیمی ترین تکنیک‌های پکیجنیگ برای پردازنده‌های کامپیوتری است. این پردازنده‌ها یک پکیج مربع یا مستطیل شکل با هزاران پایه کوچک دارند و در سوکتی با تعداد حفره مشابه نصب می‌شوند.
یکی از ایرادات این طراحی، ظرافت بسیار زیاد پین‌ها است و اینکه اگر برخورد ملایمی با پردازنده نداشته باشید ممکن است ناخواسته باعث شکسته شدن پین‌ها شوید – شکسته شدن بعضی از این پین‌ها باعث نقص عملکرد پردازنده می‌شود.
اما رویکرد LGA متفاوت است و هیچ پینی روی پکیج پردازنده ندارد بلکه دارای یکسری پد تماسی است. اینجا هم پین وجود دارد اما به جای پکیج پردازنده روی سوکت پردازنده قرار دارند. باز هم احتمال خرابکاری وجود دارد اما خراب کردن پین مادربورد نسبت به پین پردازنده کمتر اتفاق می‌افتد.
در سال 2004 شرکت اینتل هم به طراحی LGA روی آورد اما AMD در این سالها همچنان از طراحی‌های مبتنی بر PGA استفاده می‌کرد.
بالاخره در سری AM5 شرکت AMD هم از طراحی LGA استفاده کرد. در AM5، تعداد 1718 عدد نقطه تماسی وجود دارد که نسبت به پین‌های AM4 که 1331 عدد بود بیشتر است. با توجه به اینکه اندازه سوکت‌ها تقریباً شبیه هم است، این تغییر پیشرفت‌های چشمگیر LGA در زمینه تراکم نقاط تماس و همچنین دوام و پایداری را نشان می‌دهد.
بحث تراکم نقاط تماس اهمیت زیادی دارد چون به گفته AMD منجر به افزایش نقاط تماس در پکیجی با همان ابعاد و فراهم شدن امکان پشتیبانی از حافظه DDR5 و PCI Express 5.0 شده است.
سازگاری فن پردازنده AM4 با AM5
یکی از دلایل حفظ ابعاد AM4 در AM5، حفظ سازگاری با خنک کننده‌های پردازنده قدیمی بود. در نتیجه حالا فن‌های AM4 هم به خوبی با سیستم‌های AM5 کار می‌کنند تا نیاز به خرید آداپتور نداشتید.
این مسئله از چند جهت اهمیت دارد. اول اینکه اینتل که تقریباً هر دو سه نسل یک بار سوکت‌ها را تعویض می‌کند از نظر حفظ سازگاری سوکت مشکل دارد. اخیراً این مشکل در حرکت از LGA 1200 (پردازنده‌های Comet Lake/Rocket Lake) به LGA 1700 (پردازنده‌های Alder Lake) هم مشاهده شد. حالا کاربرانی که قصد نگه داشتن فن قدیمی خودشان را داشتند باید یک پایه فن جدید تهیه می‌کردند.
به گفته AMD با اینکه در طراحی پردازنده‌های جدید از سیستم پکیجینگ کاملاً متفاوتی استفاده شده اما همان روش نصب، تعداد حفره‌ها و سازگاری با پایه فن قدیمی در AM5 هم حفظ شده است.
البته اگر قصد دارید که همچنان با فن قدیمی پردازنده کار کنید باید موضوعاتی مثل مصرف برق و تراکم حرارتی را هم در نظر داشته باشید به خصوص اگر به دنبال خرید یک پردازنده پرتوان مثل Ryzen 9 هستید.
AMD سوکت AM4 را در سال 2016 عرضه کرد و حالا حدود 6 سال از زمان رونمایی از آن می‌گذرد. پس انتظار می‌رود که از AM5 هم تا مدتها پشتیبانی شود در نتیجه می‌توانید تا چندین سال آینده هم از فن سی پی یوی قبلی خودتان استفاده کنید.
آیا باید همین حالا به فکر خرید پردازنده‌های AM5 باشیم؟
گرچه همانطور که اشاره شد برای طراحی جدید پردازنده‌های AMD نیاز به تهیه فن جدید ندارید اما بدون شک به خرید یک مادربورد جدید نیاز خواهید داشت.
با این حال اگر از سیستمی با پردازنده Ryzen 5000 استفاده می‌کنید احتمالاً بهتر است دست نگه دارید! قطعاً Ryzen 7000 نسبت به نسل قبلی قوی تر است اما خرید مادربورد جدید هزینه ای است که می‌توان آن را به بعداً موکول کرد به خصوص مادربورد گران قیمت.
اما اگر با سیستمی قدیمی تر مثل Ryzen 3000/2000 کار می‌کنید احتمالاً بهتر است به فکر آپگرید باشید. برای کاربری با چنین سیستمی، ارتقا به Ryzen 7000 تغییر چشمگیر و قابل توجهی محسوب می‌شود.
