سمیرا گلکار
فهرست عنوان‌ها
اورکلاک کردن به چند پارامتر سیستمی مثل ولتاژ و سرعت کلاک نیاز دارد. می‌توانید این تغییرات را در نرم‌افزارهایی مثل XTU شرکت اینتل انجام دهید یا مقادیر را مستقیماً از طریق بایاس/UEFI تنظیم کنید.
این دو روش نقاط ضعف و قوت خاص خودشان را دارند. اورکلاک کردن نرم‌افزاری Alder Lake با XTU کمی ساده تر است چون برای تنظیمات مختلف از اصطلاحاتی استاندارد استفاده شده اما در بایاس مادربوردهای مختلف برای هر تنظیماتی از اصطلاحات خاصی استفاده می‌شود. بعلاوه با استفاده از نرم‌افزار می‌توانید تغییرات را به صورت بلادرنگ انجام دهید در حالیکه با بایاس باید سیستم را ریست کنید تا تأثیر تغییرات را مشاهده کنید.
با این حال اورکلاک کردن پردازنده‌های Alder Lake از طریق بایاس یک مزیت دارد: اینکه برای کاربران حرفه‌ای تر، تنظیمات و گزینه‌های جزئی بیشتری وجود دارند.
در اینجا تنظیمات اورکلاک برای پردازنده‌های Alder Lake بر روی مادربورد MSI Z690 را مشاهده می‌کنید. گرچه نام بعضی تنظیمات در مادربوردهای مختلف متفاوت است اما شرکت‌های مهم (مثل ایسوس، گیگابایت، MSI و ASRock) همگی گزینه‌های زیادی برای مادربوردهای رده بالا دارند. بسته به اهدافی که در زمینه اورکلاک کردن دارید، با یک مادربورد رده بالا می‌توانید تنظیمات زیادی را تغییر دهید اما در عوض با یک مادربورد ساده کار شما هم ساده تر می‌شود چون زیادی گزینه‌ها باعث گیج شدن شما نخواهد شد.
کاهش محدودیت‌های برق برای اورکلاک کردن
اولین مرحله برای اورکلاک کردن پردازنده‌های Alder Lake، برداشتن محدودیت‌های برقی است که توسط مادربورد مشخص شده اند. برای مادربوردهای MSI این تنظیمات تحت گزینه‌هایی مثل Long Duration Power Limit، Short Duration Power Limit و CPU Current Limit مشخص شده اند. باید دو مقدار اول را روی حالت 4096 ولت و دو مقدار بعدی را روی 512 آمپر تنظیم کنید. در نهایت، مقدار Long Duration Maintained را روی حداکثر رقم مجاز (128 ثانیه) تنظیم کنید.
نام این تنظیمات در بایاس‌های مختلف کمی متفاوت است اما در XTU می‌توان همین مقادیر را تنظیم کرد – که با عنوان Processor Core IccMax (تنظیم روی unlimited)، Turbo Boost Power Max (تنظیم روی unlimited) و Turbo Boost Power Window (128 ثانیه) مشخص شده اند. در نهایت Turbo Boost Short Power Max Enable را غیرفعال کنید.
گرچه بعید است که به این میزان مصرف برسید اما با حذف این محدودیت‌ها می‌توانید تراشه را فراتر از محدودیت آن حرکت دهید.
اورکلاک کردن هسته‌های P و E در پردازنده‌های Alder Lake
اورکلاک کردن حافظه برای هر برنامه اورکلاکی ضروری است به خصوص اگر قصد اجرای بازی را دارید. با این حال بهتر است اورکلاک حافظه را پس از پیدا کردن فرکانس‌های مناسب برای هسته پردازنده انجام دهید. به این ترتیب تعداد متغیرهایی که باید حین اورکلاک کردن به آنها بپردازید، کاهش پیدا می‌کند.
Alder Lake هسته P را برای کارهای حساس به تأخیر دارد و هسته E بیشتر مخصوص کارهای پس زمینه و چند ریسمانی است. هسته‌های E تنها در گروه‌های چهارتایی قابل اورکلاک کردن هستند اما می‌توان هسته‌های P را به صورت مجزا یا گروهی اورکلاک کرد. در عین حال گزینه‌های زیادی برای تنظیم دقیق وجود دارد – مثلاً می‌توان هسته‌های E را به صورت کامل غیرفعال کرد که با این کار می‌توانید برای هسته‌های P، اورکلاک کمی بالاتری داشته باشید.
همچنین غیرفعال کردن هسته‌های E امکان افزایش نسبت رینگ (که به آن فابریک هم گفته می‌شود) را فراهم می‌کند و افزایش کارایی مکمل خیلی خوبی در اختیار شما قرار می‌دهد. مثلاً اگر هسته‌های E را غیرفعال کنید، می‌توانید رینگ را تا 4 و5 گیگاهرتز بالا ببرید.
در مجموع انتخاب غیرفعال کردن یا نکردن هسته‌های E به سلیقه شخصی شما مربوط است اما برای اکثر کاربران، فعال ماندن ترکیب هسته‌های E و P بهترین عملکرد را ایجاد می‌کند. لازم به ذکر است که در هر شرایطی، حداقل یک هسته P باید فعال باشد.
در بعضی از پردازنده‌ها هم غیرفعال کردن همه هسته‌های E باعث باز شدن قابلیت پشتیبانی از AVX 512 برای هسته‌های P می‌شود. اما دستورالعمل‌های AVX 512 منجر به ایجاد گرمای زیادی می‌شوند که باید این موضوع را هم در نظر داشت. در اکثر مواقع، غیرفعال سازی هسته‌های E به اندازه‌ای عملکرد پردازنده را برای گیمینگ یا کاربردهای همه منظوره افزایش نمی‌دهد که این کار توجیه پذیر شود.
تنظیم فرکانس هسته
با Alder Lake می‌توانید به سه روش، فرکانس پردازنده را اورکلاک کنید: همه هسته‌ها، هر هسته به صورت مجزا و از طریق نسبت‌های توربو. روش اول ساده ترین روش است و به همه هسته‌های E یا P یک فرکانس ایستای خاص اختصاص می‌دهد. اما ساده تر بودن لزوماً به معنای برتر بودن نیست.
اورکلاک از طریق Turbo Ratios یکی از بهترین روش‌ها است چون با این روش می‌توانید تنظیمات را به صورت دقیق مشخص کنید و فرکانس بوست اوج را بر اساس تعداد هسته‌های فعال، تنظیم کنید. بعلاوه این روش به پردازنده امکان می‌دهد که وقتی تحت بار سنگین نیست، به فرکانس پایه برگردد.
به این ترتیب، تراشه خنک تر باقی مانده و میزان زمانی که روی بیشترین فرکانس است کاهش پیدا می‌کند که این نکات برای ماندگاری طول عمر پردازنده مهم هستند. اگر اورکلاک را از طریق نسبت‌های توربو انجام می‌دهید تنظیمات برق ویندوز باید روی حالت ‘Balanced’ یا سطح پایین تر باشد.
در روش Per Core یا تنظیم هر هسته به صورت مجزا می‌توانید به هر هسته پردازنده یک فرکانس منحصربفرد اختصاص دهید. این روش برای مواقعی که حس می‌کنید بعضی از هسته‌ها نسبت به بقیه توانایی بیشتری در حفظ فرکانس‌های بالا دارند مناسب است اما باز هم باید فرکانس هسته‌های E را در قالب گروه‌های چهارتایی تغییر دهید. این روش برای کاربران حرفه‌ای مناسب تر است و برای انجام آن نیاز به کمی تحقیق و بررسی جهت تعیین سرعت کلاک مناسب هر هسته دارید.
