احتمالاً در چند سال اخیر حداقل چندین بار با اصطلاحات دنیای کریپتو روبرو شده اید حتی اگر علاقه ای به این حوزه نداشته باشید. یکی از این اصطلاحات که در حال حاضر بسیار داغ و مهم شده، DeFi یا اقتصاد غیرمتمرکز است که در این مطلب با آن آشنا میشوید.
DeFi چیست؟
DeFi مخفف decentralized finance به معنای اقتصاد غیرمتمرکز است. در واقع در این رویکرد جدید، اقتصاد معمولی که شامل مدیریت پول است، به حالت غیرمتمرکز تبدیل میشود در نتیجه هیچ قدرت یا مرجع مرکزی در این سیستم وجود ندارد.
اقتصاد غیرمتمرکز هم مثل ارزهای دیجیتال بر روی بلاکچین کار میکنند. بلاکچین زنجیره ای از بلاکهای حاوی اطلاعات تراکنشها است. ویژگی خوب بلاکچین این است که هک کردن یا تغییر اطلاعات آن تقریباً غیرممکن است و همین مسئله باعث ایجاد شفافیت و قابل اطمینان شدن شبکه میشود. در این سیستم دستگاههای مختلف میتوانند تاریخچه تراکنشها را حفظ و ثبت کنند و این یعنی هیچ شخص یا گروهی همه اطلاعات را در اختیار ندارد. بنابراین قدرت در چنین سیستمی متمرکز نیست.
در سیستم اقتصاد سنتی، پول افراد در بانکها که یک مرجع مرکزی هستند نگه داشته میشود. بعلاوه، هدف کلی بانک درآمدزایی از مشتریانش است و معمولاً در این بین واسطههای متعددی وجود دارد که آنها هم سعی دارند از طریق پردازش تراکنشها، مدیریت وجوه و کارهای مختلف دیگر، درآمدی برای خودشان داشته باشند. در اقتصاد غیرمتمرکز با استفاده از شبکههای نظیر به نظیر، این واسطهها حذف میشوند.
مهم تر اینکه در DeFi نیازی نیست که برای استفاده از خدمات، اطلاعات مهمی مثل نام، آدرس یا سایر اطلاعات حساس خودتان را ارائه کنید که همین مسئله حریم خصوصی و امنیت شما را حفظ میکند.
از طریق DeFi میتوانید به محصولات اقتصادی مختلفی دسترسی داشته باشید از جمله پلتفرمهای وام دهی، راهکارهای کسب سود، پس انداز و غیره. در واقع این سیستم شامل بسیاری از خدمات اقتصاد سنتی به همراه قابلیتهایی مثل امنیت، محرمانگی و شفافیت است. لازم به ذکر است که DeFi مخصوص ارزهای غیرمتمرکز مثل بیتکوین، لایت کوین، کازماس طراحی شده نه ارز فیات.
کجا و چگونه میتوان از سرویسهای اقتصاد غیرمتمرکز استفاده کرد؟
معمولاً سرویسهای DeFi بر روی بلاک چین اتریوم که بزرگترین پلتفرم کریپتوی جهان پس از بیت کوین است، ساخته میشوند. این بلاک چین عمومی به دلیل میزبانی از انواع اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (DApp) شناخته شده که خیلی از آنها برای ذخیره، معامله یا مدیریت وجه طراحی شده اند که به آنها اپلیکیشن اقتصادغیرمتمرکز هم گفته میشود.
اکثر اپلیکیشنهای اقتصاد غیرمتمرکز بر روی بلاکچین اتریوم قرار دارند چون استفاده از آن از نظر توسعه اپلیکیشن برای شبکه راحت تر است. میکر (Maker) و Aave (اوه) از جمله اپلیکیشنهای ساخته شده روی این بلاکچین هستند.
این دو بلاکچین سرویسهای مختلفی عرضه میکنند. Maker به دارندگان ارزهای دیجیتال امکان میدهد این ارزها را به دیگران قرض داده یا از دیگران قرض بگیرند. اما در Aave کاربران میتوانند نقش وام دهنده نقدینگی یا وام گیرنده را داشته باشند. در واقع تنوع محصولات اقتصاد غیرمتمرکز بر روی بلاکچین اتریوم بی شمار است.
اما همه اپلیکیشنهای اقتصاد غیرمتمرکز صرفاً روی بلاکچین اتریوم وجود ندارند. مثلاً اولنچ و بایننس اسمارت چین از جمله بلاکچینهای دیگری هستند که اپلیکیشنهای غیرمتمرکزی مثل پنکیک سواپ را میزبانی میکنند.
از طرفی اکسچنجهای غیرمتمرکز یا به اختصار DEX هم جزء اپلیکیشنهای اقتصاد غیرمتمرکز محسوب میشوند. بعلاوه DeFi از کاربردهای دیگری مثل کشت سود و ماینینگ نقدینگی هم پشتیبانی میکند.
اقتصاد غیرمتمرکز، آینده پول
گرچه DeFi همین حالا هم به محبوبیت زیادی در سطح جهان رسیده اما توسعه پیوسته و عرضه سرویسهای جدید جایگاه آن را در آینده ارزهای دیجیتال مستحکم تر میکنند. حتی ممکن است اقتصاد غیرمتمرکز جایگزین کامل اقتصاد معمولی شود. باید منتظر ماند و دید که آیا مزایای این پدیده جدید آن را به جایگزینی برای سرویسهای اقتصادی تبدیل میکنند یا خیر.
